Kaixo! Canna indica landarea zabaltzen ari zait leku desberdinetara. Bulboak ateratzen ari naiz (konpostara eraman nituen bulbo batzuk eta han ere atera dira, argazkia) kiziotik ateratzen ari zait. Konpostatik uste dut kendu dudala baina nola kendu dezaket beste tokietatik? malla ilun bat jarrita? zer egin dezaket bulboak hil daitezen? Eskerrik asko aldez aurretik!

Lurpeko zatietatik ugaritzen diren landareak akabatzea ez da erraza. Onena ahalik eta erraboila gehienak ipurditik aitzurrarekin ateratzea da. Eta ondoren estali. Estalkiari gutxienez urtebetez eutsi beharko diozu.

Urteetan soro izan eta aurten baratza egin dugun lurran Mythimna Unipuncta dagoela ikusi dugu. Zer egin dezakegu horren aurka?

Har horrek belarrak eta gramineoak erasotzen ditu. Baratzean ez dizu kalte nabarmenik eragingo, baina belardia baduzu inguruan hura zaindu. Hara sartzen bada horitu eta galtzeko arriskua dago. Tratatu nahi baduzu xaboi potasikoa eta Bacillus thuringiensis nahasita eman, 3 egunero errepikatuz desagertu arte.

Kaixo Jakoba: Zer moduz? Gu Zubieta Herri Eskolako LH6ko ikasleak gara. Zuhaitz eta landareetan aditua zarenez, mesede bat eskatu nahi dizugu: Gure eskolako patioko eremu batean zuhaitzak jarri nahi ditugu, itzala emateko baina, azkar hazi behar dira, kontuan hartu eskolako txikienak ibiltzen direla jolasean. Proposatuko zeniguke zuhaitzen bat? Eremuaren argazki bat bidaliko dizugu. ESKERRIK ASKO JAKOBA!!!

Hasteko, hostoa galtzen duten zuhaitzak izan beharko dute, udan itzala baina neguan eguzki errainuek igarotzen dituztenak. Bestetik zuhaitz handiak ezin jarriko ditugu bestela urte gutxiren barruan hor etorriko dira guraso batzuek ea noiz kimatu behar diren galdezka. Azkar hazteko zuhaitzak gutxi dira, baina hemen batzuk: haltza, urkia, loretako sagarrondoa (Malus “Evereste”) eta astigarra (Acer campestre). Landatzeko argazkian ageri den itzalaren lerroa baino pixka bat eraikuntza alderago.

Atsaldeon: Etxe atarian dugun hormako larrosa nahiko pattal dago. Atera zituen larrosak ez zeuden oso politak, eta berehala erori ziren. Zerbait egin dezakegu? Eskerrik asko! Amaia

Hasteko arrosondo horren tamainarako loreontzia OSO TXIKIA da. Hobe lurrean landatua balego. Ezin bada, hiru edo lau aldin handiagoa den loreontzian landatu, ahalik eta azkarren. Hostajea eta adarjea pattal dauzka, goseak baitago. Ez naiz harritzen lorerik ez ematea. Gero, lur berri ondo ongarrituarekin landatutakoan, ureztatzen duzun bakoitzean, loretarako berezia den ongarri likido pixka bat nahasi ureztatzeko urari. Horrela bere onera etorriko da eta egunen batean loretarako joera piztuko zaio. Ureztaketa ere zaindu, ez utzi lurrari erabat lehor dadin.

Jakin nahiko nuke balkoian dudan gorosti emeak zergaitik galdu edo ilartu egiten dituen loreak ta zer egin zitekeen. Oraindik metro erdiko luzera ez dauka ta duela bi urte oparitu zidaten. Esker aunitz

Hasteko, nolaz dakizu gorosti landare hori emea dela? Emea balitz ere, metro erdi batera iristen ez bada, oraindik umetxo txiki bat delako da eta ez da gai fruituak eta haziak emateko. Bestetik hazteko eta koxkor gorriak emateko heldutasunera iristeko loreontzi handia jarri beharko diozu, ahal den handiena.

Egun on, etxe barruan loreontzi batean dudan amarillis landareak haziak eman ditu, eta saiatu nahi dut horiek ereiten. Bilduko al ditut dagoeneko, edo bere horretan gehixeago utzi? Haziak nola gorde erein arte? Eta batez ere, noiz eta nola erein eta zaindu behar ditut? Oso zaila al da hazitatik amarillis berria ateratzea?

Ez da bereziki zaila hazitik ugaltzea. Haziak lorea zen horretan utzi behar bezala heldu arte. Berak erakutsiko dizu haziaren azala lehortzen eta gogortzen denean denean pronto egongo da jasotzeko. Aste pare bat hozkailuan eduki eta gero, beranduenera uda erdia aldera erein.

Horrela egin beharko diogu orduan. Ala ere, argazki honetan ikusten den bezala, hosto hauek ximelduta egotea ere, horregatik izan daiteke? gaitzen bat izango zela uste genuen.

Jarraipena egin, agian gaitzen bat ere izan daiteke, baina behetik hain indartsu dator… Bestetik eusteko jarritako soka mehe txuri hori kendu ahalik eta azkarren. Azala zaurituta edukiko du seguru.

Aupa Jakoba Ondarroan dagoen Lizar honi zer gertatzen zaio? zergatik goikaldeko kimuak ez dira zabaldu? ez dakit argazkian ongi antzematen den baina enborra marroituta dauka justu zati hortan Milesker aldez aurretik

Kaixo, Jakoba: Artea gaixo daukat. Hostoetan orban beltzak ditu, eta hosto ugari erori zaizkio. Gorriña izan daiteke? Horrela bada, zer egin dezaket? Mila esker

Orban iluna edo orban beltza deritzon gaitza da. Cycloconium quercus-ilicis onddoa da, gazteleraz “roña” eta “repilo” esaten zaio. Ez da oso ezaguna hemen. Itxuraz zuhaitz ale bakanei erasotzen die, agian ahulduta daudenak beste arrazoiren bat medio: ur gehiegia, lur astunegia… Orban borobil nabarmen horiek sortzen ditu, inguruan zirkulu horixkak dituena (batzuetan ia ez dira ikusten). Hostoak osorik horitu eta erori daitezke, zuhaitza asko soilduz. Udazkenean eta udaberrian, kimu berriak sortu aurretik, orain adibidez, kobrea duten produktuekin tratatu: salda bordelesa, kobre oxikloruroa eta abar. Beti ere tratamendua lagundu xaboi potasiko pixka batekin eta ahal izanez gero azeribuztan ura edo mindarekin. 10 egunero tratatu 3-4 aldiz.

Esan zenidan gorostia lore ontzi txiki batetik bestera aldatzeko martxoko azkeneko astea edo apirileko 2 lehenak zirela onenak baina hauen barruan zein diren egokienak esango zenidake? Mila esker

Gorostia birlandatzeko egun onenak ilbeherakoak eta sustrai egunak dira. Hurbilen ditugunak apirilaren 11, 12 eta 13 goiza dira.

Ezpela ihartzen ari zaigu..zer egin dezakegu ???

Har batek jaten dizkio hostoak eta kimu berrien azala. Cydalima perspectalis izena du eta gogor erasotzen du ezpela Euskal Herri hezean azken urte hauetan. Aukera bakarra intsektizida natural batekin tratatzea da. Nahasketa bat eginez gero eraginkorragoa da tratamendua: xaboi potasikoa + Neem + Bacillus thuringiensis. Azken horren klase asko dago eta komeni da aldatzea. Bat bukatzean desberdin bat eskuratu, eta gero beste bat; hona klase desberdin batzuk: aizawei, kurstaki, israelensis, galleria eta tenebrionis. Aldaketa honek eraginkortasuna handitzen du. Tratamendua beraiek ekartzen duten dosia errespetatuz egin behar da eta ezpela alde guztietatik ondo busti. 8-10 egunetik behin egin behar da, hutsik egin gabe, apirilean hasi eta urria aldera arte.

Kaixo Jakobarena, zaila egin zait zimaur desidratatua aurkitzea, azkenean lortu dut. Bi eskaini didate, oiloena edo zaldiena. Zure ustez, zein da aproposena lorategian erabiltzeko? Eskerrik asko

Biak dira oso onak, zein baino zein. Behorrarena ahulxeagoa da, eta oiloarenak nitrógeno gehiago du. Gose den edozein lurretarako biak onak. Oiloarena berdea, hostajea, belarra eta abar indartu behar duzunerako hobea.

Gure etxeko kameliak ez dut lorerik ematen nahiz eta kimuak agerian izan. Lorontzi haundi baten dago. Sondikan bizi da.

Kameliak loratzeko ahalik eta janari gehien izan behar du eskuera. Loreontzi handiago batean, ondo ongarritutako lurrarekin jarri edo, onena, lurrean landatu. Loreontzian jarraitzen badu urtean bi edo hirutan ongarria eman lurrari, gainean jarrita edota ureztaketa urari mahasita.

Kaixo jakoba! Bizilagun baten arrosa landaretik kimuak jaso eta larrosa berriak ateratzea nahi dut. Zer eduki behar dut kontuan eta noiz egin lan hau? zuzenean lurrean labdatu edo tiestotan hobe?

Arrosondoa aldaxkatik sortzeko sasoi onena udaberria da; bestela udaren amaieran, irailean. Landarea izerdia mugituta eta sustraiak emateko grinarekin dagoenean egin behar da. Egokiena otsaileko edo martxoko ilbeheran egitea da eta sustrai egunetan bada hobe. Otsailean 15 arratsaldea, 16, 17 eta 18 izango dira. Martxoan 15 eta 16. Hotza bada atzeratu. Loreontzian egitearen abantaila hurbil eduki eta zaintzeko erraztasuna da, baita hotzetik babestekoa ere. Martxoan eginez gero aldaxkak zuzenean lurrean landatu ditzakezu.

Egunon Photyniak podatu beharra dauzkat, noiz den sasoirik hoberena, mugitzen hasita daude punttak... Mila esker.

Photiniaren sasoi ikusgarriena udaberria da. Loraldi zurizta eta kimu gorri dotoreak. Udazkenean kimatuz gero, hurrengo udaberrian loratuko liratekeen loreen begiak kentzen ditugu: loraldi eskasa. Loraldia igarotzen utzi. Loraldiarekin bateratsu dator kimu gorrien sasoia. Nire iritziz kimatzeko sasoi onena kimuen hazkuntza geratu denean da. Horrek uda erdira aldeko bigarren kimualdi gorria sortzea laguntzen du. Aldaera edo barietateei buruz, hemen batean eta bestean ikusten dena Photinia x fraseri “Red Robin” hori da. Horrez gain besteren bat nahi izatera mintegiren batean eskatu eta ekarriarazi beharko duzu.

Nire esperientziaz: udazkenean azken kimaketa eginez gero, normalean udaberrirako ez du ia lorerik izango hurrengo pujaldiak. Badaude barietateak adartsuagoak direnak photinia klasikoa baino(Red robin). Barietate berri horrek('Carré rouge') lan gutxiago eskatzen du kimatzen landare itxia lortzeko, eta lore gutxiago izaten du, oso kimu gorri ederrekoak. Barietate berri hori nonnahi erosi ahal da. Eta 'Red Robin' ez baduzu kimatzen, udaberrian lehenbizi lorez beteko da eta ondoren pujaldi gorria etorriko da.

Kaixo Jakoba, Alegiatik idazten dizut, jardin batean camelia bat dut, altura 2.5 metrokoa eta zabalean lehengo urtean podatua! Tokiz aldatu nahi dut eta jakin nahiko nuke noiz eta nola egin, lurrean izango litzateke berriz eta toki goxoan, zermoduz onartzen dituzte toki aldaketak cameliak, eskerrikasko

Ez da bizitokiz aldatu zalea kamelia. Egokiena urtebeteko tartearekin egitea da. Hau da, aurten loraldia amaitzen denean, martxoa-apirila giroaren arabera, kimu berriak hazten diren bitartean bere inguruan, metro bete edo handixeagoko diametroko zanga bat ireki, aitzur arruntaren zabalerokoa eta 40 bat zentimetro sakonekoa. Hor sustraiak ebakiko dira. Bete berriro zanga lurrarekin eta uda partean zanga hori ureztatu. Ureztaketa urari sustraitzeko hormonak nahastuz gero hobe. Hormonak kimikoak, slatzen direnak, edota etxean egindakoak (dilistak paper bustian ernetu batidoran urarekin txikitu eta ureztaketa urari hori nahasi) izan daitezke. Hurrengo loraldiaren ondoren zuloa berriro ireki, suabe-suabe hor egongo dira eta sustrai berriak, horiek hautsi gabe. Lur guztiarekin ateratzen saiatu eta beheruntz dituen sustraiak moztu beharko dituzu. Bizitoki berrian lur-zepeloiaren tamainako zuloa prestatu eta jarri. Ahal baduzu lehen zuen orientazioa errespetatu, iparra, orain ere iparrera. Ez du gustuko eguzkitan egotea, itzala nahiago du. 

Kaixo Jakoba, Herrian baloiarekin aritzeko kantxa bat dugu ibaitik nahiko gertu. Askotan baloiak ibaira edo ibai baztarrera erortzen direnez, landare hesi bat jartzea pentsatu dugu. Behekaldean hostotsua izatea eta urte guztian hostoa ez galtzea baloratuta, 3 landare hauek topatu ditut: arbustu arrunta, erramua eta txorbeltza. Beharbada ezpela ere bai? Zein izango litzateke zure gomendioa? Konbinazio bat eginez, erramua atzean eta arbustua aurrean agian? Eskerrik asko aldez aurretik,

Denak dira egokiak, baita ezpela ere. Zein alturako hesia osatu nahi dezuten da galdera nagusia. Ezpelak adibidez urte asko behar du altura pixka bat izateko. Azkarrena haziko dena arbustu arrunta litzateke. Altua nahi izanez gero erramua ere ez da txarra. Koniferoren bat ere pentsa daiteke: Leilandia, Chamaecyparisa… Bi lerrotan diozun eran jartzea ez da txarra.

Kaixo, Noiz izango dira larrosa eta mugurdia kimatzeko egunik egokixenak?

Non bizi direnaren arabera izerdi berria sumatu ordurako orduan kimatu; martxoa aldera izango da. Aurrez ez, hotzen sasoia bere horretan igarotzea da onena. Egokiena ilbeheran eta sustrai egunean moztea da.

Egun on Jakoba Dimako eskolatik urtero zuhaitz egune ospatan dogu. Aurten zuhaitzak landatuteko egunik onena zein izingo litiken jakin gureko geunke, ahal dala urtarrila eta otsaileko egunik onenak esan, mesedez. Eskerrik asko

Urtarrilean edo otsailean landatu nahi baduzute, hostoa galtzen duen zuhaitza behar du izan. Egunik egokienak ilbeherakoak dira, baina onenak sustrai egunak. Urtarrilean ilbeheran gaude eta 26an amaituko da, eta sustrai egunak gaur 20, 21 eta 22 goiza izango dira. Otsailean ilbehera 8 eguerditik 22ra izango da eta sustrai egunak 15, 16, 17 eta 18.

Kaixo Jakoba. Ortu bazter batean sahats arbola handi bat daukagu eta itzala ere halakoxea egiten du. Kimatu egin nahi dugu, bolumena kendu, horrenbesteko itzalik egin ez dezan. Galdera da, sahatsari adarrak behetik moztea ona al da? Ala hobe puntak bakarrik moztea? Ez dugu ihartu nahi edo indar barik utzi nahi; badauzka urtetxo batzuk, baina erreka gertu dauka eta sasoi onean dago; hala ere gure beldurra da asko moztuz gero, ihartu ez ote zaigun egingo. Kimatzekotan, noiz da sasoi ona? Eskerrik asko.

Adar puntak mozteak ez du ezer konpontzen, hurrengo urtean aurten bezala egongo da… Adar handiak moztuz gero zauri handiak geratuko dira eta laster da enborra barrutik usteldu eta hustua. Sahatsa berez ederki adarberritzen da, kimu berriak botatzeko gaitasun handia du. Eta egindako zauri horien azpitik ondo jantziko da. Arazoa da zauri horien gainean ez dela utzi behar adar berri horiek handiak egin daitezen. Gehienez ere bi urtetik behin moztu beharko dituzue. Berritu eta moztu ziklo amaigabe batean sartuko zarete. Hori egiten ez baduzute zartatu eta erortzeko arriskua.

Lorontzi batean dudan kala bat zatitu nahi dut, beste lorontzi batean ere jartzeko. Hori orain, neguan, egiterik ba al dago?

Ohiko kalak abuztuan banatu eta ugaltzen dira. Orain indarrean dago eta kalte handia egingo zenioke. Onena hurrengo uda arte itxarotea. Beste aukerarik ez baduzu, egin baina kontu handiz egin: lur guztia kontuz kontuz kendu eta lurpeko patatak bere hosto kimu beredeekin banatu eta landatu. Gero toki babesean jarri udaberria iritsi arte. Koloretako kala txikia baldin bada bai. Horiek neguan deskantsuan egoten dira eta orain banatu daiteke.

Etxe bueltan landare hesia jarrita daukagu aspaldi eta tamaña handia dauka, 2 metro pasa. Inausi behar denean lan handiak ematen digu eta iñoiz ikusi izan dut metro bete inguruan ebakitakoak. Egiterik ba al dago? Eta egitekotan noiz?. Gainera argazkian ikusten den moduan leku batzuetan ostoak galdu eta arre kolorea hartzen du, zerbait egin genezake?.

Horrelako hesiak egiterakoan oinarrizkoa da kontutan izatea zein lan emango zuen gero mantentzen. Garaieraren arabera lan hori nekeza, oso nekeza edo eraman ezina izango da. Bere lanerako (muga egiteko, zerbait ezkutatzeko…) garaiera hori ez baduzu behar lasai moztu nahi duzun altueran. Ondo hausnartu zein altueran izatea nahi duzun, eta mozterakoan urtebetean haziko dena kontutan izan eta hori beherago moztu., beti ere eskuera mozketa erraza izan dadin. Inausketa hori egiteko sasoi onena izerdi berriaren hasiera da, ez bada toki oso hotz batean martxoko ilbeheran. Indarrez biziberritzeko ongarritu ondo, onena orain udazkenean. Hosto arreena gertuagotik jarraitu beharreko gaia da. Agian lurreko onddoren batek sortutako gaitza da, edo hostaje handiaren barruan batzuk ihartzea… ea ebakialdi berriaren ondoren zer gertatzen den arretze horrekin.

Kaixo, Jakoba. Orain hogei egun inguru eraztundu zaigun Eskobare kerten baten neurriko Jupiter zuhaitza degu eta bere azalarekin zubi-txerto moduko bat egin genion segituan eraztunaren inguruan. Konturatu gera hostoak galdu dituela eta azken adarretako azala badirudi lehortzen ari dela -txertotik gertukoak ez du halako zantzurik-. Zalantza hauek sortzen zaizkigu: - Nola jakin txertoa bere funtzioa egiten ari den? berria egitea komeni da? hala bada noiz eta mota bereko beste zuhaitz baten azalarekin egin daiteke? edo hobeto adartxoekin egitea? bideragarria da bi motako txertaketak egitea aldi berean, azalarena eta honen azpi-goitik adartxoekin? zein da (dira) aukerik egokiena gure egoera honetan? Milesker.

Arbolari buelta osoan azala kentzea oso zauri larria da, gerrikotzea edo gerrikoa egitea da. Zalaren txertoak ondo hartzea oso zaila da, batez ere azala gogortua daukaten enborretan. Agian zubiarena egitea egokiagoa da. Nik azalarena mantenduko nuke eta zubiak egin. Neguaren amaiera aldera, martxoko ilbeheraren amaieran, lehen egindakoa azalarena lehortu eta askatzen bada kendu, goiko eta beheko ebakiak berritu eta berriz jarri, azal berri bat. Eta azal horren azpiagotik goraxeagora adar gazte indartsuekin zubiko txertoak egin. Txerto horiek egiteko indarrean dagoen espezie bereko arbola bat bilatu beharko duzu.

Zuhaixka txiki hau, artzea, joan den udaberrian sartu genun, gure ustez leku egokian eta behar zuen sustrato azidodunagaz, baina nahiz eta orain arte poli polita egon den, hostoak galtzen ari da eta lehortzen....gainera ez dogu kokorik sumatuten ....Zer egin daikegu ??? Eskerrik asko, Maite

Astigarrak ez du itxura txarrik. Nik uste dut klimari lotutako egoera bizi duela: lehorteak jo du, haizeteak… Hostoak galtzearena ere horrekin lotuko nuke. Hostoak erori aurretik astigar japoniarren kolore aldaketa da une ikusgarriena, eta aurten hosto gutxiagorekin iritsiko da sasoi horretara. Egin dezakezuna da lehen urte pare batean ureztaketa zaindu eta ongarriketa ez ahaztu.

Kaixo Jakoba!. Nik jakin naiko nuke noiz ahal dudan laroza mazetas aldatu?. Orain dagoen lejuan apurtuta dagoez.

Lan hori berez neguaren amaieran egitekoa da, otsaila amaieran edo martxoa hasieran. Hala ere zure arrosondoaren ontzia puskatuta badago ahalik eta azkarren jarri berri batean. Handixeagoa izan ahal bada hobe, lur berri piska bat erantzi eta gainontzean sustraiak ahalik eta gutxien ukituaz, lehen dagoen era berean sartu.