Kaixo Jakoba, Zer itxura hartzen diozu mizpira ondo honi? Lurrean, belarra itotzeko manta berdea daukagu jarrita, ez dakit kalterik eragin diezaiokeen. Mila esker

Hosto gutxi duela dirudi, baina ez da hori arraroa urtesasoi honetan. Arbola osoa ikusten den argazki batekin itxura hobeto aztertu daiteke. Hala ere ez diot aparteko arazorik ikusten. Urtero ondo ongarritu. Orain udazkenean onena. Eta Adar inausiren bat ikusten zaio. Guraizeak esta hurbildu ere!

Gabon. Tomateak egon diren tokian ilarrak jarri nahi ditut baina, aurretik, lurrarrekin errautsak nahastea pentsatu dut. Ondo ala ez? Mila esker

Ilarrari errautsa eta karea gustatzen zaizkio; biek lan beretsua egiten dute. Aurrez, tomateari errautsa edo karea eman baldin badiozu orain gutxiago eman. Bestela lasai nahasi lur azalean.

Etxean, baserri kanpoan, eta horma baten ondoan, buganbila bat dekot eta azken aldien oso itxure txarra hartu deu. Gaixorik dau? Zer da geuze zuri hori? Zelan tratatu ahal dot? Argazki bet bialta dotzut ikusi deizun. Eskerrik asko

Zure buganbillaren izurritea kotxinila da. Lapa baten tankerakoa da eta hostoari edo kimu berriari itsatsita jarrita izerdia zurrupatzen dio. Kalte handia egiten du etaberaz ahalik eta azkarren ekin. Asko dauzkan kimu muturrak eta hostoak moztu eta kartoizko kutxa batean sartu eta bertan erre. Gainontzean landare guztia intsektizidarekin busti alde guztietatik, goi eta behe eta ezker eta eskuin, ondo blaitu. Tratamendu honekin: xaboi potasikoa, Bacillus thuringiensis eta Neem. Hirurak nahastuta erabili. 3-4 egunero busti, garbitzen den arte. Gainontzean, ongarriarekin lagundu.

Nola esaten zaio euskeraz letxuga edo uraza klase honi?

Gazteleraz “lechuga hoja de roble” da, frantsesez “laitue 'Feuille de chêne'”. Nik euskaraz “Haritz hosto” uraza esango nioke.

Noiz komeni da lekuz aldatzea limoi ondoa?

Limoiondoak neguan hostorik galtzen ez duenez udaberriaren hasierari itxaron behar zaio lan hori egiteko. Martxoko edo apirileko ilbeherak dira horretarako onenak.

Zer egin dezaket landareei bizipoza emateko? Triste daudela iruditzen zait.

Landareek birlandatu berriak dirudite. Horregatik izan daiteke, itsatsi eta ondo errotu arte. Bestetik beroa behar du, erdipurdiko bero epela ez, beroa, 20º C-tik gora beti. Eguzki zuzenak ez dezala jo eta hezetasuna behar du, jarri loreontzien artean urez betetako ontziak edo platerak, ura lurrundu eta hostoak hezetasunean egon daitezen. Lurra ez gehiegi ureztatu, ez du hori gustuko, ito daitezke.

Nere semeak makilak egiteko afizioa dut eta gustatiko litzaiguke jakitea zein den urteko sasoirik oberena urritz makilak moztu eta egiteko

Hurritz makilak udazkeneko ilgoratan mozten dira. Gehiengoari kaso eginez gero azaroko ilgora da egokiena; baina bada urriko ilgoran mozten duena eta baita abendukoan ere. Nik azarokoan moztuko nituzke. Ilgorak honela dira aurten, egun hauek barne: urrikoa 12tik 26 eguerdira; azarokoa 8ko eguerditik 22ra eta abendukoa 6tik 19ra.

Kaixo Jakoba, Etxean sagardoa egiten dugu eta bi zalantza ditugu: sagar zukua altzairuzko bidoian jarri eta askatzen duen aparra kentzea komeni da edo ez? Bestalde, bidoi batetik bestera trasegatzea ona da? Mila esker!!

Muztioa ontzi batean sartzen denean ontziaren gaineko zuloaren ertz-ertzeraino beteta edukitzea komeni da. Muztioaren lehen hartzidura hartzidura alkoholikoa da, azukrea alkohol bihurtzen dena eta horretarako airea hartu behar du, oxigenoa behar du. Eta hartzidura horretan karbono dioxidoa sortzen da; gas hori atera egiten da eta berarekin batera aparra edo bitsa sortzen da eta baita muztioan egon daitezkeen sagar puskak, edo bestelako edozer kanporatzen du, horregatik apar hori kanporatzea komeni da. Horretarako goraino beteta egotea komeni, egunero-egunero gutxienez behin goraino bete behar da. Hartzidura hori gelditzen denean ez da gehiago bete behar. Trasegatzearena edo ontzialdatzearena nik ez dut gustuko. Zenbaitentzat, batez ere sagardo industriala egiten dutenentzat azpian geratzen doan ama txarra da. Nik, berriz, uste dut sagardoa ona egiteko oinarrizko urratsetako bat horixe dela, azpiko ama horri eustea.

Egunon, noiz da sasoña obena baratzeko makillak moztutzeko gehiago idauteko,millesker eta segi ongi.

Bi eratako makilak ditugu inguruan. Bata hurritza litzateke, hori azaroko ilgoran moztea komeni dena; azaroko ilgora 1etik 8ko eguerdira arte eta 23tik abenduaren 5era arte izango da.

Bestea egur gogorrak erabiltzea da: haritza, akazia, lizarra, gaztaina eta abar. Horiek neguan eta ilbeheran moztea komeni da. Abenduko ilbehera 6tik 19ra da. Urtarrilekoa eta otsailekoa hurrengo urteko Ilargiaren Egutegiarekin izango ditugu eskuera.

Kaixo, Jakin nahiko nuke da non lortzen al dugun olo edo ongarri berderako haziak. Gasteizen dugu baratza. Mila esker

Bi aukera. Aramaion baserritarren kooperatiban badaukazu, ARBEL Kooperatiban. Eta bestetik hazi etxeetan, adibidez Euskal Herrira egokitutako haziak eskuratzeko ALEKA elkartea hor duzu, www.aleka.eus.

Kaixo
Arantzan (Naparro iparmendebaldea), hazkunde azkarra izan dezaketen arbolak landatu nahi ditut etxola bateri itzala emateko. Ze árbol izan daitezke egokiak?
Milesker 

Nire ustez azkarren haziko dena lizarra da, hezetasuna gustatzen zaio eta Arantzan ez du faltako. Ongarriarekin pixka bat lagunduz gero ederki etorriko da. 

Egun on, Pampako plumeruek basuen ikusi dodaz, noiz mostu? Edo zer egin leike desagertzeko?

Hasteko loreak moztu, ahal baduzu gaur bertan. Udan irekitzen da lore handia, eta udazkenean haziak zabalduko ditu. Oraindik haziak banatzen hasi gabe egongo da eta loreak kentzeak landarea ugaltzea eragotziko du. Desagerrarazteko sustraitik ateratzea veste aukerarik ez dago. Hori da segurua den era bakarra. Atera ahalik eta sustrai gehienarekin eta ondoren kimu berriren bat sortzen duen gainbegiratu hura ahalik eta txikiena denean ateratzeko baita.

Kaixo Jakoba! Sagarra jo eta geroko patsekin zer egin izaten da etxekoon arteko eztabaida. Batzuek uste dugu denbora bat igaro eta gero baratzerako ona dela, beste batzuk ordea ezezkoan gaude. Ez dakigu aurten zer egin eta zuri galdetzea erabaki dugu! Mila esker!

Sagar patsa hondakin organikoa da eta beraz lurrerako ona. Ardi satsak baino nitrogeno eta fosforo gehiago du, potasioa berdin. Egokiena litzateke luarrarekin edo satsarekin nahastea. Bien nahasketa gero sats arrunta bezala erabili eta kitto. Bakarrik ere luartu edo usteldu daiteke eta erabili. Satsa bezala lehen bi ilbeheretan pila irauli behar da, fase honetan zerbait bustitzea komeni zaio, eta gero bakean utzi, hemen bai ahal bada estalita baina erabat lehortu gabe. 6-8 hilabetera erabiltzeko moduan izango da.

Gorostia jaso dot eta ez dauka itxura politik. Goikaldea desitxuratua baina behekaldea uste dot ondo datorrela. Lorontzi barria behar du beraz zer egin dezaket ...goikaldea kimatu eta behekaldea indartzen utzi? noiz? eta zer lur mota? Eskerrik asko zure aholkuagatik

Gorostia oso ondo dago. Forma berezia du, seguruenera bere bizilekutik atera eta loreontzian jarri delako. Esaten duzun bezala ondo dator, eta itxuratua-desitxuratua, zuk ikusi nahiko zenukeen formarekin pentsatzen duzulako da. Loreontzi dezente handiagoa jarri, hiru edo lau aldiz handiagoa eta janaria ondo zaindu: urtero simaurra edo luarra nahasi lurrari eta ureztatzen duzunean ongarri likidoa nahasi, gutxienez hamabost egunetik behin. Indartzen hasten denean kimu berriak ikusiko dituzu eta orduan erabaki, agian behetik sortzen diren adar horietatik bakar bat uztea, eta gelditzen den horren muturreko kimuei punta, soilik punta moztu, ea zabaltzeko joera hartzen duen. Hala ere ahaztu buruan duzun forma koniko perfektu hori, har dezala berezkoa, zure zaintzara eta bizi den toki horretara egokitua.

Egun on. Sagardorako kupel berri bat erostea pentsatzen ari nauk. Egurrezkoaren aldekoa nauk printzipioz, eta irakurri dudanakatik, gaztinondoa izango huke egurrik aproposena. Zer aholkatzen didak? Eskerrik asko aldez aurretik.

Nik zalantzarik ez diat: sagardo ona egiteko bide egokiena zurezko barrika edo ontzia duk. Upela baldin baduk, hau dek 1000 litrotik gorakoa orduan eta arrazoi gehiagorekin. Gaur egun erraz eskuratzeko moduan bi materialetako ontziak dizkiagu: gaztaina eta haritza. Gaztainazkoa askoz ere merkeagoa duk, baina ia beti barruan parafina geruza batekin etortzen dituk. Erabili aurretik ur beroarekin ondo garbitu. Haritza askoz ere garestiagoa duk, baina beti esan izan duk edariarentzako hobea dukela. Nik uste diat aldea baziokela, guk etxean biak dizkiagu. Baina garrantzitsuena duk hiri zer gustatzen zaiken, eta gustu kontuetan, badakik, hor bakoitzak bere amona diagu. Biak onak, iraupena antzekoa izango ditek, agian haritzezkoak luzexeagoa. Ondo zainduta biek antzekoa. Eskuratzerakoan baldintza erabakigarriena prezioa izango duk. Badakik, aurreneko urteetan zur gustu handia emango ziok sagardoari. Nik gomendatuko nikek lehen urteetan sagardoa botilaratzen deukenean ontzia amarekin betetzea, hau dek, botileraketa egiten dikenean sagardogileren batek soberan diken ama eskuratu eta harekin beteta eduki hurrena heuk bete behar deken arte. Hori dek barrika sano eta usainik gabe mantentzeko era onena, eta baita hasierako zur gustu handixko hori jaisteko era errazena.

Atsaldeon, baditut akazia planta batzuk jardinean eta haunditu dira azkarki. Noiz transplantatzen al ditut? Millesker.

Sasiakaziak hostoak galtzen ditu neguan. Hori dela eta neguaren amaieran landatzea da egokiena, izerdi berria etortzerakoan. Otsailean ahal baduzu, urtarrilean ere egin daiteke; ilbeheran eta sustrai egunean. 

Kaixo, Negutegian azken urteetan sartu ditudan landareek (ziazerba, tomatea...) ez dute uzta oparorik eman. Lurra lehorra dago, motela. Ez daukat ganaduaren simaurrik eskura. Zer botatzea gomendatuko zenidake? Mila esker!

Lurra lehorra eta motela hobetzeko era bakar-bakarra materia organikoa ematea da. Simaurrik ez baduzu antzeko beste zerbait eskuratu beharko duzu. Simaurra deshidratatua saltzen da zakutan. Bestela zeuk egin beharko duzu hondakinak pilatuz eta luartuz. Luarra ere saltzen dute mankomunitateek…

Negura begira ongarri berdea ere erein dezakezu, eta udaberrian eman duena txikitu eta lurrari berari nahastu. Onena lekadunen bat: pagotxa, txirta, alpapa….

Kaixo! Atzo Telegrameko kanalean proposatzen zen bezala, iaz gurasoek porruei zomorroak ez ateratzeko izpilikua bota zieten eta emaitza bikaina eman zuen. Urtero, porru bakoitzean bi edo hiru zomorro izatetik batere ez izatera pasa zen kontua.Konponbide erraza eta baliagarria benetan. Eraginkorra oso.

Zomorroa kakalardo txiki marroi baten antzekoa da baina ez dakigu bere izena.  Dena dela, izpilikua ilbeheran moztu behar litzake? Berez, inausketa lanak irailean egiten ditugu eta oraintxe ez dugunez, irailean egiteko asmoa genuen. Esango dizuegu ea aurten ere berdin joaten den kontua. 

Mila esker zuen aholkuengatik!! Ongi segi!!

Pozten naiz saioa egin eta esperotako emaitzak bildu izanaz. Hala ere izpilikuak eta sendabelar guztiak, eraginkorragoak izateko hobe da ilgoran moztu eta jasotzea. 

Kaixo Jakoba! Jakin nahi nuke,nola antzeman kalabazari bildutzeko dagoela,eta naiz diren egun hoberenak. Besterik gabe,zure erantzunaren zai geratzen naiz.eskerrikasko!

Ilbeheran eta fruitu egunean jasotzea komeni da, baldin eta helburua ahalik eta gehien irautea bada. Kuia landarearekin lotzen duen txortena ondo ihartuta egoteak adierazten du jaso daitekeela. Biltzerakoan tiraka ez askatu, txortena osorik utzi eta landarearen zarba moztu bi aldeetara. Ondoren bi edo hiru egunez eguzkitan eduki, mamia gozatu dadin eta gero freskoa, iluna eta batez ere ondo haizeberritzen den toki batean jaso. Oraindik oso goiz da, hemen normalean urriko ilbeheran jasotzen da; oso goiz egindakoak badira agian irailean. Iraileko ilbehera 15etik 28raino izango da, eta fruitu eguna soilik 21 goiza izango da. Urriko ilbehera 12tik 26ko 13:00 arte izango da eta fruitu egunak 16, 17 eta 18 arratsaldea. Azaroko ilbehera ere ez da txarra izango: 8ko 12:29tik 22 18:59 arte; fruitu egunak 12, 13 eta 14 arratsaldea izango dira.

Kaixo Jakoba. Azken hiru egun hauetan har izurritea daukagu Lasarten, zelaiak gorri utzi arte. Erremediorik bai?

Harra bat da bai, azken egun hauetan dugun izurritearen eragilea: Mythimna unipuncta sitsaren harra.  Har horrek belarrak eta gramineoak erasotzen ditu. Belar landarea jaten du, belarra horitzen da eta erasoa larria bada galdu. Tratatu nahi baduzu, soilik kalteak dituen tokian egin, xaboi potasikoa eta Bacillus thuringiensis nahasita eman, 3 egunero errepikatuz desagertu arte. Orain tratatzea garrantzitsua da. Udazkena sartu ahala negua pasatzeko gorde egiten baitira. Gero maiatza aldera azalduko da lehen belaunaldia. Orduan zaindu ea agertzen den eta hala bada tratatu. 

Etxalarren, Jardin eta inguruan, izugarrizko plaga ageri zaigu, ta iruditzen zait gazteleraz Gusano Cortador deritzona dala. Zer egin daiteke plakarekin bukatzeko? Ze ondorio ditu? Belarra lehortzen ari da, ta asko ari da zabaltzen. Mila esker aldez aurretik. Amaia

Harra bat da bai, azken egun hauetan dugun izurritearen eragilea: Mythimna unipuncta sitsaren harra.  Har horrek belarrak eta gramineoak erasotzen ditu. Belar landarea jaten du, belarra horitzen da eta erasoa larria bada galdu. Tratatu nahi baduzu, soilik kalteak dituen tokian egin, xaboi potasikoa eta Bacillus thuringiensis nahasita eman, 3 egunero errepikatuz desagertu arte. Orain tratatzea garrantzitsua da. Udazkena sartu ahala negua pasatzeko gorde egiten baitira. Gero maiatza aldera azalduko da lehen belaunaldia. Orduan zaindu ea agertzen den eta hala bada tratatu.

Kaixo, aguakate onduak dituk hezurretik ateratakuak. Lurrean karri nahi ditut , noiz da sasoirik egokiena ? Fruiturik emango dute ?

Landatzeko sasoi onena udaberriaren hasiera da. Martxoaren amaieran edo apirilean. Fruitua eman emango dute, baina txertatutakoaren aldean urte asko beharko dituzte. 10-12 edo gehiago. Beste gauza bat da zein motatako fruitua emango dizuten ez dakizula: handia, txikia, gozoa…Horretarako txertatu egin beharko zenituzke.

Kaixo Jakoba, Semeak olibondo bat dauke balkoian eta puntak horitzen ari zaizkio. Ifar-mendebal norabidean dago, arratsalde partien eguzkitan. Aholkuren bat ematen badiguzu aurrez milla esker.

Itxura guztien arabera erredurak dira. Erredura eguzkia eta lehortearena. Baita tanperatura altuen eragina ere. Denen batuketak hostoetara nahikoa ura ez iristea dakar eta hortik punta ihartuak. Ahalik eta azkarren lurreta eraman, toki eguzkitsu batera.

Noiz da sasoi onena kuia batzeko???

Ilbeheran eta fruitu egunean jasotzea komeni da, baldin eta helburua ahalik eta gehien irautea bada. Kuia landarearekin lotzen duen txortena ondo ihartuta egoteak adierazten du jaso daitekeela. Biltzerakoan tiraka ez askatu, txortena osorik utzi eta landarearen zarba moztu bi aldeetara. Ondoren bi edo hiru egunez eguzkitan eduki, mamia gozatu dadin eta gero freskoa, iluna eta batez ere ondo haizeberritzen den toki batean jaso. Oraindik oso goiz da, hemen normalean urriko ilbeheran jasotzen da; oso goiz egindakoak badira agian irailean. Iraileko ilbehera 15etik 28raino izango da, eta fruitu eguna soilik 21 goiza izango da. Urriko ilbehera 12tik 26ko 16:00 arte izango da eta fruitu egunak 16, 17 eta 18 arratsaldea. Azaroko ilbehera ere ez da txarra izango: 8ko 12:29tik 22 18:59 arte; fruitu egunak 12, 13 eta 14 arratsaldea izango dira.

Bidarteko terrazan erramu ondoren daren landareak legortzen ari dira, ez dakiguna da erramua kalte garri dan gainerako landarentzat, zeren eta erramua handitzen ari dan einean ondoko landareak ihartzen ari dira...zure iritziaren zahi geratzen gara. Milesker.

Nik uste dut arrazoi guztia duzula. Erramua landare gosetia da eta handia egiten da, oso handia. Aukeratu beharrean zara. Beste aukera litzateke erramua urtero inausi eta zutabe baten tankeran mantendu, eta lurrean denentzako adina ongarri eman urtero. Hala ere denborarekin nagusitu egingo da.