Kaixo! Piñudia izandako lur-sail baten zati batean baratze bat nahi nuke ipini. Saila guztiz garbitua daukat. Hurrengo pausoak ez dittut guztiz garbi. Zer egin beharko nuke lur hori baratze bezela egokitzeko?

Horrelako lurrak berez onak izan ohi dira. Urtetan zainek harrotu eta materia organiko asko jasotzen dutelako. Pinudia izanik lurra azidotuko zuen eta beraz ongarriketa garrantzitsuena, urte batzuetan, kaltzioa ematearena izango da kare forman: lurra harrotuko du, lehortu eta pH-a igoko du. Beste gauza handirik ez. Simaurra eskuera baduzu pixka bat eman, 2 kg/m². Karea eta simaurra ilargi bateko, hilabeteko, tartearekin eman. Garrantzitsuena eguzkiari begira lan egitea da: hegoaldera begirako tokia hautatu eta taulenak iparra-hegoa marrari segika sortu, eta landaketak ere horrela egin. Eta, on egin!

Arratsalde on. Baratzean, nor norekin esaten denean, zenbateko tarteari buruz ari gera? Adibidez, kuiatxoa eta luzokerra ez dira oso lagunak. Baina bien arteko tartea metro bat - metro t'erdikoa bada? Mila esker.

Landarea ikusten duguna baino bost aldiz handiagoa da lurpean. Eraman-ezin horiek sustraietan ematen dira, batik bat. Pentsatu landarea zabaltzen dena  hiru edo lau aldiz eman beharko diogula tartea. Kuiatxoa, adibidez metro eta ardi zabaltzen bada, ba 5-6 metrotara jarri ezin eraman duen hori.

Kaixo. Tipula gorria aldatzeko egun aproposenak zein diren jakin nahiko nuke. Aldez aurretik eskerrikasko

Landaketa ilbeheran egitea komeni da eta ahal izanez gero sustrai egunean. Ilbeheran gaude apirilaren 1 goizeko 10:51 arte. Eta sustrai egunak 24 10:00etatik atzera, 25 12:00etatik atzera, 26 eta 27 izango dira. Hurrengo urterako gogoan izan jasotzeko tipula bada aurreko ilbeheran landatzea hobe dela.

Kaixo, hildako karea bota berri dut baratzean izan ere oso buztintsua da. Orain behi ximaurra eskeini didate, baina ez dakit ea bi gauzak batera bota daitezkeen edo nola egin dezakedan. Mila esker

Bi ongarriketa horien artean ilargialdi bat, hilabete bat, uztea komeni da. Beraz karea eman zenuenetik simaurrarenera tarte hori utzi. Behi simaurra berria bada kontuz zein lurretan emango duzun, landare guztiei ez zaie komeni eta… Hala bada utzi lasai alde batera eta hurrengo udazkenean ederra egongo da lurrari emateko.

Kaixo Jakoba noiz moztu beharko nuke ongarri berderako ereindako oloa? Lehenago moztuko banuke ze gertatuko litzake? Sail hortan patata sartu nahi nuke ondoren eta. Esker mile Joxe

Ongarri berdearen betebehar nagusiak dira batetik lurra ongarritzea eta bestetik babestea. Babesa egin du, eta beste zerbait jartzen duzun arteko lana da hori. Ongarritzearena oloak sustraien bidez janariak mugitu ditu eta gero moztu eta lurrarekin nahasten duzunean gauzatuko da ongarriketa nagusia. Nahi duzunean moztu. Patata goiz egin nahi baduzu ba dagoen bezala dagoela moztu oloa eta harentzako prestatu lurra.

Duela pare bat urtera arte, patatak kontserbatzeko “hauts” bat erosten genuen CLORPROFAM. Orain debekatuta dago. Dendetan DESECAL hautsak eskeintzen dizkigute, baina dendari batek esan zidan saltzeari utzi diola ez duelako eraginik. Ba al duzu kontsejurik ? Hozkailuak kontserbatzetik aparte, noski .

Patata gorde eta ernetu gabe irauteko garrantzitsuena tokia ondo aukeratzea da. Hotza izan behar du, ahal den hotzena, ahal bada 7º C-tik behera eta inoiz ez 12 ºC-tik gora, iluna, irekia eta ondo haizeberritzen dena.

Kaixo Jakoba Narbartetik idazten dizut. Noiz dirá egun egokienak tomate haziak jartzeko? Milla esker

Tomate haziak ereiteko sasoia martxoa da, beti ere kanpoko baratzean landatzeko landareak sortzeko bada. Ilgoran eta fruitu egunetan ereitea komeni da. Martxoan honoko hauek izango dira: 5 eta 6 egun osoak, 13 14:00etatik atzera eta 14 18:00 arte.

Inbernadero barruan tabako landarea dugu eta sidecorusa izaten dugu ,ustez, tomatearen pulgoia jaten duelako. Inbernaderoan tabako landarea izatea onuragarria ote den jakin nahiko nuke. Mila esker.

Tabako-landareak bi lan behintzat egingo ditu. Batetik zorri eta tankerako intsektuak usainarekin uxatu. Bestetik bere loraldi berantiarra medio polinizatzaileak erakarri. Beraz nik uste dut zure tomate landareentzako onura besterik ez duela ekarriko negutegira.

Larraun bailaran, Nafarroan 650 metrotara, eguteran dagoen baratza batean., potxak, lekak, illarrak, patata, urazak, tomatea, ereiteko edo landatzeko asmoa daukagu. Zer ez da komenigarria lantzea. (klima dela eta)

Berozale amorratuak eta hotza eraman ezin duten landareak izango dira oztopo nagusia. Bi aipatuko dizkizut: tomatea eta alberjinia. Gainontzekoekin arazorik gabe. Tomatea jarri nahi duzula diozu. Saioa egin dezakezu: ahal baduzu horma baten kontra jarri, hegora begira, eta txapela jarri, plastiko garden batekin estalpe bat egin, buelta osoa irekita duela. Maiatzaren erditik atzera landatu.

Egunon!!elgeta inguruan baratzea jartzeko asmoa dut,baratze parke bat da, 50m2 ko azalera izango duen lursail batean. Jakin nahi nuke, ezer landatu aurretik lehenik lurra aireztatu beharko nukeen,errautsa botatzea komeniko litzatekeen eta ondoren zenbat denborara hasi ahalko nintzen martxan.Asmoa, letxuga,porru,tipula,marrubi eta beste barazkiren batekin hastea izango litzateke.Ia zer deritzozuen! Mila mila esker egiten duzuen lanagatik! Olaia

Nahikoa ongarri organiko baldin baduzu (simaurra, luarra, orbela, lur ustela…) ideia on bat: belarra motz-motz moztu eta gainean kartoia zabaldu, kartoi marroi ahalik eta garbiena. Eta gainean material horiek jarri 10 zentimetroko geruza osatuz. Ondo busti eta zuzenean gainean hasi lanean. Materia organiko hori ondua edo zahar xamarra bada zuzenean gainean zabaldu errautsa, eta segidan erein edota landatu.

Bestela belarra izakitu edo azal-aitzurtu, juxtu belarra lur azalean ebakiz kendu eta axal-axala pixka bat harrotu. Han bertan lehenik materia organikoa edo ongarria zabalduko nuke, 3 kg/m², eta gainean utzi; hilabete beranduago errautsa gehitu. Errautsa zabaldu duzunean nahi duzunean erein edota landatu.

Kaixo Jakoba. Jose Antonio naiz Bizkaitik. Baratzean artoa ta babarrunak, patata, piperrak, lekak, kalbazak eukiten ditugu. Tomatea zeinen ondoan jartzea komeni da? Eta zeinen ondoan ez da jarri behar? Eskerrik asko!!

Bizi Baratzea liburuan eta zabalago eta zehatzago “Ilargia eta Landareak 2024” agendan atal oso bat dute Nor Norekin deitua. Bertan ikusi dezakezu barazki bakoitzaren aldamenean zein beste barazki maite dituen eta zein ez. Tomateak lagun asko du, aldamenean jartzeko modukoak; hainbeste direnez errazagoa zait maite ez dituen gutxiak esatea, hauek: alberjinia, apio-arbia, erremolatxa, kuia, kuiatxoa, patata eta piperra.

Kaixo Jakoba! Aurten patatak ereiteko asmoa daukagu baratzan lehenengo aldiz eta eskualde honetan ondo egokituko diren barietateak gomendatzea nahiko nuke. Baliteke pixkat goiz izatea, baina, dagoen eguraldia ikusita, aste honetan sartzea pentsatu dugu. Zer deritzozu? Azkenik, liburuan edota webgunean agertzen ez den gomendiorik baduzu, eskertuko genizuke… Mila esker!!

Debagoienatik ez da urrun Araba eta bertan gehien egiten diren barietateak hiru dira: Monalisa, Agria eta Kennebec. Hirurak azal laru edo horia dute. Agriak mami horia du eta batez ere frijitzeko erabiltzen da. Kennebecek mami zuria du eta egosi eta gisatzeko ona. Monalisa da nagusia sukaldean edozertarako erabiltzen da eta. Nik aurten azken hori jarria dut. Gogoan izan: ongarri asko behar duten barazkien multzokoa da patata; lurrari nahasi aurrez eta simaur edo luar zaharra izanez gero landatzeko zuloan ere jarri, patataren azpian; loratzen denean ateratzen hasi, niretzako patata onena, patata berria, azal eta guzti jatekoa.

Kaixo Jagoba. Baratzean bankal batzuk egiteko asmoa dut eta material egokiaren bila nabil. Enkofratuko tabla horiak zer moduz? Duten tratamendua txarra izan daiteke lurra eta landareentzat? Eskerrik asko.

Jakin ahal izan dudanez melamina erretxinezko tratamendua da azaleko hori hori. Itxuraz urik ez sartzea eta hormigoiak ez erasotzea da helburua eta hori kolorea koloreztatzaile soila da. Lurpean izango den parean urtebeterako ura uxatzeko gaitasuna galduko omen du. Ezer txarrik ez omen die erantsiko ez landareei ezta lurrari ere.

Iaz hasi nintzen ortuarekin ordurarte belardi izan den landa batean, eta aurten karea bota nahi nioke. Lurra oso buztintsua da eta ur dexente pilatzen du, batez ere zonalde batzuetan. Batetik zenbat bota beharko nukeen jakin nahiko nuke. Belarra ere pixkat hasita dago urrian edo ebaki ta gero (5-10cm), berau ebaki beharko nuke, lurra bistan uzteko, karea bota aurretik?

Belar gainean lasai asko zabaldu dezakezu karea. Orain belarra mozteko lanik hartu beharrik ez duzu. Eman belar horren gainean eta gero, jarri nahi duzunaren arabera, egin beharreko lanak egin bere sasoian. Dosia kalkulatzeko egokiena lurraren analisi bat izatea litzateke, baina lur astun eta buztintsuetan 150 gr/m² botako nuke. Hurrengo urtean 100 eta hortik atzera urtero 50-70.

Kaixo Jakoba, Kañaberak noiz moztu beharko nituzke gero baratzan erabiltzeko eta komeni al da lehenengo lehortzea edo zuzenean erabili al daitezke. Lehortu behar badute nola egin beharko nuke? Eskerrik asko

Kanaberak moztea neguko lana da, urtarrilean eta otsailean egiten da. Batzuek ilbeherako lana dela diote, beste batzuek ilgorakoa. Nik ilgoran moztuko nituzke. Proba edo saioa egitea proposatzen dizut: urte pare batean ikusi ilbeherakoak edo ilgorakoak zeintzuk hobeto irauten duten, eta gero emaitzen berri denoi eman. Horrela denontzako onura ekarriko du zure lanak. Horixe da gure goiburua: eman eta hartu.
lehortzearena orain moztu eta udaberrian edota udan erabiltzeko moduan egongo dira. Nola jaso da garrantzitsua. Onena aterpean jasotzea da, eta ahal izanez gero zutik. Etzanda egon beharko badute oinarri ona jarri, ahal bada bere luzera osokoa.

Arratsaldeon!!baratza hego haizetik babesteko hesi bat egitekitan nago,ze landarekin egitea aolkatzen didazu?hesitik segituan hasten da baratza, eskerrikasko!!!

Hegotik babestu eta hesiaren aldamenetik baratzea hastea arazo bat da. Hegotik izango du baratzeak eguzkia, eta hesiak bai ala bai itzala egingo dio. Bi ezaugarri erabaki behar dira: hostoa galtzen duen landarea edo galtzen ez duena, haizea neguan ere mozteko; eta hesiaren altuera. Arazo handia bada haizea hostoari eusten dion landarea jarriko nuke: ereinotza, ezpela, euonimusa, aligustrea, gerezi-erramua (Prunus laurocerasus), gorostia, heriotzorria (adelfa) eta koniferoak. Koniferoetan hazkunde azkarrekoak onenak: lausoniana, tuiak, leilandia…

Landaketa egiteko sasoia geroxeago da, martxoan, eta tarte horretan erabaki zein nahi duzun. Landatutakoan ondo ongarritu eta hesia osatzeko eta gero erabakitako altuera hartu duenean urtean bitan inausi triko eta bete-bete eusteko.

Noiz bota daiteke karea ortuan.Zein da hobe kare bizia ala hilla

Ongarriketa nagusiak udazkenean eta neguan egin behar dira. Nire iritziz hurrenkera onena da: udazkenean ongarri organikoa eman (simaurra, luarra…) eta neguan karea, urtarrila edo otsaila. Tartea gutxienez hilabete batekoa. Ongarriak lurgainean utzi eta kitto.

Kare bizia erretzen duen karea da, ura edo hezetasuna hartu behar du hiltzeko. Kare biziak ukitzen duena lehortu, erre edota hiltzen du. Hortik kontuz erabili beharra (eskularru, maska, betaurreko…). Baina bere eragina hobea da, batez ere luz buztintsu heze eta bustietan. Kare hilak kaltzio kopuru bera du, baina errezago erabili daiteke. Garrantzitsuena hautsa edo koxkorra erabiltzea erabakitzea da. Ni koxkorraren aldekoa naiz, eragina denbora askoz ere luzeagoan nabaria izango delako.

Egun on! Olentzerok berotegi lanak egiten dituen apalategia oparitu dit eta nire baratza txikirako haziak erein nahiko nituzke. Joanden urtetik gordeta ditudan haziak erabiliko ditut baina jarri nahi ditudan barazki batzuenak ez ditut. Non eros ditzazket bertako hazi gutxi batzuk? Eskerrik asko!

Bertoko haziak hautatzea hasiera ona da. Inguruko lurrera eta klimara egokituta daude. Euskal Herrian Hazien Sareak badaude batean eta bestean. Horiek haziak eta landareak banatzen dituzte. Bestetik Gipuzkoan Baserritar talde baten eskutik ALEKA bertoko hazi ekologikoak sortzeko egitasmoa martxan da. Kooperatiba eta denda ekologikoetan banatzen dituzte eta bestela beraiengana jo zuzenean: www.aleka.eus edota 633 79 76 39 telefonoa.

Mailuki landareak osatu eta berritzeko garai egokian gara oraindik?

Bai. Berez lan horretarako sasoi egokia azaroa dela esan ohi da, baina Eguraldiak eta lurraren giroak ametitzen badu otsailera arte ere egin daiteke.

Egunon Jakoba, kalabazak baratzean dauzkat ´noiz bidu beharko nituzke?

Gabon.Gure baratzan buztin asko daukagu.Askotan esaten duzu ibaiko ondarra ona dala.Etxean daukagu arrobiko ondarra,galdera da,ona da baratzan botatzeko eta zenbat? Mila esker

Harrobi horretako harriaren arabera erabaki beharko da. Adibidez, kare harria bada kaltzio emana kontutan izan beharko da, gaindosirik sortu gabe, gainontzean bestelako janariak lurrean kateatuta blokeatuta geratu daitezke. Hondarrik onena silize hondarra da. Arabako Laminoria harrobiko silize hondarra sonatua da Europa osoan. Lurra harrotu eta emankortasuna hobetzeko 5-10 kg/m² hondar erantsi. Nahi baduzu bi emanalditan. Eta hurrengo urtean erreparatu; gehiago behar badu eman berriz ere. Ez daukazu lurpera sartzen ibili beharrik. Onena lurgainean utzi eta euriak sartzea da.

Brokoliak hazten ari direnean belztu egiten dira.Zergatik da hori?

Alternaria generoko onddo ugarik erasotzen dute brokolia; baita burutzen den gainontzeko aza jendea (erromaneskua, azalorea…) eta gurutzedunen familia bereko belarrak ere. Berez familia hori hotza zalea da, baina landatu eta aurtengoa bezala, udazkenean hoztu beharrean epeletik eta berotik jotzen badu eta hezetasuna baldin badago erasoa segurua da. 18º eta 30º artean erasotzen dute, batez ere 20º eta 27º artean eta hezetasuna handia denean. Horrelako giroa datorrela badakizunean aurrez tratatu fungizida batekin: salda bordelesa eta asun ura; xaboi potasikoa ere gehitu, tratamenduak ondo ondo estali dezan landare guztia.

Noiz da 2023an kalabaza jasotzeko sasoirik onena?

Kuiak jaso eta irautea bada helburua ilbeheran eta sustrai egunean jasotzea komeni da. Aurten hurrengo ilbehera azaroaren 2aren 12:00etatik 16ra arte izango da. Sustrai egunak 9 arratsaldea, 10 egun osoa, 11 arratsaldea eta 12 goiza izango dira.

Kaixo, Jakoba: Tomatea negutegian hazten dugu: erdi batean tomatea eta piperrak landatzen ditugu eta beste erdian indiarrak. Eta hurrengo urtean alderantziz. Emaitzak onak dira, hala ere, jakin nahi nuke indiarren ordez zein beste landare jar daitekeen txandakatzen jarraitzeko. Mila esker zure lanagatik.

Txandakatzea indiarra bezalako lekadun batekin egitea oso egokia da. Hobetzeko gauza bakarra kaltzio/kare pixka bat ematea litzateke. Indiarraren ordez tomatea kendutakoan udazkenean beste lekadun bat, ilarra edota baba, erein daiteke negua-udaberria osatzeko eta ondoren, uda-udazkena osatzeko, hostoa ematen duen zerbait: uraza, eskarola, zerba, ziazerba… Baita uztailean jarri eta negura arte jateko porrua ere. Hostoetarako horietakoren batera edo porrura joz gero ongarri gehixeago beharko du lurrak.

Asuin salda espinaka, azalorea, brokolia, (hain familiako oro), letxuga, porrua, remolatxa...rentzat ona da? Ze kasutan ez da komenigarria? Eskerrik asko!

Asun salda edo mindak onura besterik ez dakartza landare guztientzako. Bi lanetarako erabiltzen da:

1.- Landarea indartzeko lurra ongarritu eta biziberrituz. Lurra ureztatuz egiten da. Hau alea lekatan ematen duten landareentzako (babarruna, leka, ilarra, baba…) ez da ona, nitrogeno gaindosia sortu bai dezake lurrean.

2.- Gaitzei aurrea hartzeko fungizida eta izurriteak apaltzeko intsektizida. Kasu horretan landarea lainoztatu edo ihinztatu behar da.