Haritza eta gaztainondoa, biak dira hemengo lur hondartsuetarako egokiak. Espezie gehiago aipatzeko, zein baso mota sortu nahi duzun jakin behar da. Nik, baso nahasi eta natural samar bat egin nahi duzula pentsatzeko lizentzia hartu dut. Haritza eta gaztainondoaz gain ametza (Quercus pyrenaica), artelatza (Quercus suber), gurbitza (Arbutus unedo), intxaurrondoa (Juglans regia), intxaurrondo beltza (Juglans nigra) eta gerezi basatia (Prunus avium) jarri lasai. Toki hezeenetan, beheko aldean edo erreka ingururik bada otsalizarra (Sorbus aucuparia), hostazuria (Sorbus aria), maspila (Sorbus torminalis), hagina (Taxus baccata) eta lizarra (Fraxinus excelsior).

Gaztainondoaren gaitza ekidin ezina da. Lurreko onddo bat da eta ezin da kendu. Borrokatzeko bide bakarra hezetasuna kentzea da. Zure hondar lurra ona da.

Landaketa lanak azaroan hasi ditzakezu, eta otsaila bitartean egin. Izotzik bada ez landatu.

Ez da berandu, egin ereintza lasai. Jeneralean maiatzean egiteko lana da, baina hamabost eguneko atzerapena ez da ezer hainbeste hilabetetan soroan izan behar duen landaketan. Hemen udazkena ona izan ohi da, eta hamar egun beranduago uzta biltzeko aukera izatea ez da harrigarria.

Arrazoi osoa duzu, patata landatu egiten da. Baina ez duzu arazoi, patata erein egiten da.

Patata berez tuberkulua da eta ez da hazia. Beraz landatu egiten da. Patata loratu eta ematen duen fruitutxoaren barruko haziak ez dira ereiten. Tuberkulua landatzen da. Baina landatzen den horri hazitako patata deitzen zaio.

Hizkuntza kontua da dena. Patata landatu egiten da, baina "patata erein" esaten da. Beraz ilargiari begiratu behar diozunean landaketa dela kontutan izan.

Nik bietako edozein egunetan ereingo nuke. Biak dira lekaren alde egiteko egunak. Zeuk adierazten duzunaren arabera leka bera loretik gertuago ikusten duzu hazitik baino. Ez dut hori dioen inolako ikerketaren berririk. Animatzen bazara saioa egin beharko genuke: lekak batzuk erein fruitu egunetan eta beste batzuk lore egunetan. Urte batean hilabete desberdinetan. Animatu eta asmoa hartzeko prest al zara?

Nik uste dute erabat zuzen zabiltzatela. Pagoa zura biguina da eta ilgoran harro-harro egongo da. Hau erretzean sua ere harro ibiliko da bere barrenean eta gar handia egingo du, baina ez du asko iraungo. Haritza aldiz egur gogorra da eta ilbeheran botata itxi-itxi eginda egongo da. Honek ez du gar handiko sua egingo, baina bai txingarra eta iraupen handikoa.

Ilargiaren orbitaren kontuarekin, gakoa da noizkoa den ilgora edo ilbehera hori. Udazkenekoa edo negukoa denean ilbehera eta ilzaharra edo ilgora eta ilberria ia batera doaz.

Sufrea etiketak berak esango dizu zenbat bota, zenbat litro prestatu nahi duzunaren arabera. Azeri buztana kazuela bat bete belarrez eta gero urarekin, irakin 15 minutuz eta hoztutakoan emateko pronto dago. Ur horri litro bat esne erantsi. Gero behar dezun beste ura erantsi eta proportzioan sufre hautsa.

Irudi horrekin bakarrik ezin dizut zihurtatu. Ea hostoen eta adarren bertagoko argazkiren bat bidaltzen didazun. Hala ere galdera bat, udaberriaren amaiera eta udaren hasiera aldera loratzen da? Lore horixka ttiki batzuekin? Eta usain gozoa zabaltzen du?

Hori jakin artean nire apustua da "Eleagnus angustifolia" dela. Begiratu ezazu interneten eta ea ezaguna egiten zaizun.

Esango didazu.

65. orrialdean duzu erantzuna. Zorrien eta porruaren eta azaren harren kontrako intsektizida egiten da tomate kimu horiekin. Erdi-irakina prestatu behar da: kilo bat hosto edo kimu xehatu eta 10 litro uretan 3 egunez eduki, egunero indarrez irabiatuz. Gero horko litro bakoitzari 10 litro ur erantsi eta tratatu. Zorrien kontrakoa alkoholetan ere prestatu daiteke. Orrialde horretantxe daukazu formula.

Ezpelak (Buxus sempervirens) bi arazo nagusi ditu gurean gaitza (Cilindrocladium buxicola) eta harra (Cydalima perspectalis). Azken aldi honetan harra dabil ugari eta oso txarra da, hostoak jaten ditu eta gero adarren azala, landarea erabat soildu arte. Hosto batzuetan harizko habitxoak bezala topatuko dituzu.

Ahal duzun azkarren tratamendua egiten hasi: astero-astero egin behar da, "Bacilus thuringiensis" izena duen botika bat erabili behar da. Harraren beraren gaitza bat da eta ez landareei ez guri ez lurrari ez dio kalterik egiten. Nekazaritza ekologikoan erabiltzen da. Xaboiarekin nahastuta bota behar da, ahal izanez gero xaboi potasikoa. Eta ez ahaztu, astero-astero, landarea alde guztietatik ondo bustiz.

Txindurriak uxatzeko izpilikuarekin irakina edo infusioa egin behar da. Irakina: kilo bat landare heze edo 200 lehorra, 10 litro uretan 10 egunez, egunero indarrez irabiatuz; gero hemengo litro bat 10 litro urekin nahasi eta landarea eta lurra erruz busti, maiz samar. Infusioa: ura-landarea proportzio berean nahi duzun kantitatean eta zuzenean berarekin busti.

Marrubien herrestadarren muturrean sortzen diren marrubi landaretxoak behin sustraiak eman dituztenean adartxoa moztu eta landatzeko moduan daude. Landaketa iraila-azaroa artean edo otsaila-maiatza artean. Zenbaiterainoko negua egiten duenaren arabera. Oso toki hotza bada udaberrian egin.

Argazkiko zerba edo azelga ikusgarria dago, dena fruituz eta haziz jantzia. Haziak oraindik heldu gabe daude. Utxo oraindik lasai, haziak marroi edo arre kolorekoak jartzean orduan daude biltzeko moduan; aleka aleka lurrerarortzen hasiko dira, orduan ipurditik atera landarea eta buruz behera zintzilikatu, azpian haziak biltzeko zerbait jarrita. Bitartean, kontuz hegaztiekin.

Nik esango nuke hurritzak urtero ematen duela fruitua. Eta ez bada hala arazoren bat dugu. Hau gertatzeko hiru arazo posible ikusten ditut: lurreko gaitza izatea, hau da hemengoa ez den aldaeraren bat izan eta onddoren bate erasotzea; bestetik, polinizazioan arazoak izatea, udazkenaren amaieran loratu eta polinizatzen da eta orduan arazo bereziren bat izatea, batez ere eguraldiari lotua; edo fruitua erortzea, fruitua hartuagatik, hostoa ireki eta fruituak azaltzen direnean giro bero edo lehor edoantzeko txarkeriren batengatik fruitu pinport ttikiak erortzea.

Lur sakona behar du azenarioak, eta harroa, beraz buztin lurrik ez. Azenarioa erein behar dugun tokia ondo ongarritu, simaur zaharrarekin eta karea edo errautsa erruz eman. Beroa gustatzen zaionez, eguteran egin. Martxoan hasi eta uztaila erdira arte erein. Hazia ttikia da eta ez da ia lurrean sartu behar, lur gainean zabaldu eta hondar edo lur fin pixka batekin soilik estali.

Landare ttikiak direnean tarteko belarrak kendu, gero beraiek gaina hartuko diete.

Kontra egiteko asmotan izango zarela iruditzen zait... Horretarako moztean ahalik eta indarrik handiena kendu behar diogu lurrean geratzen den sustrai-erreserba zatiari. Horretarako egokienak udaberri-udako ilgorak dira. 2017an hauek: maiatzaren 15-27, ekainaren 11-24 eta uztailaren 9-21.

Lasai, motel, jagon dezute bai, ebste ezer txarrik ez bada tartean. Ahal izanez gero, hobe da simaurra eman eta karea eman artean ilargi bat izatea, hilabete bat, gutxi gorabehera. Simaurrak lurra azidotu egiten du, pH-a jeitsi, eta pH-a igo eta lurra basikotu. Bi lan hauei bere tartea ematea ona da. Hala ere simaurra zaharra bada eragin hori sortzeko kemena ahuldua du. Nik uste dut ez duzula arazorik izango. Esango diguzu, hala ere.

Bestetik aipatzen dituzun arazo horiek lepoko gaitzak dira, onddoek sortutakoak. Onddoak hezetasuna nahitaezkoa du hazteko, beraz hezetasun hori kentzeko bidea hartu: lurra harotzeko lanak egin (hondarra, errautsa, karea, ongarri organikoa etab nahasi), iparra-hegoa norabidean jarri landareak, tarte handia eman eguzkiak landare osoa eta lurra bera ere berotu ditzan, tontorrak egin landatu aurretik...

Oraintxe da tomatea landatzeko sasoi ona. Ahal duzun azkarren egin. Nire erantzun hau zertxobait atzeratu egin da, eta egun honenak beti lore eta fruitu egunak dira eta maiatzaren ilgorakoak. Hauek pasa dorenez eta oraindik landaket egin gabea baduzu, ondorengo egun hauetakoren bat baliatu: ekainak 6, 7, 8 (arratsaldea), 10, 11 eta 12.

Argazkiko ezpelak (Buxus sempervirens) harra dauka. Harra hori (Cydalima perspectalis) oso txarra da, hostoak jaten ditu eta gero adarren azala. Hosto batzuetan harizko habitxoak bezala topatuko dituzu. Ahal duzun azkarren tratamendua egiten hasi: astero-astero egin behar da, “Bacilus thuringiensis” izena duen botika bat erabili behar da. Harraren beraren gaizta bat da eta ez landareei ez guri ez lurrari ez dio kalterik egiten. Nekazaritza ekologikoan erabiltzen da. Xaboiarekin nahastuta bota behar da, ahal izanez gero xaboi potasikoa. Eta ez ahaztu, astero-astero.

Argazkiko landarea Pittosporum tenuifolium “Variegatum” dela esango nuke.

Nik ez nuke oraingoz aldatuko. Zeuk esaten duzun bezala, ongarritu eta ondo zaindu eta nik uste bere onera etorriko dela eta beste urte askotarako landarea duzula.

Zalantzarik gabe, BAI.

Landareak ontzietan jartzen ditugunean ontzi horiek beti zulatuta.

Soberan den urak alde egitea oso garrantzitsua da, bestela lurra urasetu, sustraiak ito eta landarea hil egingo da.

Ardiak eta aziendak ibiltzen diren tokietan, bide, landa, larre eta abarretan ohikoa da asuna bezala batana edo menda azaltzea. Zeuk ondo esaten duzun bezala aziendaren gorotza eta txizen ondorio da. Hondakin hauek nitrogeno asko dute eta pilatzen den tokietan erruz etortzen dira, indarrean, bi landare hauek.
Landare hauek galtzeko azienda kendu beharko litzateke, baina hau zaila izaten denez landareak moztu eta moztu beste aukerarik ez duzu. Biek lurpean sustrai sendoak dituzte eta hauek hustu behar dira. Moztu eta moztu, indarra kendu eta pixkanaka akabatzeko. Mozteko lan hau, kalte handiena egiteko ilgora denean egin.

Kaixo Juan.

Belar txarrak kentzeko egun onenak kalte handiena egiten dietenak izango dira. Egun hauek beti dira ilgorakoak eta hosto, lore ego fruitu egunak. Marraduten egunak ere landareari kalte egiteko ere ez dira txarrak. Honek esan nahi du landarea kendu edo mozten dugunean lurrean geratzen den zatia (sustraia, erraboila, errizoma…) ahulena orduan geratuko dela, berritzeko ahulago, alegia.

Otsaila joan zaigu, baina 2017ko martxoan 21, 22, 25, 26, 27, 28, 29, 30 onak dira lan txar honetarako.

Belar txarrak kentzeko egun onenak kalte handiena egiten dietenak izango dira. Egun hauek beti dira ilgorakoak eta hosto, lore ego fruitu egunak. Marraduten egunak ere landareari kalte egiteko ere ez dira txarrak. Honek esan nahi du landarea kendu edo mozten dugunean lurrean geratzen den zatia (sustraia, erraboila, errizoma…) ahulena orduan geratuko dela, berritzeko ahulago, alegia.
Otsaila joan zaigu, baina 2017ko martxoan 21, 22, 25, 26, 27, 28, 29, 30 onak dira lan txar honetarako.

Pagoak zuzenak izateko garrantzitsua da muturreko kimua izatea nagusia. Honek bi baldintza eskatzen ditu: goruntzako puja bakarra izatea eta honek nahikoa elikagai izatea indarrean hazteko. Lehenengorako zuzen goruntz soilik adar bat uztea komeni da eta parekorik balu (goruntz hura ere) hura moztu. Beste adarrak, bigarren mailakoak, enborraren bueltan datozenak, zabalera bai baina goruntz jotzen ez dutenak garrantzitsuak dira landareak janari asko sor dezan. Horregatik hauei eustea komeni da. Urtero urtero zuhaitza luzatu ahala, hauetako adar bat edo bi kendu daitezke. Piskanaka azpitik soilduko duzu, baina kolpetik adarrik eta janaria sortzen duten hostorik kendu gabe.

Lan hau apirila aldera egingo nuke nik, izerdia hazia duenean eta ilbeheran.

Lurra itoa bada, buztintsua izango da. Hau harrotzeko bideak hiru dira: ongarri organikoa ematea, hondarra ematea edo karea ematea. Organikoa nahi duzuna izan daiteke: simaurra ala luarra edo konposta. Hondarra beti errekakoa, sekula ez itsasokoa. Eta karea izan daiteke: harrobiko kareharri hautsa (kareharria edo dolomita), sutautsa edo errautsa, kare bizia ala kare hila.

Ongarri organikoa onena udazkenean ematea da, azaro aedo abendua aldera. Aspaldi ongarritu gabea bada asko eman, ASKO. Lurra ongarriz estalia ikusten dela utzi. Neguan, otsaila aldera karea. Negua bukatzen denerako lurrak dena bereganatua izango du. Ongarri zaharra edo ondo egina badaukazu neguan ere eman daiteke. Oraindik ez baduzu ongarritu simaur zaharra edo ondo egindako luarra eman. Eta gero sailka, hustu ahala urtean zehar ere ongarri gehiago eman.

Ongarri organikoa eta baratzean bertan sortzen den belar eta hondakin organikoak ondo erabiliz gero, lurra bera nola harrotzen ari den jabetuko zara eta gero eta iraultzeko behar eta gogo gutxiago izango duzu. Orduan emango du baratzeak bere onena. Honetarako ikusi galdera hau:

LURRA IRAULI EDO EZ

2016-11-04 05:56, Joxi

Lur zati bat eskuratu berri dut. Urte bete bat darama ezer landatu barik, baina oso lur askea da. Merezi al du iraultzea laiekin edo nahikoa da aitzurrarekin mugitzea?

Zerorrek esan duzu dena: lur askea da. Honelakoetan hobe da ez iraultzea eta lurra bere horretan uztea. Egin behar dugun lana errazteko adina landu, ahal den eta arinen eta nahikoa da. Askoz ere emankorragoa izango da lurra irauli gabe.

Honela diot nire “BIZI BARATZEA” liburuaren 38. orrialdean: “Gaur egun, hala ere, lurra irauli gabe lantzeko joera hedatzen ari da. Lurrak berezko egitura du, mailaka eta geruzaka antolatua. Maila bakoitzak berezko bizitza du eta mailak iruliz gero bizitza hori zaildu eta eragotzi daiteke.”

Beraz aitzurrarekin axal-axalean mugitu eta nahikoa izango duzu. Lantze honen neurria urte sasoiaren eta eguraldiaren araberakoa izango da. Zeuk hartuko diozu tamaina.

Zolda-belarra laguntzaile oso ona da eta mesede asko dakartza bera dagoen inguruko landare jende guztiari. Tomatearen kasuan bi lan bereziki sustatuko lituzke: loretik fruitua emateko erlastarrak eta erleak erlarriko ditu, batetik, eta bestetik, lurra aberasteko erabili dezakezu. ARGIAn argitaratu nuen artikulu honetan ikusi dezakezu nola egin: http://www.argia.eus/argia-astekaria/2494/fruitua-nahi-zolda-belarra-jarri.

Zolda-belarra bi lan hauetarako hobe legoke berotegian barruan kanpoan baino, nahiz eta kanpoan ere lagundu. Lurrari laguntzeko, hala ere, berdetan moztu eta lurrari ematea litzateke onena.