07:16
20:54
03:29
12:05
Ilgora Api. 18 Mai. 1
Ilzahar Api. 13 Api. 27
0:00 - 0:00 Ordu desegokiak
0:00 - 7:00 Hostoa
7:00 - 23:00 Fruitua
23:00 - 24:00 Sustraia
Ilbehera hondar hau baliatu perrexila ereiteko
Apirilaren 18 15:11 arte ILBEHERA, ordutik atzera ILGORA
Aste osoa ILZAHAR
Ilbehera hondar hau baliatu perrexila ereiteko. Igandea ere lihoa eta artatxikia ereiteko ez da txarra izango.
Baratzerako ereintza: porrua, baratxuri freskoa, aza, lonbarda, Brusela aza, azalorea, erromaneskua, brokolia, Daikon arbi zuria, errefautxoa, errukula, uraza, kukulua, zerba, ziazerba, borraja, azenarioa, apioa, arbi-apioa, txitxirioa, kuiatxoa, kuia, luzokerra, patata eta tomatea. Berotegirako ereintza: porrua, azenarioa, apioa, babarrun zuri berria edo potxa, leka motza eta luzea, luzokerra, patata, tomatea eta piperrak.
Baratzean landatzea: udaberriko porrua, tipula zuria eta gorria, udaberriko aza, uraza, kukulua, zerba, ziazerba, borraja, mihilua, marrubia, zainzuria eta orburua. Berotegian landatzea: tipula gorria, uraza, erremolatxa, ziazerba, borraja, kuiatxoa, luzokerra, tomatea, alberjinia eta piperra.
Aste honetan egiteko lan bitxiak: Goizeko patata ereitea. Baratxuria freskotarako ereitea. Zainzuri erpeak landatzea. Hostoa galtzen ez duten landareak landatzea: garrazkiak, ahuakateondoa, mangoa, artea, artelatza, mimosa, koniferoak, ereinotza eta abar. Txertaketa garaiaren amaiera da. Urte guztirako jasotzeko izango den tipula landatzea.
Luar pila zaindu. Berotu eta lehortzen bada ureztatu.
Udazkenean ereindako ongarri berdea moztu daiteke.
Karea edo errautsa zabaldu daiteke.
Garrazkiak, ahuakateondoak eta abar babestuta izan baditugu, hotzak atzera egin ahala babesa kendu daiteke.
Loreontzietan landare berriak landatu. Lehengoei eustez gero atera, luberritu eta landatu. Erretako muturrak inausi.
Landare usaindunak erein eta banatu eta landatu: menda, ezkaia, izpilikua
Baratzeko landare laguntzaileak erein eta banatu eta landatu: ilena, kaputxina, asentsio-belarra, bortusaina
Mihura kendu zuhaitzetatik eta arboletatik.
Fruitu zuhaixken aldaxkak landatzeko sasoi ona da.
Hostoa galtzen ez duen fruta arbola jendea txertatzeko sasoia da.
Hostorik galtzen ez duen landareak landatu, koniferoak, adibidez.
Udan loratuko diren erraboilak landatu: dalia, kana, gladiolo, lilium, begonia…
Udan sasoiko loreak emango dituzten landareak landatu: geranio, petunia, surfinia eta abar.
Soropila berritu edo erein nahi bada prestatu lurra eta hazia erein.
Soropila mozten hasteko garaia etorri da.
Babarruna apiriletik uztaila erdira arte ereiten da, elorri zuria loratzean hasita.
Lur harroa, ongarritu gabea (pittin bat asko jota) eta karea maite ditu.
Zuloka erein 70 x 50 cm tartearekin, 4-7 ale zulo bakoitzean.
Babarrun motzak ez baina arruntak makila edo sarea behar du.
Erlazionatutako landarea: Leka
Etxe barruan ere bizi daitekeen arren, batez ere kanpoan lantzen da, itzalean beti. Argitasuna behar du baina eguzkiaren errainu zuzenik ez.
Lur azidoa nahitaezkoa du. Beraz, ongarriak ere azidoak erabili. Ez du ongarri asko behar baina kelatoa edo burdina duen ongarria behar du (ureztaketa urari nahastuta eman). Luberritzean lur azidoa jarri.
Berozalea da, egunez 20 °C baino gehiagotan egongo da gustura eta gauez 10 °C baino gutxiagotan ez eduki. Aire-korronteetatik urrutiratu.
Uda partean astean hirutan ureztatzen da eta neguan astean behin. Hostajea lainoztatzea atsegin du, batik bat uda partean. Ureztaketarako euri-ur epela erabili.
Informazio osoa: Etxeko landareak liburuan
Erlazionatutako landarea: Gardenia
Argazkia: Dani Blanco / ARGIA-CC-BY-SA
Landare laguntzaile ugari dugu. Usainaren bidez edo polinizatzaileak erakarriz, gaitzak eta izurriteak uxatzen dituzte edota intsektu onuragarriak ekartzen dituzte. Horiek beste intsektuak edo izurriteak neurrian mantenduko dituzte.
Badira sustraiekin lan egiten dutenak ere, tartikua adibidez, esnea du eta lurpekoren batek kosk egiten badio erre egingo da. Tagetearen eta albakaren sustraiek inguruan egon daitezkeen nematodo kaltegarriak uxatzen dituzte.
Isipu-belarrak, menda batzuek, mota-belarrak, salbiak eta izpilikuak txindurriak uxatzen dituzte, hauek zaintzen dituzten zorriei bizimodua zailduz.
Asentsio-belarrak eta erromeroak azaren tximeleta uxatzen dute. Azken honek euliak ere uxatzen ditu.
Orokorrean landare hauek baratzearen inguruan jarri, eta landatzeko garai aproposa da hauxe.
Txoriek marrubiak maite dituzte. Gu esnatzerako ederki miatuko dute marrubidia gorrienen, gozoenen bila eta mokoka-mokoka jango dute.
Marrubiak hasi baino lehenago gorriz margotutako harriak jarri: gogorra ezin mokokatu eta hurrengo marrubiak ere ez.
Iazko geranioak berritzeko garaia da. Negua ondo iraun badute luberritu, ongarritu eta inausi ondoren birlandatu. Berriak jarri nahi izanez gero berdin. Ez ahaztu ongarria. Eta loreontzi handiegian ez jarri; estuasunean gehiago loratzen da.
Geranio ikusgarriak izatea ez da zaila. Lurra aukeratu: baratzeko lurra eta luarra edo simaurra nahastu. Ongarria maite dute eta buztina ez. Landatzerakoan erabat irekiak dauden loreak eta horitutako hostoak kendu. Landarea dakarren loreontzia uretan sartu eta landarea atera. Sustraiak ez moztu.
Leiho geranioa bada ikusiko den aldearen atzeko partean jarri. Huntz geranioa edo zintzilikarioa bada, aldiz, aurreko aldean.
Landare asko ugaldu daiteke aldaxkekin. Adarretako aldaxkak erabiltzen dira, batez ere eta urteko zatia, hau da aldaxka ebakitzerakoan urte horretan hazi den zatia mozten da, biguinena dagoena.
Zenbaitek diote eztitan bustita errazago errotzen edo itsasten direla. Ikerketa batzuk egin dira eta emaitza onak eskuratu ere bai, baina denetan hormona kimikoen eraginkortasuna baino makalagoarekin.
Saiatu eta esaiguzu ea zer emaitza lortzen duzun.
Baba beltz txikia, aza, porrua, aza gorria, bruselaza, azalorea, erromaneskua, brokolia, arbi zuria, errefaua, apioa, apio-arbia, errukula, ardi-mihia, uraza, kukulua, zerba, borraja, azenarioa, apioa, kuia, kuiatxoa, luzokerra, patata, tomatea, alberjinia, piper berde eta gorria, martorria, oreganoa, mendaroa, erremolatxa, perrexila, albahaka, mihilua, eskarola, leka, orburua, txikoria, ziazerba, Zeelanda Berriko ziazerba, perraitza edo apoperrexila, kertxuna edo berroa, getozka, terebuza, sendapokia eta pastinaka.
Berotegirako azenarioa, apioa, babarrun motza, leka motza eta altua, luzokerra, tomatea, alberjinia, piper gorri eta berdea, meloia eta angurria.
Orburua, marrubia, apioa, arabarba, tipulina, tipulatxa, tipula zuria eta gorria, borraja, mihilua, zainzuria, zerba, ziazerba, uraza, kukulua, erremolatxa, topinanbua edo frantses patata, udaberriko aza eta porrua. Berotegian: porrua, tipula gorria, uraza, erremolatxa, borraja, kuiatxoa, luzokerra, tomatea, alberjinia eta piperrak.
Landare usaindunak erein, banatu eta landatzeko sasoia da: izpilikua, erromeroa, ezkaia, menda... Baita baratzean laguntzaile izango ditugun bestelako landareak ere: ilena edo baltsamu-belarra, kaputxina, asentsio-belarra, bortusaina...
Loraldi ikusgarriak izango dira. Sagastietan apirileko lorea jotzen da onena, “Apirileko lorea, urrea”.
Hostajea galtzen ez duten arbolak landatu: zitrikoak, mizpira japoniarra, olibondoa, gurbitza, feijoa, ahuakateondoa...
Beharrezkoa bada, lore begiak ireki aurreko tratamenduak egin: mahatsondoa, sagarrondoa, udareondoa...
Berandu mugituko diren fruitu arbolak txertatzeko azken aukera, txotxeko txertoa egiten da sasoi honetan.
Fruitu zuhaixken aldaxkak landatzeko azken aukera: mugurdia, ahabia, arakatza...
Hostorik galtzen ez dutenak landatu: konifero, gurbitz, arte, artelatz...
Hostajeari eusten dioten landareak landatu: konifero, gorosti, erramu, izpiliku, erromero, txilar...
Udaberriarekin loratzen direnak loratu ondoren inausi: forsithia, kerria, judasen arbola, amañililia, irasagarrondo japoniarra, sasi azaharra... Bateren bat ugaritu nahi bada, moztutako adarrak aldaxka gisa landatu.
Udan loratzeko erraboilak landatu: dalia, gladiolo, lilium, kana, begonia... Udako sasoiko loreak emango dituztenak erein, zehar aldatu eta landatu.
Belardia eta soropila sortzeko hazia ereiteko urte sasoia. Soropila areatzeko garaia; lur gainean belar artean pilatutako belar kondarrak harrotu eta lur azala ebakiko da, honela belarrari sustrai berriak eman eta indarrean errotzeko aukera ematen zaio. Belardia jantzi egingo da, belarra trinkoagoa, beteagoa etorriko da udaberrian. Ereindakoetan bezala areatutakoetan, beharrezkoa denean ura eman.
Soropila mozteko garaia. Erein berria den belardia ebakitzeko makinaren xafla ondo zorroztu, bestela moztu adina atera egingo du.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
Bidelagun
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
