Egun on, Etapa desberdinetan sartu ditugu kipulak. Lehen sartu genituenak janda bezala daude goiko aldetik argazkiak erakusten duten bezala. Zer da? Nola konpondu?

Nire ustez B+B sonatua da: Barraskiloak eta Bareak. Seguruenera bare sitsak edo bare ttikiak. Horiei aurre egitea ez da erraza. Jarri kare hautsa landareen artean eta inguru guztian muga bat eginez. Sutako errautsa baldin baduzu, bahetik pasa eta hauts garbia denean landareari gainetik bota, zikintzeko adina. Eta teknikarik onena ilunpetan linterna batekin miatu eta harrapatzea da onena.

Kaixo! duela hiru urte zainzuriak jarri genituen. Bi urte itxaron ondoren aurten hasi gara lehenengoak jaten. Tamalez datorren laister etxea utzi beharko dugu (urte pare bat asko jota). Zainzuriak leku aldatu daitezke ala hobe hurrengoan berriekin zerotik hastea?

Ni saiatuko nintzateke leku berrira eramaten. Datorren udazkenean bizileku berria izango dutena ondo-ondo, sakon ongarritu, lurrari behin edo bitan simaur zaharra edota luar ondua emanez. Deguan zanga sakonak egin eta bertan landatu ahalik eta sustrai gehienekin aterata, inguruko lur eta guzti ahal bada. Landatutakoan euri gutxi bada ureztatu. Birlandaketa egiteko egunik onenak ilbeherakoak eta sustrai egunak dira.

Kaixo Jakoba, Aurten milpa edo “Asociación Precolombina” egiten saiatu nahiko nuke baratzan, artoa, babarruna eta kalabaza. Hau egiteko zeintzuk dira egunik onenak haziak hazitegian ereintzeko eta gero landareak baratzan landatzeko? Baratza Oiartzunen daukat. Beste gauAtxo bat zein arto mota gomendatuko zenidake? Guk jateko izango litzake ez animaliek. Eskerrik asko beste behin ere zure laguntzagatik

Arta-babarrun-kuia soroak maiatzean ereiten dira. Ereintza jeneralean soroan bertan egiten da; azken urte hauetan zenbaitek landarea egin eta gero landatzen du, baina jende bakanak egiten du horrela. Nik soroan bertan ereitea gomendatzen dizut. Hiruretan fruitua da eskuratu nahi dugun mozkina, beraz ilgoran eta fruitu egunean erein beharko genituzke. Ilgora maiatzaren 16tik 28ra izango da eta fruitu egunak 16, 17 eta 25 goiza dira. Jateko arto kultibar asko dago, baina hemengo baldintzetara egokitutakoak dira onenak, arta gorria adibidez oso ona da irina egiteko. Hala ere onena da bertako hazien zaintzan lanean ari direnen eskutik haziak eskuratzea. Gipuzkoan adibidez ALEKA ari da lan horretan, eta bere haziak toki ugaritan aurkituko dituzu, baita bere webean ere.

Jakoba aza egon den tokian ze landatzea komeni da orain ? Tipula bai eo ez? Eskerrikasko

Azari kentzen diogun etekina hostoa da. Hostoko barazkien ondoren fruitua ematen dutenak (tomatea, piperra, alberjinia, kuia…) jarri daiteke baina baita sustraia edota erraboila ematen dutenak ere. Beraz tipula jartzea ondo.

Egunon. Ardiak zein behorrak larrean ibili ohi diren belaze batean lurra lantzekotan nabil, baratzerako (porruak , tipula, illarra, patata,...). Patata eta illarra motza iada erein ditut, lurrari buelta eman nion aurretik traktorearekin, goldetu gabe aurretik. Orain tipula, porruak, landatzerako, aurrena goldetu eta ondoren lurra jiratzekotan nabil. Baina zure iritzia jakin nahiko nuke goldetzeari buruz, ona al da? Eskerrik asko.

Nire iritziz goldatzea lurraren kalitatea galtzea da. Lurra geruzaka antolatua dago eta goldetuta geruza horiek nahasi egiten dira. Askoz hobea da karramarroa edo arrea pasatzea, lurra harrotuz, baina jiratu gabe; garai batean laiarekin egiten zen eran, azaleko geruza bakarrik harrotzen zen. Azienda larrean denbora luzez ibili bada, nitrogeno gaindosia egongo da lur horretan, beraz lurra lantzen hasi aurretik karea ematea gomendatuko nizuke, hautsa beharrean koxkorrean eta gaindosian hori ere: 200 gr/m². Hurrengo urteetan pixkanaka dosi hori jaitsi (150, 125, 100, 75) urterokorako ohikoa den 75 gr/m² arte.

Noiz eta zertarako bota behar zaio lurrari diatomea? Esker mila!

Diatomea edo diatomea lurra esaten zaio aspaldi batean fosildutako izaki urtar batzuei. Bere eskeleto fosilduak dituen harria ehotu eta hauts eginda erabiltzen da. Intsektizida oso ona da. Baita lurra silizez, kaltzioz eta beste mineralez aberasteko ere.

Egunon Iakoba!! Ze patata mota da 60 egunetara ateratzen hasi daitekeena ? Eskerrikasko

Goizeko patatak erabili behar dira (gazteleraz “temprana” esaten diote eta frantsesez “pomme de terre primeur” edo “hâtive”). Nik erabiltzen dudan barietatea “Colomba” da eta berez 80 egun behar ditu heltzeko. Orokorrean patata barietate arruntek 120-150 egun artean behar dute heltzeko. Beraz 80 egunetan heltzen dena oso goizekoa da. Hala ere nik ez diet heltzen uzten, ez dut nahi izaten patata urte guztirako jasotzeko edo gordetzeko. Patata landarea edo zerba ihartu arte utzi beharrean loratzen hasi ordurako ateratzen hasten naiz, eta jan ahala atera. Horregatik 60 egunetan jaten hasi zaitezke. Eta gomendio bat ematea nahi baduzu: ez dago horrelako patata goxorik, edozein barietate, baina heldutasun osora iritsi aurretik bildu eta azal eta guzti jandakoa bezalakorik.

Kaixoo... Aurtengo ze egunetan ereingo ditugu tomate haziak? Eskerrikasko

Kanpoan dagoen baratze batean landatzeko izango direla iruditzen zait. Horretarako, maiatzaren bigarren hamabostaldian eta ekainaren lehenengoan landatzeko, martxoan ereiten dira tomate haziak. Onena ilgoran ereitea da, eta egun aproposenak fruitu egunak dira. Martxoan ilgorak 1etik 7ra eta 22tik ekainaren 3ra izango dira; eta fruitu egunak martxoaren 3 arratsaldea eta 4 egun osoa, 22, 23, 24 goiza, 31 eta apirilaren 1 goiza. Lehen egun horietan hasteko hazien erdiak erein eta azken egun horietan beste erdia; horrela tomate uzte luzatuko duzu.

Noiz da garai ona tomate hazietatik landatea ateratzeko?

Tomate haziak ereiteko bi garai daude. Tomate landareak negutegian edo berotegian landatu nahi izanez gero urtarrilean edo otsailean ereiten da hazia. Landarea kanpoan, baratze arruntean landatu nahi baduzu martxoan ereitea da onena. Ereintzarako egunik onenak ilgorakoak dira eta egokienak fruitu egunak. Otsaileko ilgoran gaude eta martxoaren 7an amaituko da. Martxoko ilgora 22an abiatu eta apirilaren 3 arte izango da. Fruitu egunak hauek dituzu: otsailaren 24, martxoaren 3 (arratsaldea), 4, 22, 23, 24 (goiza), 31 eta apirilaren 1 (goiza).

Egun on Jakoba! Ilargiaren zure liburuan irakurri dut urteko tipula landatzeko egun aproposa otsailak 9a zela baina pasa zaigu eguna... noiz landa dezaket? Oraindik ere garaian gaude? Eskerrik asko!

10 urte betetzera doan BIZI BARATZEA liburuan tipularen fitxaren trikimailuak atala irakurtzen baduzu esaten du sasoi onena otsailaren ilbehera dela. Beranduenera martxoaren erdia. Otsailaren ilbehera oraintxe da eta 22ra arte luzatuko da. Ilbehera osoa ona da landaketa hori egiteko baina egun onenak sustrai egunak dira: 15 arratsaldea, 16, 17 eta 18. Martxoko ilbehera 8tik 21 arte da eta sustrai egunal 15 eta 16.

Kaixo ! Jakin nahi genuke zergatik udan, sartutako porruak ateratzerakoan ezin ditugun sustraitik atera eta gehienak puskatzen zaizkigu erditik......

Bi arrazoi izan daitezke: sakon landatuta daudelako edo lurra astuna, buztintsua, gogorra delako. Seguruenera bi arrazoiak elkarrekin izango dituzu zuk porru sailean. Hurrengo porru saila non jarri behar duzun erabaki orain eta gainean jarri ongarri geruza lodi-lodi bat, 10-15 cm lodi. Orbela, simaur zaharra, luar ondua, eta abar. Horrek lurra harrotu eta arinduko du.

Egunon, noiz ereiten da olua? Sagastian lurrantzako ona omen da eta Eskerrik asko

Oloa ereiteko bi sasoi daude, labore gehienekin bezala. Udazkena da bat eta negua bestea. Negurako esaerak horrela dio: “otsaileko oloa olo, martxokoa olotto, apirilekoa ez olo ez lasto” Beraz badakizu oloa olo izatea nahi baduzu ahalik eta azkarren erein. Egokiena ilgoran ereitea litzateke. Ilgora hau 8 eguerdian amaituko da. Aste honetako egun horiek lirateke onenak.

Aurten tomate eta piparrak etxean erein nahi ditut, Maiatza aldera ortuan landatzeko. Etxe barruan edo kanpoan (balkoian) komeni da ereitea? Eta ze sasoitan? Martxoa aldera? Eskerrik asko

Maiatzean landatzeko martxoan ereitea komeni da; beti ere ilgoran eta fruitu egunean. Etxe barruan edo kanpoan zalantza zeuk argitu behar duzu. Biei toki gozo epel-beroak gustatzen zaizkie. Etxea agian beroegia da, kanpoa agian hotza, garaian ikusi behar. Bestela balkoian negutegi antzeko toki bat eraiki eta han erein. Bestela ereintza barruan egin daiteke eta ernatzen direnean kanpora negutegitxora atera. Garrantzitsua da argi betean egotea.  

Arratsalde on! Boniatoa landatzea probatu nahi dut, nafarroa iparraldean zer moduz ematen den jakiteko. Horretarako boniato bat erosi dut eta uretan jarri dut erditik moztuta egunero ura aldatuz. 20 egun igaro dira eta ez dago injngo aldaketarik. Goizegi nabil? Noiz da tenore ona boniatoa germinatzen jartzeko? Eskermila!

Nik uste dut goizegi zabiltzala. Dendan jateko saltzen den boniatoak ahalik eta beranduen hozitzeko edo ziltzeko produkturen bat izango du emana. Beraz nik boniato berri bat ekarri eta kanpoan jarriko nuke. Berak jaiotzeko gogoa sentitzen duenean ederki adieraziko du, begiak lehertuaz. Orduan landatu behar duzun tokian jarri, patata arrunta balitz bezala. Berez apiriletik ekaina artean landatzen da tuberkulua. Eta hurrengo urtetarako aurreko urtean bere zarba ihartu aurretik hartutako aldaxkak, uretan jarri eta errotu direnak ere erabiltzen dira landatzeko. Toki beroa bada martxoan ere jarri dezakezu. Urrian edo azaroan biltzeko moduan izango da uzta. Berez igokaria da landarea; ez badiozu non lotu eta igo jartzen lurrean hara-hona zabalduko da.  Beroa gustatzen zaio, toki egutera aukeratu. Hezetasuna ere maite duenez, edozein materia organikorekin azpiak egin, ipurdiaren bueltan jarri, ondroso. Ilara artean metro bete utzi eta ilaran, landaretik landarera 35-40 cm. Ongarritu behar baduzu ongarri zaharra eman, ondutakoa.

Kaixo ! Jakin nahiko nuke zer dela eta gure baratza koxkorreko porruk ateratzerakuan puxkatu egiten zaizkigun.....ezin ditugu atera sustrai eta guzti !!!! Eskerrik asko ! Olga

Bi arrazoi izan daitezke: sakon landatuta daudelako edo lurra astuna, buztintsua, gogorra delako. Seguruenera bi arrazoiak elkarrekin izango dituzu zuk porru sailean. Hurrengo porru saila non jarri behar duzun erabaki orain eta gainean jarri ongarri geruza lodi-lodi bat, 10-15 cm lodi. Orbela, simaur zaharra, luar ondua, eta abar. Horrek lurra harrotu eta arinduko du, baita kareak ere (200 gr/m2).

Kaixo Jakoba! Arbi gara edo greloa deritzona nola etorriko litzateke gure kostaldean?Ereiteko egunik aproposena? Mila esker

Arbigara, izenak dioen bezala arbiaren lore gara da. Arbia abuztuan ereiten da, hazi burua loditu eta gero hurrengo urteko udaberrian loretarako gara emango du. Orain egin dezakezun gauza bakarra, arbisororen batetik arbi landareak hartu eta baratze edo soro bazterren batean birlandatzea da. Gero negu amaieran garak biltzeko.

Porruak,azak,azaloreak irailaren amaieran landatuta oso oso eskas daude.Zer egin?

Kaixo Jakoba . Tipulatxoak hartu dittut lehenengoz . Zer egiten dira hauek erein edo aldatu? noiz dira ilargi eta egun egokiak? eskerrikasko Joxe

Nire iritzia erein baino landatu gehiago da. Ez da hazi bat, landare baten erreserba bat baizik, eta ama haren kopia bat sortuko duzu. Hala ere saio polita egiteko aukera duzu tipula ttiki horiekin. Landatu ilbeheran eta sustrai egunean: azaroaren 25, 27 arratsaldea eta 28. Eta erein ilgoran eta sustrai egunean: abenduaren 5,6,13, 14 eta 15. Eta ikusi emaitzak. Denak batera atera eta pisatu. Hitz egingo dugu.

Kaixo. Jakin nahi nuke,ea oilo ximaurra nahiko freskoa zabaldu daitekeen orain lurrean,eta ea udaberrian landaketa egiteko ez dihoen kalterik egingo lurrari Edo aldatzen denari fresko botatzeagatik ximaurra? Besterik gabe,zure erantzunaren zai geratzen naiz.Eskerrikasko!!

“Nahiko freskoa” horrek zer esan nahi duenaren arabera. Egin berria bada ez. Hobe bazterrean luartzen utzi eta hemendik urtebetera erabili. Luartzeko geruzaka jarri eta tartean materia organikoa sartu: garoa, orbela, belarra, arta zuztarrak… Eta Lehen bi ilbeheretan pila irauli. Dagoenerako 6-8 hilabetekoa bada, oilo zirinaren kasuan oraindik nahiko freskoa, orduan bai, beste 5-6 hilabete behintzat egingo dituelako lurrean ontze bidea osatzen. Aldatu berria den landareari ez eman sekula simaur berririk.

Hilgora honetan zein da egunon egokiena illarra ereiteko?

Ilgora datorren astelehena 18 eguerdian amaitzen da, eta egun guztiak dira onak, baina onena bihar ostirala 15, fruitu eguna baita.

Ondo konpontzen ez diren bi barazkiren artean utzi daitekeen tartea Jakin nahiko nuke? Adibidez neguko kipula eta illarren artean? Eskerrikasko.

Onena tartean biekin ondo moldatzen den bat jartzea da. Orain negurako adibidez: uraza, marrubia, eskarola, erremolatxa, errefaua, azenarioa, aza eta azalorea. Ez bada aukerarik, sasoia egokia ez delako, barazki hori nahi ez dugulako edo dena delakoa, metro bete inguruko tartea utziko nuke. Borroka nagusia sustraien artean janaria harrapatzekoa da, eta tarte horrekin bi horientzako nahikoa da.

Arratsalde on, jakin nahi nuke negu partean baratza plastikoz estaltzea ona den edo ez? Askok egiten dute eta nire zalantzak ditut. Mila esker!

Lurra zerbaitekin estaltzea ona da. Baina plastikoa azken aukera da. Eta bere alde txarrak ere baditu: lurrari arnasa hartzen ez dio uzten, lurruntzen den ura bertan geratzen da lurra istilduz edo urasetuaz. Hobe da material organikoren bat jartzea eta denetan onena bizirik dauden landareak edukitzea sail horretan. Ongarri berdea erein daiteke, sortzen diren landareek lurraren higadura mugatuko dute, lurra aberastuko dute eta amaieran ongarri izango dira. Garai batean bertan jaiotzen ziren belarrak uzten ziren. Ezagunena sapelarra da (sapabelar, txabarkoia, Stellaria media); neguan lurrean hazten uzten zen eta udaberrian, giro epelekin horitzen hasten zenean berak adierazten zuen lurra lantzen hasteko garaia etorri zela.

Epa Jagoba, Baratzean bankalak ditugu eta bertan pixkat denetarik. Garai honetan, porruak eta azakiak, brokolia, azaloreak eta romaneskua gehienbat. Kontua da osto guztiak guztiz janda ditugula baiña ez dudala tximeleta zuriaren arrik aurkitzen eta ezta arrautzarik ere. Horren ordez landare guztiak karakol txikiz beteta daude eta uste dut hauek jaten dituztela ostoak. Izan daiteke? Kalikanea bota dut bankalaren ertzetan baiña ez dut lortu karakolak uxatzea.

Bankalak edo txantalak edo taulenak mugatutakoak badira, mugr hori eraikitzeko erabilitako materialaren zirrikituetan (azpian, alboan…) ezkutatzen dira barraskiloak eta bareak. Barraskilo txiki horiek oso erasokorrak dira eta ederki asko jan dezakete uzta ia osoa. Pazientzia hartu eta bildu eskuz. Agian barraskilo handiak eta bareak ere ez dabiltza urrun. Horiek harrapatzeko gauez bisitak egin behar dituzu. Hostoak goi eta behe ondo miatu horiek ere aurkitu eta kentzeko.

Egun on Jagoba, Noiz eta nola Jaso behar dira kalabazak ahalik eta denbora gehien iraun dezaten

Kuia landarearekin lotzen duen txortena ondo ihartuta egoteak adierazten du jaso daitekeela. Biltzerakoan tiraka ez askatu, txortena osorik utzi eta landarearen zarba moztu bi aldeetara. Ondoren bi edo hiru egunez eguzkitan eduki, mamia gozatu dadin eta ondoren freskoa, iluna eta batez ere ondo haizeberritzen den toki batean jaso. Ilbeheran bildu behar dira eta ahal izanez gero fruitu egunean jasotzea komeni da, baldin eta helburua ahalik eta gehien irautea bada. Hemen normalean urriko ilbeheran jasotzen da. Ilbehera 22tik azaroko 5era arte da, eta fruitu egunak 26, 27 eta 28. Azarokoa ere ez da txarra izango, ilbehera 18tik hilaren amaiera arte da eta fruitu egunak 22, 23 eta 24.

Egun on. Tomate ederrak dauzkagu momento hontan baina tomate landarak gorriñagaz dagoz. Gorriña izateak eraginik badauka tomate hazian? Edo gorde genezake hasi hori datorren urtean ereiteko? Eskerrik asko!!!

Lasai jaso haziak. Gorrinak erasotuta badaude begiratu zein landare dagoen ondoen. Horrek gaitzari hobeto eutsi diola esan nahi du. Horren aleren baten haziak jaso.