Kaixoo... Aurtengo ze egunetan ereingo ditugu tomate haziak? Eskerrikasko

Kanpoan dagoen baratze batean landatzeko izango direla iruditzen zait. Horretarako, maiatzaren bigarren hamabostaldian eta ekainaren lehenengoan landatzeko, martxoan ereiten dira tomate haziak. Onena ilgoran ereitea da, eta egun aproposenak fruitu egunak dira. Martxoan ilgorak 1etik 7ra eta 22tik ekainaren 3ra izango dira; eta fruitu egunak martxoaren 3 arratsaldea eta 4 egun osoa, 22, 23, 24 goiza, 31 eta apirilaren 1 goiza. Lehen egun horietan hasteko hazien erdiak erein eta azken egun horietan beste erdia; horrela tomate uzte luzatuko duzu.

Egun on Jakoba! Ilargiaren zure liburuan irakurri dut urteko tipula landatzeko egun aproposa otsailak 9a zela baina pasa zaigu eguna... noiz landa dezaket? Oraindik ere garaian gaude? Eskerrik asko!

10 urte betetzera doan BIZI BARATZEA liburuan tipularen fitxaren trikimailuak atala irakurtzen baduzu esaten du sasoi onena otsailaren ilbehera dela. Beranduenera martxoaren erdia. Otsailaren ilbehera oraintxe da eta 22ra arte luzatuko da. Ilbehera osoa ona da landaketa hori egiteko baina egun onenak sustrai egunak dira: 15 arratsaldea, 16, 17 eta 18. Martxoko ilbehera 8tik 21 arte da eta sustrai egunal 15 eta 16.

Kaixo ! Jakin nahi genuke zergatik udan, sartutako porruak ateratzerakoan ezin ditugun sustraitik atera eta gehienak puskatzen zaizkigu erditik......

Bi arrazoi izan daitezke: sakon landatuta daudelako edo lurra astuna, buztintsua, gogorra delako. Seguruenera bi arrazoiak elkarrekin izango dituzu zuk porru sailean. Hurrengo porru saila non jarri behar duzun erabaki orain eta gainean jarri ongarri geruza lodi-lodi bat, 10-15 cm lodi. Orbela, simaur zaharra, luar ondua, eta abar. Horrek lurra harrotu eta arinduko du.

Egunon, noiz ereiten da olua? Sagastian lurrantzako ona omen da eta Eskerrik asko

Oloa ereiteko bi sasoi daude, labore gehienekin bezala. Udazkena da bat eta negua bestea. Negurako esaerak horrela dio: “otsaileko oloa olo, martxokoa olotto, apirilekoa ez olo ez lasto” Beraz badakizu oloa olo izatea nahi baduzu ahalik eta azkarren erein. Egokiena ilgoran ereitea litzateke. Ilgora hau 8 eguerdian amaituko da. Aste honetako egun horiek lirateke onenak.

Aurten tomate eta piparrak etxean erein nahi ditut, Maiatza aldera ortuan landatzeko. Etxe barruan edo kanpoan (balkoian) komeni da ereitea? Eta ze sasoitan? Martxoa aldera? Eskerrik asko

Maiatzean landatzeko martxoan ereitea komeni da; beti ere ilgoran eta fruitu egunean. Etxe barruan edo kanpoan zalantza zeuk argitu behar duzu. Biei toki gozo epel-beroak gustatzen zaizkie. Etxea agian beroegia da, kanpoa agian hotza, garaian ikusi behar. Bestela balkoian negutegi antzeko toki bat eraiki eta han erein. Bestela ereintza barruan egin daiteke eta ernatzen direnean kanpora negutegitxora atera. Garrantzitsua da argi betean egotea.  

Arratsalde on! Boniatoa landatzea probatu nahi dut, nafarroa iparraldean zer moduz ematen den jakiteko. Horretarako boniato bat erosi dut eta uretan jarri dut erditik moztuta egunero ura aldatuz. 20 egun igaro dira eta ez dago injngo aldaketarik. Goizegi nabil? Noiz da tenore ona boniatoa germinatzen jartzeko? Eskermila!

Nik uste dut goizegi zabiltzala. Dendan jateko saltzen den boniatoak ahalik eta beranduen hozitzeko edo ziltzeko produkturen bat izango du emana. Beraz nik boniato berri bat ekarri eta kanpoan jarriko nuke. Berak jaiotzeko gogoa sentitzen duenean ederki adieraziko du, begiak lehertuaz. Orduan landatu behar duzun tokian jarri, patata arrunta balitz bezala. Berez apiriletik ekaina artean landatzen da tuberkulua. Eta hurrengo urtetarako aurreko urtean bere zarba ihartu aurretik hartutako aldaxkak, uretan jarri eta errotu direnak ere erabiltzen dira landatzeko. Toki beroa bada martxoan ere jarri dezakezu. Urrian edo azaroan biltzeko moduan izango da uzta. Berez igokaria da landarea; ez badiozu non lotu eta igo jartzen lurrean hara-hona zabalduko da.  Beroa gustatzen zaio, toki egutera aukeratu. Hezetasuna ere maite duenez, edozein materia organikorekin azpiak egin, ipurdiaren bueltan jarri, ondroso. Ilara artean metro bete utzi eta ilaran, landaretik landarera 35-40 cm. Ongarritu behar baduzu ongarri zaharra eman, ondutakoa.

Kaixo Jakoba! Arbi gara edo greloa deritzona nola etorriko litzateke gure kostaldean?Ereiteko egunik aproposena? Mila esker

Arbigara, izenak dioen bezala arbiaren lore gara da. Arbia abuztuan ereiten da, hazi burua loditu eta gero hurrengo urteko udaberrian loretarako gara emango du. Orain egin dezakezun gauza bakarra, arbisororen batetik arbi landareak hartu eta baratze edo soro bazterren batean birlandatzea da. Gero negu amaieran garak biltzeko.

Porruak,azak,azaloreak irailaren amaieran landatuta oso oso eskas daude.Zer egin?

Kaixo Jakoba . Tipulatxoak hartu dittut lehenengoz . Zer egiten dira hauek erein edo aldatu? noiz dira ilargi eta egun egokiak? eskerrikasko Joxe

Nire iritzia erein baino landatu gehiago da. Ez da hazi bat, landare baten erreserba bat baizik, eta ama haren kopia bat sortuko duzu. Hala ere saio polita egiteko aukera duzu tipula ttiki horiekin. Landatu ilbeheran eta sustrai egunean: azaroaren 25, 27 arratsaldea eta 28. Eta erein ilgoran eta sustrai egunean: abenduaren 5,6,13, 14 eta 15. Eta ikusi emaitzak. Denak batera atera eta pisatu. Hitz egingo dugu.

Kaixo. Jakin nahi nuke,ea oilo ximaurra nahiko freskoa zabaldu daitekeen orain lurrean,eta ea udaberrian landaketa egiteko ez dihoen kalterik egingo lurrari Edo aldatzen denari fresko botatzeagatik ximaurra? Besterik gabe,zure erantzunaren zai geratzen naiz.Eskerrikasko!!

“Nahiko freskoa” horrek zer esan nahi duenaren arabera. Egin berria bada ez. Hobe bazterrean luartzen utzi eta hemendik urtebetera erabili. Luartzeko geruzaka jarri eta tartean materia organikoa sartu: garoa, orbela, belarra, arta zuztarrak… Eta Lehen bi ilbeheretan pila irauli. Dagoenerako 6-8 hilabetekoa bada, oilo zirinaren kasuan oraindik nahiko freskoa, orduan bai, beste 5-6 hilabete behintzat egingo dituelako lurrean ontze bidea osatzen. Aldatu berria den landareari ez eman sekula simaur berririk.

Hilgora honetan zein da egunon egokiena illarra ereiteko?

Ilgora datorren astelehena 18 eguerdian amaitzen da, eta egun guztiak dira onak, baina onena bihar ostirala 15, fruitu eguna baita.

Ondo konpontzen ez diren bi barazkiren artean utzi daitekeen tartea Jakin nahiko nuke? Adibidez neguko kipula eta illarren artean? Eskerrikasko.

Onena tartean biekin ondo moldatzen den bat jartzea da. Orain negurako adibidez: uraza, marrubia, eskarola, erremolatxa, errefaua, azenarioa, aza eta azalorea. Ez bada aukerarik, sasoia egokia ez delako, barazki hori nahi ez dugulako edo dena delakoa, metro bete inguruko tartea utziko nuke. Borroka nagusia sustraien artean janaria harrapatzekoa da, eta tarte horrekin bi horientzako nahikoa da.

Arratsalde on, jakin nahi nuke negu partean baratza plastikoz estaltzea ona den edo ez? Askok egiten dute eta nire zalantzak ditut. Mila esker!

Lurra zerbaitekin estaltzea ona da. Baina plastikoa azken aukera da. Eta bere alde txarrak ere baditu: lurrari arnasa hartzen ez dio uzten, lurruntzen den ura bertan geratzen da lurra istilduz edo urasetuaz. Hobe da material organikoren bat jartzea eta denetan onena bizirik dauden landareak edukitzea sail horretan. Ongarri berdea erein daiteke, sortzen diren landareek lurraren higadura mugatuko dute, lurra aberastuko dute eta amaieran ongarri izango dira. Garai batean bertan jaiotzen ziren belarrak uzten ziren. Ezagunena sapelarra da (sapabelar, txabarkoia, Stellaria media); neguan lurrean hazten uzten zen eta udaberrian, giro epelekin horitzen hasten zenean berak adierazten zuen lurra lantzen hasteko garaia etorri zela.

Epa Jagoba, Baratzean bankalak ditugu eta bertan pixkat denetarik. Garai honetan, porruak eta azakiak, brokolia, azaloreak eta romaneskua gehienbat. Kontua da osto guztiak guztiz janda ditugula baiña ez dudala tximeleta zuriaren arrik aurkitzen eta ezta arrautzarik ere. Horren ordez landare guztiak karakol txikiz beteta daude eta uste dut hauek jaten dituztela ostoak. Izan daiteke? Kalikanea bota dut bankalaren ertzetan baiña ez dut lortu karakolak uxatzea.

Bankalak edo txantalak edo taulenak mugatutakoak badira, mugr hori eraikitzeko erabilitako materialaren zirrikituetan (azpian, alboan…) ezkutatzen dira barraskiloak eta bareak. Barraskilo txiki horiek oso erasokorrak dira eta ederki asko jan dezakete uzta ia osoa. Pazientzia hartu eta bildu eskuz. Agian barraskilo handiak eta bareak ere ez dabiltza urrun. Horiek harrapatzeko gauez bisitak egin behar dituzu. Hostoak goi eta behe ondo miatu horiek ere aurkitu eta kentzeko.

Egun on Jagoba, Noiz eta nola Jaso behar dira kalabazak ahalik eta denbora gehien iraun dezaten

Kuia landarearekin lotzen duen txortena ondo ihartuta egoteak adierazten du jaso daitekeela. Biltzerakoan tiraka ez askatu, txortena osorik utzi eta landarearen zarba moztu bi aldeetara. Ondoren bi edo hiru egunez eguzkitan eduki, mamia gozatu dadin eta ondoren freskoa, iluna eta batez ere ondo haizeberritzen den toki batean jaso. Ilbeheran bildu behar dira eta ahal izanez gero fruitu egunean jasotzea komeni da, baldin eta helburua ahalik eta gehien irautea bada. Hemen normalean urriko ilbeheran jasotzen da. Ilbehera 22tik azaroko 5era arte da, eta fruitu egunak 26, 27 eta 28. Azarokoa ere ez da txarra izango, ilbehera 18tik hilaren amaiera arte da eta fruitu egunak 22, 23 eta 24.

Egun on. Tomate ederrak dauzkagu momento hontan baina tomate landarak gorriñagaz dagoz. Gorriña izateak eraginik badauka tomate hazian? Edo gorde genezake hasi hori datorren urtean ereiteko? Eskerrik asko!!!

Lasai jaso haziak. Gorrinak erasotuta badaude begiratu zein landare dagoen ondoen. Horrek gaitzari hobeto eutsi diola esan nahi du. Horren aleren baten haziak jaso.

Azken bi urteetan babarrun uzta nahiko eskasa jaso dugu. Leketan horban batzuek agertu zaizkie eta gero maspildu egiten dira. Zer izan daiteke? Datorren urtera begira zer egin dezakegu berdina ez gertatzeko. Mila esker

Azken bi urtetan soroan leku berdinean erein dut babarruna.  Babarruna bakarrik.  Artorik gabe. Landutako zati batetan aurreko urtetik ez da egon ezer ere ez.. Beste zati batetan aza jendea egon da. Soroa erreka ondoan dago. Eguzkiak jotzen du baina egunaren hasieran eta bukaeran eguzkia eskutuan da. Ez da hain leku eguzkitsua. Simaur piska bota nuen, baina asko ez. Karetu bai egin nuen. Egia da babarrun mota aldatu dudala. Aurretik pinta itxurako bat ereiten nuen urtero. Orain bi urte,  proba egin behar genuela eta beltzagoa den bat erein nuen. Aurten ere berdina. Agian hori da pekatua.Ea zer izan daitekeen pistarik ematen didazun. Gurean aitak beti eduki du ortua. Azken urteetan ni nabil buru belarri. Arra zeharo sartu jata  eta egia esan zure azalpenak oso lagungarri zaizkit.

Eskerrik asko benetan zuen azalpenen eta laguntzagaitik.

Agur bat

Aitzol Arriola

Argazkian ikusten dena onddo baten erasoa da. Gaitza agian lehendik ere hor zegoen baina egiten zenuen babarrun mota erresistenteagoa izan zitekeen. Edo babarrun berriarekin etorri da. Haziak berak ere ekar ditzake gaitzak berarekin. Tokiak ere ez du batere laguntzen. Erreka ondo ospela hezea izaten da eta horrek onddoak harrotu egiten ditu, gaitza indartuz. Babarruna eguzkizale amorratua da. Honetan ere barietateak eragin dezake. Nik ahal izanez gero beste tokiren bat bilatuko nuke. Eta ezin bada lehengo babarrunera bueltatu. Edo antzeko tokiren batetara ohitu den babarrun beltzen baten hazia eskuratu.

Udan baratzean eduki dugu plastiko beltza belarrak saihesteko. Neguan ez dugu ezer landatzeko asmorik. Plastiko hori utzi ala kentzea komeni da lurraren onerako? Mila esker

Lurraren onerako plastikoa kendu. Eta onena ongarri berdea ereitea: oloa, garagarra, pagotxam txirta,  zekalea, zalkea, ziapea, koltza… Lurra estalita egongoda eta aberasten. Udaberrian moztu eta azala landu. Moztutakoa bertan utzi daiteke, edo ganaduari eman, edo luartokira bota.

Gure indabek oso orritsu daude eta ondorioz, lekei lehortzea kosta egiten zaie. Zergatik hainbeste hosto? Badago zer egiterik? Eskerrik asko.

Hostajearen oparotasunak arrazoi asko izan ditzake. Hona batzuk: nitrogenodun ongarria, eguraldi egokia, babarrun barietatea edo hazia eta abar. Lasai hartu. Leka ez bada lehortzen barruko alea ez dago negua irauteko prestatua, beraz utzi lasai. Hosto asko egoteak janari ugaritasuna dakar eta helduko dira, agian sekula baino handiagoak edo trinkoagoak. Hostoa kentzen hastea behintzat ezta pentsatu ere.

Zein ilargirekin biltzen diren kalabazak

Kaixo Jakoba! Aurten, lehenengo aldiz, Jack barietate injertatu batzuk jarri ditut baratzean, proba gisan. Tomate landarea oso indartsu dago oraindik ere. Hasieran tomate asko eman ditu (3-4.loraldiak) baina ondorengo loraldietan, tomate asko jaio diren arren, tamaina oso txikia dutela, horitu eta zartatu egin dira. Abuztuan egin zuen bero handi hartantxe ohartu nintzen lehenengo aldiz, baina ondorengo aleetan ere berdina gertatzen ari da. Horitu, zartatu eta erori edo usteldu egiten dira. Ez zait inoiz gertatu eta jakin nahiko nuke honen arrazoia. Eskerrik asko!

Zerorrek ederki deskribatu duzu. Ikusi duzun horixe da arazoa. Bero latz haiek lurra sakoneraino lehortu zuten. Ondorioz aleak ezin hazi. Gero euria etorri eta ura sastraien erara, aleak hazi egin behar eta azala zailduegia izanik zartatu egin behar. Zartatuak zauriak dira eta ez nolanahikoak. Zauri horietatik gaitza sartu eta usteldu. Eta berriro lehortea eta berriro euri handiagoak…

Kaixo, Jakoba: Berastegitik idazten dizut. Azken bost urteetan zizare-luarra zabaldu izan dugu baratzean, baina aurten lagun batek honako hau eman digu eta ez dakigu zer egin: ORGANIA Humifuerza PELLET Con viventia. Hortaz, jakin nahiko genuke baratzerako zein fruta-arbolentzat ongarri egokia ote den eta hala balitz zer kantitatetan zabaldu beharko genukeen. Mila esker eta ongi izan!

Ez dut ongarri hori ezaguzten. Saiatu naiz informazio zehatza eskuratzen baina ez da erraza. Informazio garrantzitsuena ongarriaren jatorria da, Eta saltzaile batek honela dio: “ENMIENDA ORGÁNICA ECOLÓGICA CON EL ACTIVADOR RIZOSFÉRICO VIVENTIA Y CARBONO ORGÁNICO” eta “ENMIENDA ORGÁNICA HÚMICA ECOLÓGICA DE ORIGEN ANIMAL CON LEONARDITA”. Hori dena egia bada ez da txarra. Erabilera dosia gomendatutakoa hauxe da: landaketa berriak (fruta arbolak etab) 250-500 gr aleko. Lehengo landaketetan eta baratzeetan 50-75 gr/m².

Egin on Badakit gaur goizean perrejilari buruz haritu zarela. Erin behar da ilberan edo ilgoran. Esan dezun fetxan arabera, ilberan ulertzen dut, orrela da? Eskerrik asko

Ez dakit noiz aritu naizen perrexilaz, hainbeste gai eta errepikatuak, baina perrexila ereiteko egun onak ilgorakoak dira. Iraila honetan 24 arte. Urrian 9 eguerditik 21 arte. Eta onenak hosto egunak dira urriaren 15 16:00 arte eta 17 arratsaldea.

Rukula itxura duen belar "txar" bat dut baratzan. Zein landare izan daiteke? Jangarria da? Eskerrik asko

Onena kosk egitea, errukula ederki ezagutuko duzu. Bestea loratzen uztea da, orduan errazagoa da identifikazioa. Informazio gehiago bilatzeko edo beste zerbaitetarako balio badizu hosto borobileko errukula Eruca vesicaria da. Bestea, hosto zorrotzekoa Diplotaxis tenuifolia

Kaixo Jakoba, Getariako eskolan baratza txukuntzen gabiltza eta bankalak egiteko asmoa dugu. Baliabide ekonomiko gutxi dugunez, gu saiatuko gara paleekin eraikitzen. Kontua da, ondoren zerrekin bete ez dakigula, lur zakuak erosten hasi ezkero garestiegia egingo baitzaigu. Bideoren batean ikusi dugu kartoi zatiak, adaxka lehorrak, belarra eta lurrez bete dituztela, baina ez daukagu argi. Agian, koko zuntza ere erabil dezakegu... Eskerrik asko!

Koko zuntza ahaztu. Material oso arriskutsua da; urzale amorrataua izanik. Lehorte txikiena sentitzen duenean landareei sustraietatik barrena ura kentzeko gai da. Pentsatu edozein material organiko ona dela. Azpian adar lodiak jar daitezke, gero meheagoak eta azkenik ttikiak. Horien gainean orbela, kartoia osorik edo txikitua, paper birrindua, baratzeko hondakin berdeak, arto zuztarrak, antxoa buruak, ebaki berria den belarra, belar ondua, garoa, itsasokoa ez den hondarra, lurra, simaurra, luarra… Gainean lurra edo ondo ondutako luarra jarri. Gero lurra irauli gabe bertan lan egin. Eta urtero, etengabe luarra edo simaur ondua eman beharko diozu.