Kaixo Jakoba . Tipulatxoak hartu dittut lehenengoz . Zer egiten dira hauek erein edo aldatu? noiz dira ilargi eta egun egokiak? eskerrikasko Joxe

Nire iritzia erein baino landatu gehiago da. Ez da hazi bat, landare baten erreserba bat baizik, eta ama haren kopia bat sortuko duzu. Hala ere saio polita egiteko aukera duzu tipula ttiki horiekin. Landatu ilbeheran eta sustrai egunean: azaroaren 25, 27 arratsaldea eta 28. Eta erein ilgoran eta sustrai egunean: abenduaren 5,6,13, 14 eta 15. Eta ikusi emaitzak. Denak batera atera eta pisatu. Hitz egingo dugu.

Kaixo. Jakin nahi nuke,ea oilo ximaurra nahiko freskoa zabaldu daitekeen orain lurrean,eta ea udaberrian landaketa egiteko ez dihoen kalterik egingo lurrari Edo aldatzen denari fresko botatzeagatik ximaurra? Besterik gabe,zure erantzunaren zai geratzen naiz.Eskerrikasko!!

“Nahiko freskoa” horrek zer esan nahi duenaren arabera. Egin berria bada ez. Hobe bazterrean luartzen utzi eta hemendik urtebetera erabili. Luartzeko geruzaka jarri eta tartean materia organikoa sartu: garoa, orbela, belarra, arta zuztarrak… Eta Lehen bi ilbeheretan pila irauli. Dagoenerako 6-8 hilabetekoa bada, oilo zirinaren kasuan oraindik nahiko freskoa, orduan bai, beste 5-6 hilabete behintzat egingo dituelako lurrean ontze bidea osatzen. Aldatu berria den landareari ez eman sekula simaur berririk.

Hilgora honetan zein da egunon egokiena illarra ereiteko?

Ilgora datorren astelehena 18 eguerdian amaitzen da, eta egun guztiak dira onak, baina onena bihar ostirala 15, fruitu eguna baita.

Ondo konpontzen ez diren bi barazkiren artean utzi daitekeen tartea Jakin nahiko nuke? Adibidez neguko kipula eta illarren artean? Eskerrikasko.

Onena tartean biekin ondo moldatzen den bat jartzea da. Orain negurako adibidez: uraza, marrubia, eskarola, erremolatxa, errefaua, azenarioa, aza eta azalorea. Ez bada aukerarik, sasoia egokia ez delako, barazki hori nahi ez dugulako edo dena delakoa, metro bete inguruko tartea utziko nuke. Borroka nagusia sustraien artean janaria harrapatzekoa da, eta tarte horrekin bi horientzako nahikoa da.

Arratsalde on, jakin nahi nuke negu partean baratza plastikoz estaltzea ona den edo ez? Askok egiten dute eta nire zalantzak ditut. Mila esker!

Lurra zerbaitekin estaltzea ona da. Baina plastikoa azken aukera da. Eta bere alde txarrak ere baditu: lurrari arnasa hartzen ez dio uzten, lurruntzen den ura bertan geratzen da lurra istilduz edo urasetuaz. Hobe da material organikoren bat jartzea eta denetan onena bizirik dauden landareak edukitzea sail horretan. Ongarri berdea erein daiteke, sortzen diren landareek lurraren higadura mugatuko dute, lurra aberastuko dute eta amaieran ongarri izango dira. Garai batean bertan jaiotzen ziren belarrak uzten ziren. Ezagunena sapelarra da (sapabelar, txabarkoia, Stellaria media); neguan lurrean hazten uzten zen eta udaberrian, giro epelekin horitzen hasten zenean berak adierazten zuen lurra lantzen hasteko garaia etorri zela.

Epa Jagoba, Baratzean bankalak ditugu eta bertan pixkat denetarik. Garai honetan, porruak eta azakiak, brokolia, azaloreak eta romaneskua gehienbat. Kontua da osto guztiak guztiz janda ditugula baiña ez dudala tximeleta zuriaren arrik aurkitzen eta ezta arrautzarik ere. Horren ordez landare guztiak karakol txikiz beteta daude eta uste dut hauek jaten dituztela ostoak. Izan daiteke? Kalikanea bota dut bankalaren ertzetan baiña ez dut lortu karakolak uxatzea.

Bankalak edo txantalak edo taulenak mugatutakoak badira, mugr hori eraikitzeko erabilitako materialaren zirrikituetan (azpian, alboan…) ezkutatzen dira barraskiloak eta bareak. Barraskilo txiki horiek oso erasokorrak dira eta ederki asko jan dezakete uzta ia osoa. Pazientzia hartu eta bildu eskuz. Agian barraskilo handiak eta bareak ere ez dabiltza urrun. Horiek harrapatzeko gauez bisitak egin behar dituzu. Hostoak goi eta behe ondo miatu horiek ere aurkitu eta kentzeko.

Egun on Jagoba, Noiz eta nola Jaso behar dira kalabazak ahalik eta denbora gehien iraun dezaten

Kuia landarearekin lotzen duen txortena ondo ihartuta egoteak adierazten du jaso daitekeela. Biltzerakoan tiraka ez askatu, txortena osorik utzi eta landarearen zarba moztu bi aldeetara. Ondoren bi edo hiru egunez eguzkitan eduki, mamia gozatu dadin eta ondoren freskoa, iluna eta batez ere ondo haizeberritzen den toki batean jaso. Ilbeheran bildu behar dira eta ahal izanez gero fruitu egunean jasotzea komeni da, baldin eta helburua ahalik eta gehien irautea bada. Hemen normalean urriko ilbeheran jasotzen da. Ilbehera 22tik azaroko 5era arte da, eta fruitu egunak 26, 27 eta 28. Azarokoa ere ez da txarra izango, ilbehera 18tik hilaren amaiera arte da eta fruitu egunak 22, 23 eta 24.

Egun on. Tomate ederrak dauzkagu momento hontan baina tomate landarak gorriñagaz dagoz. Gorriña izateak eraginik badauka tomate hazian? Edo gorde genezake hasi hori datorren urtean ereiteko? Eskerrik asko!!!

Lasai jaso haziak. Gorrinak erasotuta badaude begiratu zein landare dagoen ondoen. Horrek gaitzari hobeto eutsi diola esan nahi du. Horren aleren baten haziak jaso.

Azken bi urteetan babarrun uzta nahiko eskasa jaso dugu. Leketan horban batzuek agertu zaizkie eta gero maspildu egiten dira. Zer izan daiteke? Datorren urtera begira zer egin dezakegu berdina ez gertatzeko. Mila esker

Azken bi urtetan soroan leku berdinean erein dut babarruna.  Babarruna bakarrik.  Artorik gabe. Landutako zati batetan aurreko urtetik ez da egon ezer ere ez.. Beste zati batetan aza jendea egon da. Soroa erreka ondoan dago. Eguzkiak jotzen du baina egunaren hasieran eta bukaeran eguzkia eskutuan da. Ez da hain leku eguzkitsua. Simaur piska bota nuen, baina asko ez. Karetu bai egin nuen. Egia da babarrun mota aldatu dudala. Aurretik pinta itxurako bat ereiten nuen urtero. Orain bi urte,  proba egin behar genuela eta beltzagoa den bat erein nuen. Aurten ere berdina. Agian hori da pekatua.Ea zer izan daitekeen pistarik ematen didazun. Gurean aitak beti eduki du ortua. Azken urteetan ni nabil buru belarri. Arra zeharo sartu jata  eta egia esan zure azalpenak oso lagungarri zaizkit.

Eskerrik asko benetan zuen azalpenen eta laguntzagaitik.

Agur bat

Aitzol Arriola

Argazkian ikusten dena onddo baten erasoa da. Gaitza agian lehendik ere hor zegoen baina egiten zenuen babarrun mota erresistenteagoa izan zitekeen. Edo babarrun berriarekin etorri da. Haziak berak ere ekar ditzake gaitzak berarekin. Tokiak ere ez du batere laguntzen. Erreka ondo ospela hezea izaten da eta horrek onddoak harrotu egiten ditu, gaitza indartuz. Babarruna eguzkizale amorratua da. Honetan ere barietateak eragin dezake. Nik ahal izanez gero beste tokiren bat bilatuko nuke. Eta ezin bada lehengo babarrunera bueltatu. Edo antzeko tokiren batetara ohitu den babarrun beltzen baten hazia eskuratu.

Udan baratzean eduki dugu plastiko beltza belarrak saihesteko. Neguan ez dugu ezer landatzeko asmorik. Plastiko hori utzi ala kentzea komeni da lurraren onerako? Mila esker

Lurraren onerako plastikoa kendu. Eta onena ongarri berdea ereitea: oloa, garagarra, pagotxam txirta,  zekalea, zalkea, ziapea, koltza… Lurra estalita egongoda eta aberasten. Udaberrian moztu eta azala landu. Moztutakoa bertan utzi daiteke, edo ganaduari eman, edo luartokira bota.

Gure indabek oso orritsu daude eta ondorioz, lekei lehortzea kosta egiten zaie. Zergatik hainbeste hosto? Badago zer egiterik? Eskerrik asko.

Hostajearen oparotasunak arrazoi asko izan ditzake. Hona batzuk: nitrogenodun ongarria, eguraldi egokia, babarrun barietatea edo hazia eta abar. Lasai hartu. Leka ez bada lehortzen barruko alea ez dago negua irauteko prestatua, beraz utzi lasai. Hosto asko egoteak janari ugaritasuna dakar eta helduko dira, agian sekula baino handiagoak edo trinkoagoak. Hostoa kentzen hastea behintzat ezta pentsatu ere.

Zein ilargirekin biltzen diren kalabazak

Kaixo Jakoba! Aurten, lehenengo aldiz, Jack barietate injertatu batzuk jarri ditut baratzean, proba gisan. Tomate landarea oso indartsu dago oraindik ere. Hasieran tomate asko eman ditu (3-4.loraldiak) baina ondorengo loraldietan, tomate asko jaio diren arren, tamaina oso txikia dutela, horitu eta zartatu egin dira. Abuztuan egin zuen bero handi hartantxe ohartu nintzen lehenengo aldiz, baina ondorengo aleetan ere berdina gertatzen ari da. Horitu, zartatu eta erori edo usteldu egiten dira. Ez zait inoiz gertatu eta jakin nahiko nuke honen arrazoia. Eskerrik asko!

Zerorrek ederki deskribatu duzu. Ikusi duzun horixe da arazoa. Bero latz haiek lurra sakoneraino lehortu zuten. Ondorioz aleak ezin hazi. Gero euria etorri eta ura sastraien erara, aleak hazi egin behar eta azala zailduegia izanik zartatu egin behar. Zartatuak zauriak dira eta ez nolanahikoak. Zauri horietatik gaitza sartu eta usteldu. Eta berriro lehortea eta berriro euri handiagoak…

Kaixo, Jakoba: Berastegitik idazten dizut. Azken bost urteetan zizare-luarra zabaldu izan dugu baratzean, baina aurten lagun batek honako hau eman digu eta ez dakigu zer egin: ORGANIA Humifuerza PELLET Con viventia. Hortaz, jakin nahiko genuke baratzerako zein fruta-arbolentzat ongarri egokia ote den eta hala balitz zer kantitatetan zabaldu beharko genukeen. Mila esker eta ongi izan!

Ez dut ongarri hori ezaguzten. Saiatu naiz informazio zehatza eskuratzen baina ez da erraza. Informazio garrantzitsuena ongarriaren jatorria da, Eta saltzaile batek honela dio: “ENMIENDA ORGÁNICA ECOLÓGICA CON EL ACTIVADOR RIZOSFÉRICO VIVENTIA Y CARBONO ORGÁNICO” eta “ENMIENDA ORGÁNICA HÚMICA ECOLÓGICA DE ORIGEN ANIMAL CON LEONARDITA”. Hori dena egia bada ez da txarra. Erabilera dosia gomendatutakoa hauxe da: landaketa berriak (fruta arbolak etab) 250-500 gr aleko. Lehengo landaketetan eta baratzeetan 50-75 gr/m².

Egin on Badakit gaur goizean perrejilari buruz haritu zarela. Erin behar da ilberan edo ilgoran. Esan dezun fetxan arabera, ilberan ulertzen dut, orrela da? Eskerrik asko

Ez dakit noiz aritu naizen perrexilaz, hainbeste gai eta errepikatuak, baina perrexila ereiteko egun onak ilgorakoak dira. Iraila honetan 24 arte. Urrian 9 eguerditik 21 arte. Eta onenak hosto egunak dira urriaren 15 16:00 arte eta 17 arratsaldea.

Rukula itxura duen belar "txar" bat dut baratzan. Zein landare izan daiteke? Jangarria da? Eskerrik asko

Onena kosk egitea, errukula ederki ezagutuko duzu. Bestea loratzen uztea da, orduan errazagoa da identifikazioa. Informazio gehiago bilatzeko edo beste zerbaitetarako balio badizu hosto borobileko errukula Eruca vesicaria da. Bestea, hosto zorrotzekoa Diplotaxis tenuifolia

Kaixo Jakoba, Getariako eskolan baratza txukuntzen gabiltza eta bankalak egiteko asmoa dugu. Baliabide ekonomiko gutxi dugunez, gu saiatuko gara paleekin eraikitzen. Kontua da, ondoren zerrekin bete ez dakigula, lur zakuak erosten hasi ezkero garestiegia egingo baitzaigu. Bideoren batean ikusi dugu kartoi zatiak, adaxka lehorrak, belarra eta lurrez bete dituztela, baina ez daukagu argi. Agian, koko zuntza ere erabil dezakegu... Eskerrik asko!

Koko zuntza ahaztu. Material oso arriskutsua da; urzale amorrataua izanik. Lehorte txikiena sentitzen duenean landareei sustraietatik barrena ura kentzeko gai da. Pentsatu edozein material organiko ona dela. Azpian adar lodiak jar daitezke, gero meheagoak eta azkenik ttikiak. Horien gainean orbela, kartoia osorik edo txikitua, paper birrindua, baratzeko hondakin berdeak, arto zuztarrak, antxoa buruak, ebaki berria den belarra, belar ondua, garoa, itsasokoa ez den hondarra, lurra, simaurra, luarra… Gainean lurra edo ondo ondutako luarra jarri. Gero lurra irauli gabe bertan lan egin. Eta urtero, etengabe luarra edo simaur ondua eman beharko diozu.

Egun on Helda leka erein nuen udaberrian eta lendabiziko lekak onak eman zituen bainan gero leka ttiki gogor eta harizu bat ematen du. Zerbait? Zein leka motak dira bertakoak? Eskerrik asko

Berez Helda da Euskal Herri hezerako gomendatzen diren leka barietateetako bat. Leka lehor eta haritsua emateko hori arrazoi ikusten ditut. Hauetakoren bat edo konbinazioren bat. Tenperatura altuak, loreak abortatzea eta lekak deformatu eta zakartzea dakar. Lurrean kare gaindosia izatea. Lehortearen ondorioz lurra elkortu eta zakartzea. Ea horiekin asmatzen duzun arazoaren iturria. Beroa eta lehorra izan ditugu uda honetan. Bertoko barietateak eta ondo egokitzen direnak jagon eta jasotzeko sortu zen ALEKA elkarteak bost leka gomendatzen ditu: Helda, Bina, Buenos Aires, Contender eta Garrafal Oro. Ikusi hemen: https://aleka.eus/product-category/lekadunak/leka/

Egun on Uztaila erdikaldean porruak landatu genituen, eta kostata ari dira hazten. Osin ura edo antzeko zerbait bota nahiko genieke indartu daitezen. Zer litzateke egokiena eta nola egin genezake? Milesker

Landare sanoa, inolako gaitz edo izurriterik gabe etorritakoa dela pentsatuz hasiko gara. Gakoa ongarriketa izan daiteke. Porruak janari asko eskatzen du. ILARGIA ETA LANDAREAK urtero argitaratzen dugun agendan hor duzu “Barazkien ongarri premia” atalean janari asko gehien behar duten landareen multzoan. Nahikoa ongarri, 3 kg/m² ez badu izan asun urak lagunduko dio. Baita ongarri lehor eta harroa izanez gero porru errenkada tartean banatzeak ere. Beste aukera bat simaur ura egitea da. Ontzi batean simaur ondu gabea jarri eta urez bete, egun bete utzi eta ur horrekin ureztatu; ongarri bera 6-8 aldiz erabili eta berritu.

Kaixo Jakoba! Piper eta gindilla landareak karakol zuri txikiz josita ditut. Banaka - banaka kentzeko saioak egin ditut baina alferrik. Zer egin dezaket? Bestetik, Kaki zuhaitza jarri nuen orain dela hiru urte. Fruitu ederrez josita zegoen baina erraztasun handiarekin erortzen zaizkio. Ez dakit gabeziaren bat duen edota oraindik gazteegia denez, ezin dituen guztiak mantendu. Hostoek kolore osasuntsua dute baina dagoenekoz 8 bakarrik geratzen zaizkit eta ez dakit ba zer pentsatu...Eskerrik asko!

Izugarrizko izurrite gogorra da barraskilo txiki zuri horiena. Denak pilatuta egoten dira, bat jartzen den tokian atzetik gainontzekoak… Ezagutzen dudan aukera eraginkorrena zeure hori da: eskuz biltzea, baina lan handia da, eta egun gutxiko tartearekin errepikatu egin behar da. Probatu nahi baduzu saiatu xaboi potasikoarekin. 5 litro uretan 100 gr xaboi erantsi, irabiatu eta ondo nahasi. Horrekin busti ondo barraskiloak eta egunero edo biz behin errepikatu. Gustura jakingo nuke emaitzaren berri.

Badira bi urte baratzeko tomateak beratzen edo gorritzen ez direla. Bero handiko eremu batean dut ortua, Arabako hegoaldean. Zer egin nezake gorritzen laguntzeko? Esker mile

Hasteko tomate barietatea zein den zehatz mehatz jakin beharko zenuke. Barietate batzuek verde irauteko joera dute. Onena zenuke inguruan, bertoko barietateren bat lantzen duen nekazariren edo mintegiren batengandik landarea eskuratzea. Honela zihur badakizu lurralde horretan zikloa ongi osatzen duen barietate bat lantzen duzula. Tenperatura altuegia ere izan daiteke arazoa. Tenperatura bajuek eta argi faltak eragin dezakete ez gorritzea, baina baita tenperatra altuegiek ere. Bestetik, ongarriketa desoreka batek ere eragotzi dezake gorritzea; gehiegizko ongarriketa batek, adibidez.  

Babarrunen azala ebakita agertzen denean zergaitik da?

Nire ustez uraren estresa da. Hau da, ura izan dute hazteko. Gero azala sortu eta lehorte egun batzuetan azal hori zaildu, gogortu egin da. Gero berriz ura etorri da eta berriz hazteko aukera izan dute, orduan hazteko aurreko azala zartatu egin behar. Beste barazki batzuekin ere gertatzen da antzekorik: tomatea, patata…

Kaixo!! Kalabaza ruperta noiz jaso behar da? Haundiak daude ta arratoia dabil inguruan Eskerrik asko

Ilbeheran eta fruitu egunean jasotzea komeni da, baldin eta helburua ahalik eta gehien irautea bada. Kuia landarearekin lotzen duen txortena ondo ihartuta egoteak adierazten du jaso daitekeela. Biltzerakoan tiraka ez askatu, txortena osorik utzi eta landarearen zarba moztu bi aldeetara. Ondoren bi edo hiru egunez eguzkitan eduki, mamia gozatu dadin eta gero freskoa, iluna eta batez ere ondo haizeberritzen den toki batean jaso. Oraindik oso goiz da, hemen normalean urriko ilbeheran jasotzen da; oso goiz egindakoak badira agian irailean. Iraileko ilbehera 1etik 11raino izango da, eta fruitu egunak 1, 2 eta 3. Hurrengo ilbehera irailaren 25etik urriaren 9ra da eta fruitu egunak 28 arratsaldea, 29, 30 eta 1 goiza. Hurrengo ilbehera ere ez da txarra izango: urriaren 22tik azaroaren 5era; fruitu egunak 26, 27 eta 28 izango dira.

Kaixo jakoba!zein litzateke baina motza ereiteko egunik aproposena?

Leka motza uztailera arte ereiten da, baina abuztuan erein lasai, hemen udazkena, jeneralean, oso ona izan ohi da eta lekak sortzeko. Ilgoran ereiten dira eta egun egokienak fruitu egunak dira. Ilgora abuztuaren 16tik 28 eguerdira arte izango da eta fruitu egunak 16, 17, 24 eta 25.

Kaixo, tomatean ikusten diren zuloak zer egiten ditu eta erremediorik ba al dauka?

Bareak edota barraskiloak izan daitezke. Horiek badira iluntzean erraz topatuko dituzu, bildu eta... Zulo sakonagoak harren sortutakoak izan daitezke. Horieri aurre egiteko erabili nahasketa hau: Bacillus thuringiensis, Neem (olioa edo aterakina) eta xaboi potasikoa. Zerbait eskuratu ezin baduzu hiru horietatik ahal duzunarekin tratatu, 6-8 egunero. Landare osoa, goi eta behe, eta aleak ondo-ondo busti. Gai horiek erabat naturalak dira eta tomatea lasai jan daiteke.