Intxaurrondoa berez ez da inausi behar. Hezetasunarekin zaurietatik onddoak sartu eta gaitzak sortzen zaizkio. Ahalik eta gutxiak ukitu behar da intxaurrondoa.

Hala ere mozketaren bat egitez gero, adar handiak badira martxoko ilbeheran egin. Adar txikiak mozteko uztaila ere garai oso ona da, berdetan, hostoz jantzia dagoenean.

Berez emeak martxoko ilbeheran eta arrak loratu ondoren egin beharreko lana da.

Negarrarena ez da harritzekoa, ezta arduratzekoa ere. Hala ere uste baduzu toki gozoan bizi direla eta azkar mugitzen dutela izerdi berria, otsaileko ilbeherara aurreratu.

Etorkizunean sagarrondo hori nola haztea nahi duzunaren arabera hartu behar da erabaki hori. Eta amabirjin sagar hori zein mentuoinaren gainean txertatua dagoenaren arabera, hark aginduko baitu gerora zein tamaina izango duen. Orokorrean, erdiko ardatza deitzen den eran, sagarrondoa bera datorren forma horrekin utzi behar da, izan ere enbor luze hori da ardatza. Irekitzea nahi baduzu ardatza moztu eta alboetara sortu eta haziko diren adarrak izango dira arbolaren egitura. Nik ez nuke moztuko eta utzi ardatz hori. Beste gauza bat da alboetara sortuko zaizkion adarrekin zer egin. Ni sagarrondo handien zalea naiz eta azpiko adarra gutxienez metro eta ardira behar du, eta ahal bada gorago. Gero sagarra ematen hasten denean makurtuko da bai.

Berez ekarri duen fintasun hori beste sagarrondo batzuengandik oso hurbil egoteagatik izango da. Muintegian hori gertatzen da. Orain nahikoa toki eman eta ikusiko duzu nola zabaltzeko joera hartzen duen.

Ez dakit eta ez dut informazio nahiko zabalik jaso urte kopuru zehatz bat esateko.

Euskal Herrian landatu ziren lehen kiwi landarean berrogei bat urte bizi izan ziren, eta ez ziren kendu hil zirelako... Beraz berrogeitik gora esaten baduzu ez zara oker ibiliko.

Izotzaren beldurrik ez baduzu, hobe fruitua arbolean edukitzea. Zeuk erabaki, kiwi horiek non bizi direnaren arabera. Arriskua ikusten baduzu bildu.

Bi baldintza kontutan izan. Batetik ahalik eta beranduen, fruitua arbolean den artean aberasten ari delako. Bestetik Izotza egin aurretik. Izotzaren bedur ez bazara utzi lasai arbolean bertan. Izotzak datozela jakin arazten dutenean aurretik bildu. Luze irauteko ahal baduzu ilbeheran jaso.

Madariondoaren harra, sagarra erasotzen duena bera da. Maiatzaren amaiera aldera azaltzen da lehen belaunaldia. Gero udaran bigarren belaunaldia izango da. Hura da min gehien egiten duena. Inguruan sagastirik ez bada aurrenekoa kontrolatzea komeni da, horrekin erasoa asko jeitsiko da, bigarrena ia erabat zapuztuz. Sagastiak baldin badira inguruan bietan tratatu beharko duzu.

Tratamentua egiteko harraren arrautzek jartzen dituen tximeleta noiz dabilen jakitea da onena. Horretarako feromonak dituen tranpa jartzen da, eta aste batean 4 tximeleta edo gehiago itsastita azaltzen badira handik 8-10 egunetara tratatu behar da. Orokorrean esan daiteke maiatzaren azken astean tratatu eta gero zortzi eguneko tartearekin beste tratamentu pare bat eman daitekeela. Hau uztailaren azken astean edo abuztuaren lehenengoan hasita errepikatu beharko litzateke. Tratamentuak egiteko nekazaritza ekologikoan onartutako produktuak erabili: “Bactur” edo “Madex”.

Oiartzungo Mikel naiz, orain mahatsarekin dauzkat arazoak. Argazkian ikusten da dagoenerako hostoak erasotuak daudela "mildiu" edo Oiartzunen esaten dugun bezela ordoyak jota. Ze konponbide dauka honek? Kimika bota edo ba ahal dago beste atarramendurik. Gure etxean azkenaldian txakolin ederra egiten da, baina aurten...

Agur

Tratatu beste aukerarik ez duzu. Jeneralean begia ireki ordurako tratatzen hasi behar duzu. Kimua arra bete luze den arte sufre hautsa ematen zaio. Orain sufrea eta salda bordelesa nahasita, esaten duten dosi erdian, baina ez hautsa, uretan baizik. Ur horri azeribuztan ura eta esnea (ahal bada gordina) erantsi. Gaitzei aurrea hartzeko da, beraz egun lanbrotsu eta ilunak baldin badatoz aurrez tratatu. Bestela hamar bat egunetik behin azeribuztanaren urarekin eta esnearekin soilik tratatu...

Ea txakolin eder hori dastatzeko adina ematen duen aurten ere...

Kaixo Jakoba!

2 urtetan gereziondo bat beste gereziondo batetan txertatzen saiatzen nabil, ta momentuz bietan porrot egin dut.

Lehengo urtean "corona" metodoa erabili nuen

Bigarrenean berriz, txertatzeko erabiltzen diren guraizeekin saiatu nintzen

Biak otsaileko ilgoran egin nituen

Aurten, zure aholkuren bat jaso gurako nuke.

Noiz egingo zenuke txertaketa eta ze metodo erabiliko zenuke?

Nahi dudan gereziondoak maiatzean ematen du fruitua, hazia gorde ta erein eskero, noiz erein beharko nuke? datorren urteko udaberrian?

Txertaketei buruzko liburu dexenterik gomendatu alko zenidake?

Ez dut txertaketa ikastarorik bilatzen, ba al dakizu lekuren batetan egiten al den?

Eskerrik asko aldez aurretik, beti ezin izaten dut zure irratsaioa entzun, emailez erantzutea eskertuko nizuke.

Zorionak egiten duzunagatik.

Mikel

Gereziondoa txertatzeko metodo asko erabiltzen dira, baina ohikoenekin ere ongi erantzuten du: udaberriko zotzekoa, martxoaren hasiera aldera egiten dena eta udarako begikoa, abuztuaren amaieran edota irailaren hasieran egiten dena.

Haziak jasotzez gero geruzatu egin behar dituzu, kanpoan, azpia zulatua duen ontzi batean hondarra eta haziak geruzatan jarri (hondarra-haziak-hondarra-haziak...) eta urte gara hau arte eduki kanpoan eta heze. Orain atera eta erein baratzean, muintegian edo ontzietan.

Josu Osa txertatzaileak gomendatzen liburua hauxe da: “Injerto de todos los árboles y arbustos” Jean-Yves Prat eta Denis Retourdard, Omega argitaletxea.

Ikastaro ugari egiten da neguan bezala uda partean. Begiratu www.bizibaratzea.eus webguneko agendako ikastaroak atalean.

Sasoi onena martxo aldeko ilbehera da, aurten otsailaren 26tik martxoaren 10 arte. Hori emeak inausteko. Arrak oso-osorik utzi eta loratu ondoren, loreak ondo ihartu zaizkionean inausi.

Pena da pikondoa inaustea, izan ere egur oso ahula du, eta zauriekin asko sufritzen du. Hala ere nahitaezkoa baderitzozu inausketa kimuak mugitzen hasten denean egin. Kontuz ibili ebakitako zatiekin eta zauriekin, inola ere ez ukitu. Bere izerdiak erre egiten du. Ezagutzen dut inolako babesik gabe pikondoa inausten ibili eta ospitalean bukatu zuen bat.

Argazkian garbi ikusten da ez dela ongi bizi. Janaririk ematen al diozue? Alegia, ongarri organikoa, asko eta asko; onena simaurra eta ez badaukazu luarra. Adar mutur lehorren bat ere antzematen da, beraz arazoa ez da oraingoxekoa.

Bestetik hosto batzuetan hauts beltz baten tankerakoa ikusten da. Hori onddo bat da. Onddo hori intsekturen baten erasoaren atzetik etorri izan ohi da. Beraz miatu ongi hosto azpiak eta adarrak ea zorria edota kotxinila ikusten duzun. Eta hauek tratatu beharko dituzu. Bietako edozeinek ere, landarea asko ahultzen du.

Sagarrondoak "txukuntzeko" adarrak mozteko sasoia martxoa aldea da. Onena ilbehera, 2018an: otsailaren 26tik martxoaren 10era. Zein adar moztu esatea zaila da. Asko ez kendu, behintzat. Hobe da bi edo hiru urteetan bere onera ekartzea. Adarrak aukeratzeko: muturra ihartua duenak, zauritutakoak, adar bat beste baten gainera edo elkarren kontra daudenean...

1- Mahatsondoa inausteko sasoi onena otsaila da, eta onena ilbehera. Toki hotzetan martxoa aldera ere lasai asko inausi daiteke. Eta Mahatsondoa ebakietatik bnigarrez hasten bada ez larritu.

2- Okarana goiz mugitzen denez, otsailean txertatzen da. Adarreko txertua egiten da neguan. Begikoa egin nahi izanez gero abuztuan. Ni kimuak txertuak egiterakoan bertan biltzearen aldekoa naiz. Ezin baldin bada eta aurrez hartu behar izanez gero, trapu batean bil-bil egin eta bustita eduki hozkailuan.

Kaixo Jakoba.

Asteasutik idazten dizut. Sagarrondo zahar bat daukagu aurreko uztan erdia erori zitzaiona eta beste erdiak ez duela asko iraungo iruditzen zaigu. Ez dakigu ze sagar mota den (errege sagar tankerakoa da baino goxoagoa, ez hain bizia...). Nahiko genukeena da horren txertagai batzuekin beste sagar batzuek txertatzea.

Noiz egingo genuke? Nola egin dezakegu? Non bilatu horri buruzko informazioa?

Mila esker.

Txertatzaile baten premian zarete. Hark ekarriko dizue mentu-oina izango den sagarrondoa. Nik sagar basaka edo makatza edo sagarmina deitzen dena jarriko nuke. Iraupen luzekoa eta indartsua, baina leku asko behar izaten du.

Mentu-oin hori landatu eta gero adarreko txertoa martxoa aldera egiten zaio. Begiko txertoa ere egin daiteke; hori abuztuan egiten da.

Inguruan txertatzailerik ez badezute, berriro idatzi eta emango dizuet bateren batekin harremanetan sartzeko bidea.

Ahuakatondoa itsasaldeko lurretan ondo hazten da. Zenbat eta toki babesagoan hobe. Azpeitia hotza xamarra irudituko zaiola uste dut. Hala ere badira aldaera edo barietate desberdinak eta bakoitzak bere ezaugarriak ditu. -7° C arte izoztu gabe eusten dionik ere bada. Toki egutera gozoa baduzu, aldaera gogor horietakoren bat eskuratu eta saiatu. Landatzeko sasoia udaberriaren hasiera da, hostajerik ez baitu galtzen, apirila aldera. Zaintzan ez du apartekorik eskatzen. Arbola handia egiten dela gogoan izan, jartzen duzun tokian gero, urteetara enbarazurik egin ez dezan... Lehen urtetan eta gero hotz handia egiten duenetan, babestu: arbolaren inguruan simaur berria jarri, beroa zabaldu dezan; enborra eta adar nagusiak oihalez bildu eta ahal izanez gero izotzaren goitik beherako eraso zuzena kenduko dion txapela tankerako estalkia jarri.

Gereziondoa bi sasoitan txertatzen da hemen. Negu-udaberrian, martxoan adarreko edo zotzeko txertua eginez. Udan begiko txertoa egiten da. Esan ohi da gereziondoarentzako hilabete egokiena iraila dela. Txertuak denak ilgoran egitea gomendatzen da. Niri ilbeheraren amaieran egitea gustatzen zait, ilgora etprri ordurako izerdiaren emana har dezan.

Aholkua bat emango dizut: tokia. Gereziondoari lur harroa gustatzen zaio, motela edo buztintsua behintzat ez, eta eguzkizalea da.

Sagarrondoa inausi behar duzun edo ez erabaki behar duzu lehenengo.

Nahikoa tokia badute eta ez badute ez beraien artean ez ingurukoei enbarazorik egiten ez nituzke inausiko. Errazago biziko dira, hobeto eta fruitua urte gehiagotan emango dute.

Hala ere inaustea erabakitzen baduzu, martxoko ilbeheran egin.

Gordetzeko, luze irauteko jaso nahi badira, ilbeheran bildu. Ilbeheraren barruan fruitu egunak lirateke egokienak. Beti ere izotzak etorri aurretik; Euskal Herrian aldaketa asko dira izotzaren aldetik, beraz zeuk ikusi zur kiwi horien aldean nola datorren hotza. Aurten azaroan ilbehera 8an hasi zen eta 22ko 03:07arte izango da. Fruitu egunak berria, 12 eta 13 (dagoenerako paseak direnak) eta 21 egun osoa. Abenduan ilbehera 5eko 12:43etan hasiko da eta 19an 10:33etan amaitu. Fruitu egunak 8 (10:00etatik), 9 egun osoa, 10 (15:00etatik 19:00etara) eta 18 (12:00etatik 17:00etara) izango dira.

Uzta on!

Azaroa oso hilabete ona da. Baina baita abendua, urtarrila eta otsaila ere. Toki oso hotzetan baita martxoa ere.

Nahi duzunean, landatu. Kontutan izan behar duzun gauza bakarra hotza da. Hotz handia egingo duela sumatzen baduzu ez egin landaketa, sustraiak erre daitezke eta.

Landaketa egindakoan ongarri organikoa eman, erruz eman. Geruza lodi bat 3-4 behatz jarri denean, udaberrian eta udan nabarmenduko duzu. Marrubiak janari asko eskatzen du.

Feijoak aldaera asko dago, batzuek bere burua ernaldu dezakete eta beste batzuek ez. Jakin beharko litzateke zein aldaeratakoak diren zuk dituzunak.

Lehen galdera lorerik ematen ote duten da. Loreak zabaldu eta gero fruiturik ez badute ematen arazoa polinizazio falta izan daiteke, hau da polen arra emearengana ez iristea. Adibidez “Robert” edo “Superba” bezalako aldaera batekoak badira beste polinizatzaile bat hearko dute beti. Aldiz, “Apollo” edo “Unique” bezalako aldaeratakoak badira bere burua ernaltzeko gai dira.

Hala ere argazkiak ikusten denak gaztea dirudi, fruitua eman ahal izateko heldutasunera iritsi gabea, alegia.

Arakatza, Ribes uva-crispa, gazteleraz uva espina, landare arantzatsua da. Toki eguzkitsuak maite ditu arakatzak, baina zenbait aldaerek sufritu egiten dute eguzki galdatan.

Ugaritzeko aldaxka baino eraginkorragoa da adarrak lurpera eramatea, handik kimu berriak ematean lurpeko tarte horretan sustraiak emango dituzte, ondoren moztu eta landatu. Antzeko lana egin daiteke landarearen ipurdia lurrez estaliz. Urtebete ondoren lurpean egond en zatia sustraiz jantzia izango da, moztu eta landatu. Ongarri zalea da arakatza. Neguan bere inguruko lurra satsarekin edo luarrarekin estali. Fruitu asko badu maiatza aldera beste ongarrialdi bat eman.

Andrearen hori ez dut ulertzen baina mizpirondoak ez du aparteko baldintzarik ezkatzen. Lurra zenbat eta hobea izan orduan eta hobeto emango dizu.

Eskuratzeko ez dut uste arazo handirik izango duzunik. Muintegiren batean galdetu eta ez badute ekarriko dizute. Oraindik garaiz zabiltza. Ahuakateondoak gero eta ugariagoak dira gure lurretan. Itsasaldeko lur epeletan fruitu ederrez jantziak oraintxe ikusten dira. Bejondeiola zureekin andreari.

Irasagarrondoa eztitu daiteke. Bai irasagarrarekin, beste aldaeraren batekin, edo baita madariarekin ere. Otsaila aldera adarreko txertua eta uztaila-abuztuan begiko txertua eginez.

Ez eztitzea erabakiz gero, eperdian sortu diren altsuma horietatik onena edo zuzenena datorrena aukeratu eta besteak moztu. Gero ere sortuko dira berriak, haiek ere kendu.

Nire iritziz, laranjondo horrek izurriteren bat du edo izan du. Jeneralean zorria edo kotxinila duten zitriko fruitu rboletan hau gertatzen da: zorriak edo kotxinilak izerdia zurrupatzen du eta horretarako zauriak egiten ditu arbolaren kimuetan eta hostoetan. Zauri horietatik izerdia kanpora ere jariatzen da. Izerdi honetan eta intsektuek uzten dituzten hondakinetan onddoak garatzen dira, gehienetan beltza ("negrilla" deitzen zaio gazteleraz) baina posible da beste edozein onddo ere etorri eta garatzea. Beraz ondo miatu arbola ea intsektuak topatzen dituzuen. Topatu edo ez, tabako urarekin eta xaboi potasikoarekin tratatu. Hiruzpalau tratamentu eman zortzi-hamar eguneko tartearekin, arbola ondo-ondo bustiaz, goi eta behe.