Santu guztitarako (Azaro 1) nahi ditut loreak, noiz landatu bulboak Eskerrik asko

Kanpoan edo barruan landatu ditzakezu lirio erraboilak. Badakizu lirioa ez dela berozalea, beraz azaroaren lehenean loratzeko asmo hori beretzako ikaragarrizko erronka da, uda osoa izan beharko baita hostotan, bero handienetan… Baina zoriari berea emanez, uztailean eta abuztu hasieran landatuko nituzke nik batzuk ez badira besteak loretan izateko ahaleginean. Hona egun ustez egoki batzuk: uztailaren 9, 10, 19 arratsaldea, 20, 21 goiza, 28 eta 29 goiza; abuztuaren 5, 6, 7, 16 eta 17. Gutxienez bi txandatan landatu

Etxeko loreetan purgoia egin da. Xaboiarekin garbitu ditut, halare berriro azaldu da. Zer egin dezaket? Mila esker Ana

Zorriaren kontrako tratamendu onena xaboi potasikoa da. Urarekin nahasi eta landare guztia, alde guztietatik ondo busti. 4-6 egunero zorriak bukatu arte.

Noiz podatzen da hortensia eta noiz aldatu adarrak ugaltzeko?

Inausketa sasoi onena izerdi berriaren hasiera da, otsaila-martxoa alegia. Orduan moztutako adar muturrak aldaxka bezala landatu eta landare berriak sortzeko erabili daitezke. Orain inausteko berandu da oso. Hala ere muturrean lorerik ez duten adarrak badituzu horiek moztu eta landatu ditzakezu; ondoren lurrari beti heze eutsi eta itzaletan eduki.

Pasa den astean galdera batzuk egin nizkizuen ereinotza landare aldatu bati buruz. Jakin nahi dut, landareari zerbait iñausi edo kimatu behar badiot. Hosto batzuk lehortzen ari dira beste batzuk indartzen, baina ez zazkio ikusten kimu berriak.

Landarea loreontzi batetik aterata landatzen bada gauza bakarra zaindu behar da lehen urtean: ordura arteko antzeko baldintzak izatea. Itsatsi eta sustrai berriak eman artean batez ere ureztaketa zaindu, ontzian zenean bezala: astean behin, bitan… Landarea lurrean bizi bazen eta handik atera eta beste nonbait birlandatu bada, sustrai mordo bat galduko zuen. Orduan bai, proportzio beretsuan hostoak kentzea komeni da. Hala ere hosto batzuk galtzea ez da harritzekoa. Kimu berriak indartzean soilik emango ditu. Lehen urtean sustraiak ematea komeni da, eta kimurik eman gabe igaro dezake.

Arratsalde on Jakoba. Orain dela hilabete batzuk larrosa haziak erein nituen. Baina ez da ezer atera. Porrota hutsa. Gero, esan didate gaizki egin nuela, larrosa haziak ez direla lurrean zuzenean erein behar, beste prozesu bat egin behar dela aurretik (zer prozesu den hori azaldu gabe). Orain, badituk beste hazi batzuk eta jakin nahiko nuke zein den hazi horiek ereiteko modu egokia. Eta noiz. Mila esker.

Arrosondoaren haziak azala gogorra du, oso gogorra. Ereite sasoia etorri arte nola jaso da gakoa. Bi baldintza bete behar ditu: hotza eta hazia heze egotea. Horretarako haziak hondarrarekin nahasten dira: geruzatzea esaten zaio. Ontzi batean hondar geruza bat eta gainean haziak eta hondarrarekin estali. Asko badira geruza gehiago egin gainean. Itsasoko hondarra ez da egokia. Erabili hondar silizeoa, lorategietan ikusten den zuri-gorrixka hori. Hondarrak azala zaurituko dio eta hezetasuna sartuko da hazia errazago ernetzeko. Erein bitartean hozkailuan eduki, hotzarekin neguan dagoela pentsatuko du eta gero atera eta ereitean udaberria sentituko du eta azkar etorriko dira. Hazi horiek otsailera arte horrela mantenduko nituzke, eta orduan erein; ilgoran eta lore egunean.

Egunon Jakoba! Aholku bat eskatzen dizut: Ereinotza landare bat ( argazkikoa) atera nuen lurretik eta lorontzi batean jarri nuen, Zamudioko gure etxaldean, orain hilebete bat edo, opari bat egiteko. Lurretik ateratzean nahiz ta kontuz izan, sustrai txiki asko galdu zituen landareak. Egun bira hosto batzuk nahiko zimelduta agertu ziren. Bestetik zelaian daukan lorontzian itzal/eguzkiko alde batean egoten da lorontzia. Landarea osasuntsuago egoteko zerbait egin behar diot? Zerbait iñausi? Lurra busti gehiago? Ongarria bota? Mila esker, Jakoba. Argazkia orain 7 egunekoa da.

Landarea loreontzi batetik aterata landatzen bada gauza bakarra zaindu behar da lehen urtean: ordura arteko antzeko baldintzak izatea. Itsatsi eta sustrai berriak eman artean batez ere ureztaketa zaindu, ontzian zenean bezala: astean behin, bitan… Landarea lurrean bizi bazen eta handik atera eta beste nonbait birlandatu bada, sustrai mordo bat galduko zuen. Orduan bai, proportzio beretsuan hostoak kentzea komeni da. Hala ere hosto batzuk galtzea ez da harritzekoa. Kimu berriak indartzean soilik emango ditu. Lehen urtean sustraiak ematea komeni da, eta kimurik eman gabe igaro dezake.

Kaixo, Jakoba Hesi-zuhaixka batzuk ditut. Ustez onddoak diren orban zuri pila dituzte. Jakin nahiko nuke zer egin akabatzeko. Argazkia duzu atxekita. Ondo izan

Zuriña da gaitza. Onddo batek sortzen du eta udaberriko giro epel eta hezeekin ugaltzen da. Oso zabaldua da eta landare espezie asko erasotzen ditu. Zuriña tratatzeko era egokiena sufrea erabiltzea da. Nahi baduzu hautsa erabili, hostaje guztiaren gainean zabalduz, edo bestela urarekin nahasita ondo busti. Garbitu arte zortzi egunero tratatu.

Eskerrik asko laguntzearren Narzizo pillo bat sartu neban oin bi urte landan eta hasten di baiña loraik eztabe emoten. Zerena izen ahal da? Ondo izen

Lilipa edo nartziso mota asko dago, baina gehienak orain loratzen dira, neguaren amaieran edo udaberriaren hasieran. Loratu ondoren hostoak luzatu egiten ditu eta hilabete pare batez hosto horiek utzi egin behar dira bertan, janaria sortu eta lurpeko erreboila energiaz kargatu dezaten. Hori izango da hurrengo urtean lorea ematea ahalbideratuko duen elikagaia. Agian hosto horiek belarrarekin batera moztu egiten dituzu, eta loratzeko janaririk gabe geratzen da. Lilipa horiek dauden belaze zatia ekaina aldera arte utzi, ederki igarriko diozu hostoak noiz ihartzen hgasten diren, eta orduan moztu behar da sail hori. Hori egitene z duzun artean sekula ez duzu lorerik izango, hostoak bai, baina lorerik ez.

Eguzkilora haziak oparitu ta gordeta zezkeat. Ereiteko garaia orain izango litzekek ala?

Ta diformotekak noiz kimatu? Lorea galtzen zienen esantzitean batek baino lorea eztie galdu negun ta landarek haundik zezkeat kanpon (loraontzitik kanpo lurren alegie) bizi bait dituk ta... Aldez aurretio eskerrikasko

Eguzkilorea ereiteko sasoia etorri dek. Martxoko ilgora dek onena eta ahal izanez gero lore egunak. Ilgora 18-31 izango dek eta lore egunak 18a eta 19 (17:00) arte izango dituk. 

Dimorfoteka inausteko sasoi egokiena ilbehera dek. Toki gozo batean bizi badek, Itsasoaren eragina diken tokian, otsailean eta gainontzean martxoan. Oso toki hotzean bizi badek apirilean.

Kaixo Jakoba, Gure herrian urtero herriko hortentsiak atxikitutako argazkian ikusten den bezala kimatzen dituzte, hau da adar guztiak. Horrela egin behar al da ? Gu ezezkoan gaude, guk ustez zuri entzuna dela hirutik bat egin behar dela, baina badaezpada zuk zer diozun jakin nahiko genuke

Dagoenerako izerdia mugitzen ari da eta oraintxe da sasoi onena. Onena ilbeheran. Nola egin? Adarren hiru-lautik bat moztu, baina behe-behetik. Gainontzeko hirutik bi edo lautik hiru oso-osorik utzi. Hauek loratzen diren artean moztutakoek adar berriak emango dituzte. Hurrengo urtean gazte berri horiek utzi eta gelditu ziren haietatik moztu, hiru-lautik bat, behe behetik. Horrela hiru-lau urtetan adar guztiak gaztetuta izango dituzu eta urtero loraldia galdu gabe. Argazkikoa bezala inausiz gero lorea eman behar duten begiak kentzen dira eta landarea berde mardula izango da baina lore gutxi eta berandu.

Kaixo Jakoba, lorezko gereziondo bat daukat, gero eta lore gutxiago ditu eta hostoak azkar erortzen zaizkio, gutxigorabehera ekainaren hasieran. Lehortzen ari dela uste dut. Zer egin nezake, ba al dago tratamendurik?

Gereziondo horiek asko sufritzen dute hezetasunarekin. Nik uste dut hori izango dela arrazoia. Hezetasuna bai lurrekoa eta bai airekoa dira horrelako egoeren arrazoi nagusiak. Hori ezin da tratamenduekin konpondu. Agian pittin bat lagunduko luke, baina vuelta emateko zaila. Hala ere saiatu nahi baduzu kobrea eta azufrea duen produkturen batekin tratatu. Adibidez oinarrian kobrea duena eta azufre portzentai txiki bat duena. Konbinazio horrek eragina indartzea dakar. Era berean inguruko hezetasuna kentzearen alde egin dezakezun guztia ongi etorria izango da: itzala kendu, lurreko azaleko urak kentzeko zangak ireki eta abar.

Noiz komeni da setoa moztea nekezago hasteko? Ze urtarotan ta ze ilargitan Millesker

Landare hesiak mozteko bi sasoi nagusi daude. Biak izerdialdi nagusien ondorengoak dira. Lehena udaberriko hazkundearen ondoren, maiatza-ekaina aldera eta bestea irailean. Kimu berriak motzago etortzeko inausketa ilbeheran egitea komeni da.

Klabelin hazi pila bat erein nituen eta izugarrizko landare pila atera ziren, bakandu eta beste lur zati batean eta tiestoetan landatu nituen, eta ia denak zimeltzen ari zaizkit, zergatik izan daiteke eta zein izango litzateke erremedioa?

Nire ustez lurpean zainak jaten dizkion zerbait dabil: harra, luhartza, satagina… Ondo miatu eta ea zer topatzen duzun. Erabat ihartuta dagoen landareetako bati tira gora eta ea zer sustraije azaltzen duen… Bestetik ur falta ere aipatuko nuke. Horren itxura du, baina hori zeuk ederki jakingo duzu, ureztaketa nola zaintzen duzun.

Kaixo Baserri aurreah Sahatsa negartia bat dugu, urte batzuk badituena. Orain, uztail bukaeran hostoak botatzen hasi da eta horitua dago. Gertu, pikuondoa lehortu zaigu. Normala al da hann garaiz lehortzea eta zer egin dezakegu hobetzeko. Estimatua dugu eta ez gendune lehortzea nahi. Mila esker aurrez. Marta

Sahatsa negartia, euskaraz ez da sahatsa, zumea baizik; zume negartia beraz. Zumeak oso urzaleak dira. Maiz ikusiko dituzu erreka, ibai, urmael, urtegi eta horrelakoen bazterretan. Eman ura erruz eta ea hobetzen den. Bestetik gaitz edo izurriteren bat ere izan daiteke. Horiek ikusteko ondo-ondo miatu hostopea, adarren punttak eta enbor ipurdia, lurrarekin muga egiten duen azpiko aldea.

Pikondoa lehortu dela-eta, ez zen bada bi zuhaitz horien inguruan lur mugimendu edo antzekorik egingo? Nibelatzea, lur zorua aldatzea edo horrelakoren bat

Argazkiak ikusi ondoren nik uste dut enborra zulatzen ari den izurrite bat duzula. Pikondoa ere zerrautsez zikindua egon bada berdin, hura ere zulatuta janda barrutik. Bilatu enborrean izango dituen zuloak eta bertatik alanbrea sartu, topea aurkitu arte, han ariko da harra egurra jaten, Alanbreari aurrera-atzera eragin harra hil arte, alanbrea atera eta bere arrastoak izan behar ditu muturrean.

Gure eskolako ezpel seto bat harrak di-da batean akabatu zuelako beste landare bat sartu zuten (Euonymus japonicus Thunb?). Orain ere harren bat lanean dabilela iruditzen zait. Landareak bere kabuz aurrera egiteko aukerarik izango al du ala derrigorrez tratatu beharko litzateke?

Ezpelak badu bai har bat, arerio gogorra. Har horrek, ordea, ebonimusa ez du erasotuko. Argazkian ikusten den hori har batek egina izan daiteke, baina baita bareak edota barraskiloak, edo denek batera… Horrek ez du inola ere, ezpelaren harraren erasoaren tamaina hartuko. Egin dezakezun onena da lagundu: lehen urte pare batean ureztatu udan eta urtero ongarria eman.

Zergaitik dekoz hainbeste lore siku? Ur larregi?

Nire iritziz ur falta da hori. Tarteren batean izango zen egun bero bat eta ur falta edo ur gutxi. Hori ez gertatzeko loreontzi askoz ere handiago bat jarri edo ureztaketa zorrotz zaindu, egunero eman, alegia.

Egun on Jakoba, Ikastolako jolastokian arbola bat erori zaigu bart. Duela pare bat urte konponketa batzuk egin genituen eta sustraiak ukitu zizkioten nonbait, ziplo erori baita. Beste bat landatu behar dugu. Zein gomendatzen diguzu? Ikastola, Ondarroan dago eta Artibai erreka daukagu aldamenean. Nik neuk buruan ezkia daukat (egunen baten ezki loreak dituenean irakasleen artean banatzeko. Kar, kar, kar...) Esango diguzu... Eskerrik asko, Esti.

Galdera oso zaila da. Baldintza guztiak ezagutu behar dira. Zer lur eremu du? Zer espazio izango hazteko? Zer nahi duzue: itzala, hosto iraunkorra, hosto erorkorra, koloreak aldatzen dituena, fruitua ematen duena? Zein garaierakoa behar du? Ezkia nahi duzula? Ba jarri horixe, baina ezkiak izugarrizko bueloa egiten du eta inausteko eskasa da, zur biguina duelako, moztuko baduzue ezta pentsatu ere, haurrentzako arriskua kentzeko. …

Haritz bat daukat, eta ez ditu hosto berdeak, ia horiak, argazkia erantsita. Zer egin dezaket?

Argazkiak ikusita, nik uste dut lurraren gorabeheraren bat izan behar duela. Enborraren kontra ongarri pila dago eta buelta guztian ikusten da ongarriaren arrastoa. Horrek lurraren janarien artean desorekaren bat ekar dezake eta janari batzuek gehiegi eta beste batzuek blokeatu eta haritzak horiek hartu ezinik egotea. Hasteko ongarria kendu hortik eta kare dosi eder bat banatu haritzaren lur sailtxo horretan, 250 gr metro kuadroko. Hurrengo neguan errepikatu eta hiru-lau urtez horrela segi, ongarririk eman gabe. Ea buelta ematen dion…

Bestetik kontuz desbrozadorarekin. Ipurdi aldeko azalean zauriak ikusten dira eta…

Iepa Jagoba, bakizu nun erosi neikian Bacillus thurigensisa? Profesionaleri bakarrik saltzen dotzela esan dozte kooperatiban gaur... Internet bidez erosi bihako baneban, jakingo ziñun esaten zein dan erosi bihotena? Beste metodorenbat ezautzeozu aurre eitxeko tipula ta porru, eta azan tximeleta-arrari aurre eitxeko?

Egia da Produktu fitosanitarioak erabiltzeko karneta dutenei soilik saltzen zaien horietakoa da Bacillus thuringiensisa. Onena karnet hori ateratzea zenuke. Asko ikasten da bertan…

Bestela internetetik erosteko aldaera edo barietate batzuk topatuko dituzu: israelensis, kurstaki, aizawai, tenebrionis, japonensis, san diego… Denek antzeko lana egiten dute eta garrantzitsuena da luzatuko den tratamendua bada (ezpelaren harra adibidez) onena aldaera desberdinak erabiltzea da, izurritea ohitu eta egokitu ez dadin.

Tipula eta porruaren harrari aurre egiteko oraingoz ezagutzen den era eraginkor bakarra sarea da. Begi oso txikia duen sarea 0’8 mm baino txikiagoa, hostoak ukitzen ez dueneko altueran eta buelta guztian lurreraino ondo itxita.

Azarenari sutautsa gainean botata ez omen zaio gustatzen, ezta garoa inguruan, gaiena eta azpian jarrita ere. Mota-belarra, tomatearen altsumak, intsusa hostoak, tabakoa eta xaboi potasikoa nahastuta busti maiz. Xaboia besteetako bakar batekin nahi baduzu. Gari irina eta Sodio bikarbonatoa, biak nahasi eta landareak hautseztatu.

Kaixo Jakoba, albizia bat landatu genuen neguan, eta orain arte ondo hazten joan da. Aste honetan ordea orriak horitzen ari zaizkio, ikutuez gero erortzen direnak. Zergatik ote da? Euri nahiko egin du egunokaz, beraz ur faltarik ez du. Lurra apur bat harritsua da, Zer egin ahal diogu? Gero eta orri hori gehiago ditu eta arduratuta gaude. Mila esker

Argazkian oso ondo ikusten dut zuhaitza. Horitzen zri diren orriak besteen azpian daude, nik uste dut adaburuaren azpiko edota barruko aldekoak direla. Naturala da. Okerragoa ikusten dut zuhaitzari eusteko jarritako zurkaitzari lotzeko sistema. Estu estu dago eta izerdiaren gorabeherakoa zailtzen du. Ahalik eta azkarren askatu eta lasai eutsiko dion erara jarri. Kontuz horrekin

Goizeko eguzkia duen terraza handi samar batean jarri nahi genituzke ale batzuk. Bazkalondoan galtzen du eguzki argia. Aukera dugu igokaria zein bestelakoa jartzeko. Aholkurik? Bestetik, sasoi egokia da? Milesker

Edozein arrosondo mota jarri dezakezu. Zenbat eta handiagoa egiteko barietatea izaan, orduan eta loreontzi handiagoa beharko du. Eta handia esaten dudanean handia da, batzuek 100 litrotik gorakoa beharko dute. Tamaina da aukerarako baldintza bat eta bestea arrosondoak loraldi bakarra izatea, udaberrian, batez ere; eta bestea uda amaiera arte loratzen direnak. Lehenek loraldi bikaina izaten dute, betea eta barietate askok usaintsua. Bigarren motakoek lorea bakanago ematen dute, lore gutxi, baina luzez. Tamaina dela eta igokariak ez direnak lurraren mailan edo goian txertatuak izan daitezke; horrek arrosak zein mailatan izango ditugun aginduko du. Gero kolorearen aukera… Nik denetatik jarriko nuke…

Arratsaldeon Jakoba, argazkian bidaltzen dizudan arrosa handi egin denez ontzitik lurrera birlandatzea egokiena izango dela pentsatzen ari naiz . Inurriz beterik dago ordea. Kaltegarriak izan litezke arrosarentzat, ala ez? Birlandaketarena ilbeheran eta sustrai egunean egin beharreko lana da, hori ikasi dugu 😉, eta horrez gain zeozer kontutan izan beharko neuke? Eta inurriei jaramonik bez, ala zeozelan eraso? Milesker

Inurriengatik ez arduratu. Beraiek moldatuko dira egoera berrira. Landaketa egunak bai horiek dira. Ahalik eta azkarren egin lan hori, izan ere udaberria amaitzen ari da eta negu amaiera.-udaberri hasierako lana da. Orain egin eta uda beroa bada ureztaketa zaindu, lehen urtean behinik.  

Noiz komeni da kimatzea geranio gitanilla? Ilbeheran egin beharreko lana dela ulertu dut, baina zein dira egun egokienak?

Huntza geranio edo geranio zintzilikaria udaberriari begira inausi behar da. Izerdi berria datorrenean. Luberritzen denean ihartutako adarrak, izotzak erretakoak eta luzeegi dauden adarrak moztu. Azken horiek bizirik badaude aldaxkak egin eta ugaltzeko erabili. Inausketa beti ilbeheran egin behar da eta ahal baduzu sustrai egunetan, Ilargiaren Egutegian topatuko dituzu horiek.

Arratsalde on, Jakoba:

Bide hau aukeratu dut zuri arazo bati erremedioa jartzeko esperantzaz. 

Kultibo mahai bat det etxean 1,5 m karratukoa. Inurritegi bat daukat bertan eta letxuak etab landatu aurretik ura irekiten bota  nuen lurrera, inurriak akabatu asmoz. Ba, ondoko tiestoetara zabaltzea besterik ez det lortu eta olibondo tiestoa ere inurriek hartu dute. Letxuak tipulinak eta marrubiak ere hartuta jarraitzen dute.

Zer egin dezaket?

Eskerrik asko aldez aurretik eta barkatu eragozpenak.

Argitze

Ez da lan erraza inurriak uxatzea. Loreontzietan daudenak bidaltzeko egingo nukeena zera da loreontzia oso osorik uretan sartu eta eduki gau batez edo egun oso batez gutxienez bertan. Entzun izan dut ozpina ere ez dutela gustuko. Ozpina urarekin urardotu eta esprai batekin busti maiz-maiz dabiltzan inguru guztia.

Egunon,

Honela dio erosi dugun metro bateko hagiñan ontziak: Taxus bacata fastigiata robusta (argazkia behean erantsi dut)

Fastigiata robusta hauek zutabe batean hazten direla dirudi.

Zalantza: mendian landatzekotan giñan Urbia inguruan, baina orain konturatzen gara inguruan dauden hagiñak ez direla berdiñak eta ez dugu nahaste horrekin kalterik sortu nahi.

Aproposa al da landatzea naiz eta beste bariedadekoak izan? Hala ba da, ondo aldatzeko argibide batzuk eskertuko nituzke.

Eskerrik asko.

Pellon falta iada somatzen hasiak gara, itzala luzea...Maite zaitugu Pello! Lurrak arin bekiola..

Hagin hori, zuk diozun bezala txorrotx-txorrotx luzatzen da. Ez da hemengo mendiko hagin zabala bezalakoa, hortik “Fastigiata Robusta” izen hori. Egia da bere polena nahasteko aukera izango dela mendian landatuz gero. Zeuk ikusi. Forma horretako haginak lorategi eta etxe inguruetan ikusten dira batez ere. Bertan sortutako bat landatzea hobe izango da, bertako hagin bati hartutako hazi batetik sortutakoa alegia.

Txorrotx hori beste nonbait landatu, orain apirilaren erdi aldera arte horretarako sasoia da. Landatzerakoan kontutan izan lurraren maila orain duen toki berean izan behar duela. Eta lehen urtean erruz ureztatu.