Kaixo, Aurten etxeondoko lorategian daukagun gereziondoa ihartzen edo lehortzen ari zaigu. Udaberrian sartu ginenean lorea eta hostoa hasi zitzaion baño adar puntak nahiko triste egon dira. Itxura dauke puntako adarrak lehortzen ari direla. Gaitzen bat izan daiteke? Egoera honi buelta emateko zerbait egin dezakegu? Eskerrik asko aldez aurretik. Andoni

Bi arrazoi nagusi ikusten ditut nik. Batetik zauriak: inausketakoak, enborraren ipurdian duen lanpara eta antzeko zauri “ustez txikiak” eta toki hezea izatea. Horien bien ondorioz onddoek sortutako gaitzak sartzen dira eta horien emaitza da gereziondo horren panorama. Gomendioak: ez inausi, ezta adarrik txikiena ere, eta enborrean belarra mozterakoan eta abarretan ez ukitu azala; gogoan izan edozein zauri txiki nahikoa dela gaitzak sartzeko. Bestetik lagunduko lioke hezetasuna arintzeak: lurra harrotu (belarra aretuz, karea emanez 150 gr/m2 eta abar) ahal bada itzala kendu lurrari, eguzkiak gehiago lehortzeko, drainatze kanalak sortu, lurrazaleko urak ahalik eta azkarren alde egin dezan eta abar. Arbolari ere lagundu onddoen aurkako tratamenduekin: azeribuztan eta asun urak eta salda bordelesa, zortzi egunero suspertzen den arte.

Lau mugurdi landatu genituen duela lau bat urte eta ingurua mugurdiz josita daukagu orain. Osina ere ez da falta tartean. Nola bakandu beharko niruzke?

Mugurdiaren emankortasunari eutsi nahi bazaio urtero urtero inausi beste aukerarik ez dago. Onenak, gazte eta indartsuenak aukeratu eta veste guztiak, kupidarik gabe, lur azalaren azpitik moztu eta kendu. Asko jota 25 kimu utzi metro kuadroko. Normalean otsaila- martxoko ilbeheran egiteko lana da, baina egoera honetan gaur bertan egin.

Kaixo Jakoba. Baserri zaharraren eskailera aurrean pikuondoa egon da betidanik, baina, orain baserria berreraikitzerakoan kendu egin beharko da. Pikuondo hori lursaileko beste zonalderen baten mantentzea gustatuko litzaiguke, adar baten bitartez ugalduz edo. Nola eta noiz egin daiteke hori? Fruitua jarraian emango luke edo urteak beharko lituzke? Ze lur mota eta orientazio behar ditu? Eskerrik asko.

Adarretik erraz ugaltzen da pikondoa. Metro beteko adar okerra moztu, lurrean zanga bat ireki 70-80 zentimetrokoa eta hantxe sartu muturreko hiru begi bistan utziz. Lan hori udazkenaren amaieran edo neguan egin behar da, hostoak bota dituenean. Orain egitez gero ahalik eta azkarren hasi. Lurrekoa imitatu behar dugu: adar batean, muturretik metro erdira azala zauritu labana zorrotz batekin, plastikozko zorro bat edo ontzi bat jarri bueltan eta lurrez bete, zauria ukituz, gainetik tarteka ur pixka bat emateko zulotxoa utzi, lurra ukitzen duen horretan sustraiak haziko dira eta gero azpitik moztu eta toki berrian landatu.

Eguardi on, irasagar arbolak makina bat lore eman ditu, baina orain egoera honetan dago. Zer gertatzen ari zaio? Zer egin dezakegu?

Usteldura edo txankroa izan daiteke. Airean hezetasun handia dagoenean zabaltzen dira. Txankroa adartxoetan hasten da, zauri nabarmenekin. Usteldura hostoetan agertzen diren pinttar gorri batzuekin ikusiko duzu lehenik. Biak onddoak dira eta ez dira garbitzen errazak. Gorrinaren aurka erabiltzen diren tratamenduak dira onenak; ez dute, hala ere kenduko, eutsi besterik ez, zabaldu ez dadin. Tratamendua asun ura edo azeribuztan ura eta kobrea duen edozein produktu (salda bordelesa, oxikloruroa…) Tratamendua errepikatu zortzi egunero 3 aldiz eta gero euriterik badatorrela diotenean aurrez tratatu. Tratamendua egin aurretik gaitzak erretako adarrak, fruitutxoak eta hostoak kendu, lurrean daudenak ere bai, eta bertan erre,

Kaixo Jakoba, Melokotoiondo hau landatuta daukagu Arabar Errioxan. Bertako barietate bateko hezur batetik ateratakoa. Aurten, belarra kentzeko atxurrarekin eman eta gero gaitzen bat harrapatu zuen. Orain, berriz, badirudi hosto berriak ateratzen hasi zaizkiola eta ez dakigu zer komeni zaion... Tratatu, gaixotutako adarrak moztu edo zer egin. Mila esker.

Nik uste dut gaitza dela. Hala bada utzi ea nondik buelta ematen dion. Berritu eta hostoz janzten diren adarrak utzi eta erabat ihartzen diren muturrak kendu, udan, uztailean adibidez eta ilgoran. Kendutako adarrak ahalik eta azkarren erre. Mozten erabilitako guraizeak ere desinfektatu ondoren, alkoholetan.

Kaixo Jakoba!!! Gereziondoa eta sagarrondoa, egun gutxitan zorri beltzez bete zaizkit. Erremedioa jaboi ura izango da? Baina zenbat egunetik behin? Eskerrik asko.

Bai xaboi potasikoa edo xaboi beltza erabiltzea onena. Ondo busti behar dira arbolen kimu muturrak, hantxe biltzen baitira zorriak. Helburua ez da landarea bustitzea, zorri guztiak bustitzea baizik. Horregatik hiru-lau egunetik behin errepikatzea komeni da, zorria garbitu arte.

Aste honetako BIZI BARATZE-n Fruitu zuhaixken aldaxkak landatzeko sasoi ona dala ilgora hau dinozu. Azaldu zeinke zabalago? Gurean claudia arbola biak bota dauz haizeak oraingo neguan. Bat bizirik dagoela emoten dau, fruituren bat ere badeuko. Biek kimuak botata deukez eperdian. Berbizitu neikez?

Fruitu zuhaixken aldaxkak orain kimu berritzerakoan egiten dira. Kimua oso aurreratua badago, irailerako uztea hobe da. Sasoiko lana da, baina ilgorakoa ez ilbeheran egitea komeni da. Klaudia okarana ez da zuhaixka, arbola baizik. Okaran arbolek kimu berriak nondik bota dituzten ikusi behar da. Horiek txertatutakoak izaten dira eta txertuaren azpitik emandako kimuak badira, gero ere berriro txertatu egin behar dira, oraindik bizi den horren adarrekin, adibidez. Okaranondoa arbola indartsua da eta gehienetan ederki biziberritzen da.

Eskertuko nizuke esango bazenida argazkian ikusten den izurritea zer motakoa den eta nola ekidin daitekeen.

Zorria da. Ohiko izurritea da eta beti izerdi gozoena dabilen tokian pilatzen da, kimu berrietan, alegia. Tratamendua xaboi potasikoarekin egiten da. Uretan xaboi potasiko pittin bat nahasi eta dena ondo busti. 3-4 egunero tratatu garbitu arte.

Kaixo Jakoba, bi ahuakate landare hauek hazitik sortu ditut. Bat kubakoa da (tamainan igertzen da) eta bestea hemen ingurukoa da. Etxe barruan hazi ditut, altura polita hartu dute lorontzian. Arabar Errioxan bizi naiz. Duela aste batzuk, izugarrizko eguraldia egiten hasi zuen eta kanpora atera nituen. Oporretara joan nintzen gero eta hara non euriteak hasi zituen. Eguraldia hoztu zuen. Bueltatu nintzenean, mantxa marroi horiek atera zitzaizkien. Gero, gainera, nik ura potasio xaboiarekin bota nien hostoetara eta okertu egin zen egoera. Orain berriro barruan sartu ditut, eta fungizida ematen hasi naiz. Bikoteak botatzeko esaten dit, erremediorik ez dutela, baina pena ematen dit. Zer gertatzen zaie?Zer egingo zenuke zuk?

Hasteko eta behin, Arabar Errioxan ahuakateondoak kanpoan ez dute iraungo. Beraz biziberritzen badira ere hasi beste bizilekuren baten bila, itsasalderago. Etxe barru bero goxoan bizi eta bapatean kanpora atera eta hotzak eta euriak harrapatu, horixe da bere egoeraren arrazoia. Ez xaboi, ez fungizida, ez dute horrelakorik behar. Bizi baldintza egokietara bueltatu behar dira. Lehengo tokian eta lehengo zaintzarekin berrituko direla dirudi, baina ezingo dituzu beti hor eduki. Eta esandakoa, kanpora ateratzeko sasoia etorriko denez, hasi bizitzeko egokia izango duten toki baten bila.

Jakoba, Aitak utzi zuen zuhaixka hazi egin da baina ez dakit zer den eta zergatik dauzkan hostoak tximelduta. Argitzerik bai nahi ta ezinean dabilen kalekumearen dudak?😊 Mila mila esker, Onintza

Mertxikondoa da. Hostoak horrela azaltzen dira gaitza duelako, eta sendat<en oso zaila da. Lepra esaten zaio eta Taphrina deformans onddoak sortutakoa da. Ez da erraza sendatzen, baina saiatu nahi baduzu hona hemen tratamenduen hurrenkera. Urtero egin beharko duzu, bestela menderaezina den gaitza da lurralde hezeetan. Hiru unetan tratatzea da onena:

1.- Hostoak erortzen hasten zaizkionean, bertan dirauten gaitza sortzen duten esporak hiltzeko; kobrearekin, salda bordelesa adibidez.

2.- Otsailean, begiak ireki baino lehenago, Kobre oxidoarekin (NORDOX, adibidez).

3.- Begiak irekitzen hasten direnean, lorea ireki aurretik, SEPTUM bezalako biofungizida batekin.

Tratamendu guztietan azeribuztan ura erabiliko oinarri bezala, ur hutsaren ordez, edo parte batean behintzat. Etxean egiteko modukoa duzu salda bordelesa, eta hura azeribuztanaren urarekin hiru tratamenduetan erabili. Honela egitez gero, loreak zimeldu eta erori direnean laugarren tratamendu bat emango nioke.

Egun on, Jagoba Zalantza bat galdetzeko idazten dizut. Baserri ondoko pikuondoen erramak biderantz irtetzen ziren eta ebaki egin behar izan genituen eta moztuta gorde genituen lehortzerakoan etorkizunean sutarako erabiltzeko. Baina atzo interneten begira hasi nintzen eta pikuondoaren egurra sutarako txarra dela esaten zuen, toxikoa dela eta ez erabiltzeko. Zuk badakizu erabili daitekeen edo badaezpada hobeto ez erabiltzea? Eskertuko nizuke erantzutea, Eskerrik asko

Pikondoaren egurraren tozikotasuna izerdi zuritik datorkio. Izerdi horrek ukitzen dueña erre egiten du, horregatik garatxoak eta kentzeko erabiltzen da. Egurrak lehortu denean ez du erretzen.  Hala ere egurra oso kaskarra da sutarako, harroa da, biguina, eskasa eta erraz usteltzen da. Hala ere lasai errre dezakezu.

1. Jakoba laranjaondoa landatzeko, nola prestatu bear det lurra edo egiten deten zuloxka? 2. Etxean ezurretik etorritako aguakateondo bat daukat, fuerte aguakatea zen. Hori nola landatukoet, lurra nola prestatu ? Eta gero aguakate berdiña emango liteke ? Eskerrikasko

Loreontzi batean etorriko da, noski, landarea. Ba ontziaren bikoitza den zuloa egin, alde guztietara, sakoneran eta zabaleran. Ateratako lurra simaur edo luar zaharrarekin nahasi eta azpian jarri. LOreintzitik ahal bada bere lur guztiarekin atera eta gero lurraren azala, enborra sortzen den tokiaarekin parean behar da jarri, kontuz sakonegi edo harroegi ez jarri. Ingurua ere lur nahasiaz bete eta arinki zanpatu. Behar badu hesola bat jarri, haize nagusiak ematen duen aldetik eta lasai antzera lotu, mugimendu pixka bat izan dezan. Kontutan izan ahuakateondoa zuhaitz handia egiten dela, non jarri ondo erabakitzeko. Hazitik sortua denez aukera handia dago bere berdeina ez den zuhaitza sortzeko, eta ondorioz esta emango duen fruitua ere. Berdin berdina nahi baduzu txertatzea da onena.

Sagarrondo eta antzerako fruta arboletan goroldioa kentzeko tratamendua komenigarria den jakin nahi nuke, baita komeni bada larrosei ere berdina egitea posible den. Zein tratamendu litzateke egokiena? Milesker eta agur t'erdi.

Enborretan eta adarretan goroldioa azaltzeak gauza bakarra adierazten du: ingurune hezean bizi dira. Hezetasun hori berez ez da ona gehiegizkoa bada. Are eta kaltegarriagoa da arrosondoetan. Hezetasun hori zergatik dagoen ikusi beharko litzateke: orientazioa ez da beroena, itzal handia dago bai landareetan bertan edota inguruko beste zuhaitzek edo antzekoek sortua, lurrean ura dabil, azalean edo sakonean… Hori jakindakoan konpontzen saia gaitezke: ura bideratuz, itzala kenduz, landareak bakanduz… Bestela goroldioaren kontrako tratamenduak ez duela merezi iruditzen zait. Bada jendea kalte egiten duela dioena, intsektuak eta abar babesten dituelako, azalari bere lana egitea eragozten diotelako eta abar. Nik, baina, hezetasuna kendu gabe bera kentzen saiatzea alferrikako lana dela uste dut.

Melokotoi zuhaitzetan udaberriarekin batera zabaltzen den melokotoiaren lepra edo taphrina deformans izen zientifikodun onddoaren aurrean zer egin? Badago etxean egin daitekeen erremedio naturalik?

Aukera bakarra tratamenduak egitea da. Bestela menderaezina den gaitza da lurralde hezeetan. Hiru unetan tratatzea da onena:

1.- Hostoak erortzen hasten zaizkionean, bertan dirauten gaitza sortzen duten esporak hiltzeko; kobrearekin, salda bordelesa adibidez.

2.- Otsailean, begiak ireki baino lehenago, Kobre oxidoarekin (NORDOX, adibidez).

3.- Begiak irekitzen hasten direnean, lorea ireki aurretik, SEPTUM bezalako biofungizida batekin.

Tratamendu guztietan azeribuztan ura erabiliko oinarri bezala, ur hutsaren ordez, edo parte batean behintzat. Etxean egiteko modukoa duzu salda bordelesa, eta hura azeribuztanaren urarekin hiru tratamenduetan erabili. Honela egitez gero, loreak zimeldu eta erori direnean laugarren tratamendu bat emango nioke.

Kaixo Naranjondoa orain loretara dpa baino fruta dexente du oraindik. Kentzea komeni da?

Onena kentzea da bai. Hala ere kontutan izan laranja ez dela ontzen arboletik kanpo. Beraz, jaso ahala jan, edo bildu bezalaxe iraungo duela pentsatu. Baina loretarako bai, komeni da bai fruitua kentzea.

Egun on, Jakoba: Nire Aitak badauzka 15 bat urte dauzkaten sagarrondoak (Arritola edo Ibarra sagarrondoak dira). Azken urteotan adar gehienek "onddo" edo beste zerbait dute eta adar horiek lehortu eta "hil" egiten direla ikusi dugu. Lantzean behi Aitak Kobrea botatzen die zuhaitzei; baina, ez dakigu ez zer gertatzen zaien, ezta zer egin dezakegun zuhaitzak "sendatzeko". Ea zuk dakizun zer den eta zer egin dezakegun konpontzeko. Eskerrik asko zure denbora eta laguntzagatik. Ondo izan

Bi argazkietakoak desberdinak dira: gorri-marroi hori onddo bat da eta azal harro tankerako gris hori likena. Biek gauza bera adierazten dute: hezetasun handia dagoela sagarrondo horiek bizi diren tokian. Likenak ez du berez kalterik egiten, baina gehienetan kendu egiten da, eskuila gogor batekin igurtzi eta kendu. Onddo gorri-marroia gero eta gehiago ikusten da eta adarrak lehortzeraino eraso dezake. Bera hain garbi duten adarrak kentzea onena, zabaldu ez dadin. Kobreak biak atzeratzen ditu, baina baita ere neguko tratamendu bat proposatuko dizut, aurten beranduegi da, landarea lo dagoela egin behar da eta bestela bera ere erretzeko arriskua dago. Hona tratamendua: negu-neguan kaltzio polisulfuroarekin erre, dosi handi samarrean erabili, 100 litro uretan 10 litro polisulfuro. Kontuz eta babes neurri zorrotzekin egin, betaurrekoak, eskularruak eta abar. Bestetik hasi pentsatzen hezetasuna dela arrazoia eta hori borrokatu behar dela: inguruan itzala ematen duenik baldin badago kendu, sagarrondoak elkarrengandik hurbilegi badaude, bakandu, haizeak errazago korritzeko mugak garbitu, lurrean zangak ireki urak ihes egin dezan, urtero karea eman lurrari (pikorretan eta 100 gr/m²).

Kaixo, Jakoba, mendebaldera begira dagoen balkoi batian bost urte inguru izango dauen limoiondo bat dakot, zainketa gutxi izan dauena! Kontua da, kuttauak, adar dexente dakola hosto gutxirekin. Badakit ez zarela inausi-zalea, baina uste duzu pena mereziko dauela,.....forzauta bada be, bultzadatxo bat emutia adar batzuk kimatuz? Eskerrik asko!

Limoiondoaren panorama ikusita, zer hobetu asko dago. Batetik tamaina horretako fruta arbolari eusteko eta indarrean loratu eta fruituak emateko loreontzi eskasa du. Jarri bikoitza gutxienez eta ahal izanez gero hirukoitza. Luberria ondo ongarritutakoa: simaur zaharra heren bat eta beste biak baratzeko lur beltza. Ureztatzen duzun bakoitzean urari ongarri likidoa erantsi, lorontzietarako aproposak saltzen dituzte, batzuk lore landareentzako eta beste batzuk hostoentzako; azken horrekin hasi eta urtebetera edo biziberritzen denean bestera pasa. Ureztatu aldiero ongarri ttantta bat urari, ongarriaren potoak jartzen duenaren herena edo. Bestetik laranjondo laguna jarri duzuen etxeko hormaren ondora eraman limoiondoa ere. Babesa garrantzitsua da, eta eguzki gehien izango duen puntuan jarri, hala ere ez du gehiegi izango eta. Inausketa, azkenekoa, adartxo ihar horiek kentzeko soilik. Hostoren batean bitxoren bat ere ba ote dagoen iruditzen zait, baina ez da garbi ikusten. Ondo miatu eta hala bada Xaboi potasikoa, Bacilusa eta Neem, hirurak nahastuta bota, enbor adar eta hosto alde guztietatik blaituz, zortzi egunero garbitu arte.

Jakoba franbuesa noiz eta nola kimatu

Mugurdiondoa orain kimatzen da. Oinarrizko kimaketa landarea gaztetu eta biziberritzeko egiten da. Urtero fruitua eman duten adar zaharrak ipurditik mozten dira eta gazteak oso osorik utzi.

Kaixo Jakoba Bediatik idazten deutsut. Aguakate zuhaitz bat baratzean landatu gure dogu eta zein izingo zan egunik onena jakin gureko geunke. zuhaitzak 2 urte dekoz. Eskerrik asko

Hostorik galtzen ez duten landareak landatzeko sasoia oraintxe hasi da. Ilbeheran egiteko lana da eta egokienak sustrai egunak dira. Martxo honetan ilbehera 7tik 21 arte da, eta sustrai egunak 15 eta 16 dira.

Sagarrondoa iñauzi/ kimatu behar ditugu, adar batzuk lurreraino dauKa eta. Behin adarrak kimatuta, zer edo zer eman behar diogu zauriari, gaitzik har ez dezan?

Adarrak kimatzean sortzen dizkiogun zauriak berez ixtea du onena sagarrondoak. Saltzen dituzten pasta eta ukenduek kalte besterik ez dute egiten. Zauria itxi beharko lukeen aldameneko azalari ez diote arnasa hartzen uzten ezta orbaina sortzen ere. Onena bere horretan uztea. Laguntzea nahi baduzu izerdi berria hasi denean inausi. Martxoa da hilabeterik onena eta egun egokienak ilbeherakoak dira, eta aproposenak sustrai egunak. Aurtengo martxoko ilbehera 7an hasiko da, arratsaldeko 17:00etan eta 21 arte luzatuko da. Sustrai egunak 15 eta 16 izango dira.

Kaixo Jakoba, zer gertatzen da frutarbolak ez badoguz inausten?

Iruditzen zait galdera alderantziz egin beharrekoa dela: zer gertatzen da fruta arbolak inausten ditugunean? Zergaitik eta zertarako inausten ditugun jakin beharko genuke, noiz nola eta abar inausteko. Inausi gabe utzita, bere bizimodu naturalarekin jarraituko dute, besterik gabe, gure ekoizpen eta uzta handien goseak sortutako estresa eta arazorik gabe.

Arratxalde on Jakoba, Kiwiak noiz kimatu bejar diren jakin nahiko nuke, baita kontutan hartu behar diren arrak edo emeak diren. Eskerrik asko

Ez da gauza bera arra edo emeak inaustea. Emeak izerdi berria hastera doanean inausi behar dira. Martxoko ilbehera da onena. Aurten 8tik 21era artean izango da. Ilbehera osoa inausketarako ona bada ere, egun onenak sustrai egunak dira, aurten 15 eta 16.Arra aldiz geroago. Izan ere arraren lan bakarra loreak zabaldu eta polena hedatzea da. Aurretik inausiz gero loraldia murriztuko dugu eta bere lana eskastu. Arra, beraz loraldia amaitu ondoren, apirila edo maiatza izan daiteke.

Kaixo !! Etxe aurrean gereizondo bat degu eta adarrak kimatu beharrean gaude...oztopatzen baitute pasua....noiz egin leike ???

Gereziondoa, fruitua hezurra duena ematen duten fruta arbola guztiak bezala Euskal Herri hezean ez da inausi behar gaitzak sartzen zaizkiolako. Bestetik gereziondoak bereziki, egur oso ahula, biguina du eta egingo dizkiozun zaurietatik barrura usteltzen hasiko da, arbola guztia ahulduz eta arriskutsu bilakatuz. Beraz, ahal baduzu inausi gabe pasa, adarrak okertuz eta lotuz edo… Bestetik inausten baduzu zauriak ahalik eta ttikienak egin. Inausketa orain egin daiteke otsaileko ilbeheran, 22 arte.

Atsaldeon. Sagarraondoa inausteko, otsaileko ze egunak diré aproposak? Eskerrik asko Jakoba

Sagarrondoa inausteko askoz ere hobea da martxoa otsaila baino. Izerdia mugitua behar du egingo dizkiozun zauriak ahalik eta azkarren ixteko. Egun onenak ilbeherakoak dira eta aproposenak sustrai egunak. Martxoan ilbehera 8 eta 21 artea izango da, eta sustrai egunak 15 eta 16. Otsailarekin egoskortzen bazara ilbehera 8ko 12:00etatik 22 arte izango da eta sustrai egunak 15 arratsaldea, 16, 17 eta 18.  

Mandarino gazte bat daukagu. Iaz dozena bat mandarina eman zituen, aurten hiru. Zegaitik? Leku epelean dago.. Sondikan bizi da.

Iazkoa orokorrean fruituentzako urte oso txarra izan zen. Arrazoi bat hori izan daiteke eta bestea gaztea da, zeuk esan duzu, eta gazteetan normala da horrelako gorabeherak izatea. Egin dezakezun gauza bakarra laguntzea da. Inguruan, ez soilik ipurdian, zabalxeago baizik, ongarri organikoa jarri: satsa, luarra, eskuera daukazuna. Eta utzi bere horretan. Adarrik ez moztu inola ere, bestela urte batzuetan gutxiago emango dizu.