Apirileko egunak hiru aro

Jakoba Errekondoren kontsultategia

Galdetu Jakoba Errekondori
Daikon arbia zuria noiz erein
2025-06-27 09:45 | Severino

Noiz erein behar da daikon arbia? Eta nola komeni da lurra prestatzea?


2 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2025-06-27 16:36

Bi ereiaro ditu Daikonak. Bata udaberrian da, martxoan eta apirilean. Bestea udan, ekainaren erditik irailaren erdira arte. Lurra prestatzeari dagokionez, sustrai sakonak ematen dituenez ez du nitrogenodun ongarriketa berezirik. Lur harroak bai maite ditu; horretarako ongarri organiko ondo heldua eman, 2-3 kilo/m2, eta lurra oso azidoa bada kare pixka bat ere eman 75-100 gr/m2.


Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2025-06-27 16:37

Bi ereiaro ditu Daikonak. Bata udaberrian da, martxoan eta apirilean. Bestea udan, ekainaren erditik irailaren erdira arte. Lurra prestatzeari dagokionez, sustrai sakonak ematen dituenez ez du nitrogenodun ongarriketa berezirik. Lur harroak bai maite ditu; horretarako ongarri organiko ondo heldua eman, 2-3 kilo/m2, eta lurra oso azidoa bada kare pixka bat ere eman 75-100 gr/m2.

Gaur arte erantzundakoak (408 galdera-erantzun)

ahozko hizkuntzan españolezko hizki batez   Añarra esaten dugu

                              euskeraz  nik Ainarra edo... ez nekien nola izango zen

                              frantzesez  Agnarra

kontua da hiztegia 3000 n ez zen agertzen ez eta Euskadi.elhuyar hiztegian ere

ea ulertzeko moduan idatzi dudan

Jon Uitzi

1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2020-03-24 21:30

Añarra esaten diozuen hori txilarra edo ainarra da. Landare askori esaten zaio, denak hiru generotan bilduak. Baita izen asko dituzte: ainar, ainara, inar, ainizkar, ginarra, kilarra, gindarra, ilar...

Hemen duzu Euskaltzaindiako orotariko Hiztegian nola agertzen den:

https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=413&lang=eu&query=ainar

Noiz erein liteke agria patata Goizuetan?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2020-02-25 16:14

Patata ereiteko sasoi onena ilbehera da. Hurrengo ilbehera martxoaren 5 eta 17 artekoa izango da. Patatarentzako egun onenak sustrai egunak dira, hain juxtu martxoaren 11 eta 12.

Egun on,

Baratzeko plangintza egiten duda batzuk ditut, ea argitu ahal dizkidazun. Rotazioak familika egin nahi baditut, udan solanazeo guztiak sail batean jarri beharko nituzke....beraz tomateak piperren ondoan egongo litezke adibidez. Zure liburuan ordea, famili bereko bi landare ondoan ez jartzeko irakurri dut...

Pixka bat nahastuta nago orain 😅

Eskerrik asko!!


1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2020-02-19 09:39

Txandakatzea ez da familiaka egin behar. Bi gauza izan behar dituzu kontutan: familia bateko bat ez da jarri behar familia bereko beste baten ondoren eta elkarren aldamenean ez jarri, ahal bada. Garrantzitsuena lehena da. Bigarrena ahal baduzu.

Noiz da Berastegin paretean dugun mahatsa inausteko garai ona?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2020-02-09 15:48

Hasi berria dugun ilbehera hau ona da. Jeneralean martxoan egin beharreko lana da, baina aurten eguraldiak hartu duen trazarekin, orain egin dezakezu.

Hil honetan noiz bota behar da karea koskorra garoari?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2020-02-03 12:41

Nahi duzunean. Bere lana egiteko zenbat eta lehenago hobe. Aurten gainera garoak aurreratuta datoz eta kanpoa mugitzen ari da. Zu ere mugitu, beraz.

Azaroko ze ilargitan komeni da tipula landatzea?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-11-08 16:14

Tipula beti ilbeheran landatu behar da. Ilbeheraren barruan sustrai egunak dira onenak. Aurtengo azaroko ilbehera 16ko 14:55etatik 29ko 11:35 artean izango da. Sustrai eguna 22a izango da.

Aupa, Jakoba: orain dela bost urte negutegi bat erosi nian eta geroztik bertan aldatu dizkiat tomateak. Gainera, tomatezalea izaki, fungizida eta intsektizidarik gabeko edo gutxiko tomateak jan nahi nizkian.

Esan bezala, urtero , negutegiaren erdialdean ( altura gehien duen eremuan) bi ilara tomate jarri izan dizkiat. Ingurukoek diotenez ez duk lur oso ona ( rellenokoa omen duk), baina urtero karea eta simaurra emanez nire ustez zerbait gozatu diat. Iaz tomate exkaxak izan nizkian, baina aurtengoa desastre bat izan duk.

Beti bezala erosi nizkian 20 landare txertatutakoak, eta ondo hasi hituen hazten ( martxoaren amaieran jarrita). Baina landare ederrak zeudenean hasi zitzaizkioan hostoak ihartzen eta ihartzen. Nire ustez ez huen erdoia. Denborak aurrera egin ahala gero eta gehiago joan hituen hostoak ihartzen. Eman dituen tomateak benetako kanikak izan dituk.

Zerk eragin ote dik horretara heltzeko? Urtero leku berean aldatzeak eragin ote dezake? Nik tomateak azaroan edo abenduan kendu ondoren letxuga batzuk eta espinakak jarri izandu dizkiat. Lurra gehiago ari ote nauk esplotatzen?

1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-21 16:46

Nire ustez gorrina sartu da. Azeri-buztanaren eta asunaren purinak erabili beharko dituzu. Bestetik lur oso eskasa ikusten dut argazkietan. Simaurra ejmaten diozula diozu, vaina kolorean antzematen da oso lur buztintsua dela. Hori tomateari ez zaio batere gustatzen. Simaurra eman behar diozu. Orain da hori egiteko sasoia azaroa-abendua. Baina eman, ez erakutsi... Eman lodi: lurra simaurrez estali. Asko! Eta urtero. Pixkanaka lurra hobetzeko...

Kaixo! Ekainaren erdialdean orburu landara bi landatu genituen ta en dira hasi. Beheko hostoak lehortzen zaizkie. Inguruan iñurri asko egoten ohi dira. Zer egin dezakegu?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-14 10:51

Orburuak orain, udazkenean sartzean indartzen eta berritzen da azpitik altsumak emanez. Agian udako beroekin ur falta ere izango zuten. Inurriak baldin badabiltza, agian hostoetan zorriak izango dituzte. Horiek tratatzea da onena; xaboi pitasikoa eta tabakoa erabili. Laguntzeko inguruan ongarri asko jarri. Orburuak janari asko eskatzen du. Simaur edo luar zaharra jarri erruz buelta osoan.

Kaixo jakoba, landareak kendutakoan, kuiatxoa, tomateak, lekak edo dena delakoa, landare hori luarra egiteko erabili daiteke edo hobe ez? dituen gaitzak txertatuko ditu luarrean ondoren lurra kutxatuz?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-17 16:23

Gaitzak espora bidez hedatzen dira. Landarea gaixo egon bada, pentsatu zure baratzeko ingurune guztia esporez gainezka dagoela, hurrengo landare ahulen edo zaurituen zain. Beraz, gaitzengatik behintzat lasai bota luar pilara. Bakterio edo virus edo bestelako eraso arraroren bat badago, hori beste upeleko sagardoa da. Orduan bai, seguruenera erretzea hobe.

Porruari irteten zaion bezalako lore edo eta hazi sorta luzea irten zaio baratzuriari. Balio dit hazi horrek ereiteko? orain arte baratzuri aleak landatu ditut eta burutu egiten zait. Jakin nahi dudana da hazi horrek ia balio duen.
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-02 11:20

Garatu egin zaizu baratzuria. Garatu edo tontortu, zildu, kukulatu, morronkatu, goiti joan, muskildu, hozitu, buztandu, gogortu, burutu. Lorea eman du gararen gain gainean eta lore horiek haziak. Baratxuri batzuek hazia eman beharrean baratxuri atal txikiak ematen dituzte. Atalak badira baratxuri arrunta bezala landatu. Haziak badira, erein eta landarea egitean landatu, tipula balitz bezala. Hazitik baratxuri aldaera desberdinak ezateko aukera duzu, ea zer emaitza eskuratzen duzun.

Egunon Jakoba, bulboak dazkat landatzeko, tulipanak, narzisoak, fresiak, anemonak eta ranunkuloak, noiz da momentu egokiena landatzeko, ilbeheran edo ilgoran?? zeozer berezirik bakoitzarentzako?? Mila esker,
Garbiñe
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-21 16:49

Berezitasunik gabe, denak ilgoran. Denekin lorea da bilatzen duzuna, eta hori ilgorak sustatzen du.

Urterako godetzeko kalabazak noiz jaso?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-21 17:29

Kuiak jasotzeko ahalik eta helduen egotea komeni da. Dasta hobea izango dute. Arazoa hotza da. Izotzak etorri aurretik jaso behar dira. Kuiak berak erakusten du heldutasuna, landareara lotzen duen txortena zimeltzen denean orduan da garaia. Izotzarena non bizi denaren arabera. Eta beti txortena osorik duela jaso, nahi izatera landarearen zarbaren zati batekin.

Kaixo, Jakoba.
Aurten kuiak landatu ditugu lehenbizikoz eta, ikusita uzta handia izango dela, galdetu nahi nizun zer iruditzen zaizun orain jateko aleren bat jasotzea. Maiatz erdialdean landatutakoak dira eta tamainaz eder askoak daude batzuk, azala ere ondo gogortuta dute.

Mila esker aurretiaz
Jose
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-21 17:54

Lasai jaso eta jan. Azala ondo zailduta baldin badute lasai jan. Onena ilgoran moztutakoa izaten da. Jasotzeko, negurako gordetzeko, aldiz, ilbeheran moztu; betie re txorten eta guzti.

Kaixo:
Fruta arbola bat galdu egin zaizu.Behean zulo bat dago, baina ez inguruan lurrik. Argi dago ez dela satorra. Zein animaliak egiten du horrelako zuloa eta nola uxatu dezakegu?
Mila esker
Izaskun
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-21 17:48

Nire iritziz satagina izango da, gazteleraz “topillo de campo” eta frantsesez “campagnol” esaten diotena. Oso zaila da uxatzea. Jarri sator-belarrak ingurua, sustraien izerdiak erre egiten du. Lurraren azala garbi mantendu, bnelar zakar eta hondakinik gabe. Gauez ibiltzen da, batez ere, eta harrapariek ondo ikuzteko aukera izatea komeni da. Intsusa inguruan landatuta ere uxatzen dira.

Kaixo, eskolan baratzeko proiektua gauzatu behar degu eta...zalantzak ditut. Beti hazitik hasi beharrean egokiagoa iruditzen zait, urte sasoia kontuan hartuta, fruitutik hastea, neguko landareak jartzearekin batera noski.Zer iruditzen zaizu?ba al dezute unitate didaktiko interesgarri baten berri?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-29 15:25

Gai horiek jorratzen dituen Unitate Didaktiko oso bat daukazu, neronek egindakoa:

https://eathink2015.org/download/KIT_Basque_Country-20170928T110432Z-001.zip

Jakoba, tomateok Baztango klasekoak zirela eta erosi nituen landareak Donezteben. Zure iritzia jakin nahi det, izan ere oso ale ederrak jasotzen ari naiz eta datorren urtean etxean erein nahi dittut. Ongi deritzozu hazitako jasotzea ala ez zaizu iruditzen balioko duenik?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-29 15:36

Ez dakit nongo arrazakoak edo aldaerakoak izango diren, baina itxura ederra dute. Zure baratzean ongi ematen dutenaren seinale. Horrexegatik bakarrik merezi du hazia jaso eta aurrerako landareak sortzeko mantentzea.

Baratzearen galdera bat daukat: nola tratatu ala saihetsi daiteke armiarma gorria leketan? Mila esker!

Ondo izan,
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-10-29 15:42

Zeure eskutan dauden bi gauza egitea komeni da behintzat. Batetik inguruneko hezetasuna handitu. Aire eta inguru lehorrak indartzen du armiarma gorria. Bestetik gehiegizko ongarriketarekin kontuz, eta batez ere nitrogeno gaindosia. Hau da, ondo heldu gabeko edo luartu gabeko ongarririk ez erabili. Eta ondo egindakoa ere tamainan.

Egunon
Aurten lehendabiziz kuia landatu dut eta disgusto handia dut landareak makal daudelako. Lora dexente euki arren uzteltzen ari dira eta landara batek sustraiatik gertuko hostorik gabe dago.

Ez dakit zer egin

Eskerrik asko

PD: gainontzeko landarak eta fruituak primeran doaz, xomorro, baretxo, eta abarreko bizilagunekin leian egon arren. (eskerrik asko bai irratiz eta bai boletinean emandako aholhuengatik)
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-09-30 15:44

Kuiak ez du arazo handirik izaten, baldin eta lurra urtsua ez bada. Lurra beti heze baldin badago edo maiz urasetzen bada kuiak gaitza harrapatzeko arriskua handia da. Bestetik kuiak janari asko behar du. Asko esaten dudanean ASKO esan nahi dut. Kuiak ondoena simaur pilaren bazkerrean etortzen dira. Baserri ugaritan ikusiko dituzu horrela.

Behin tomate landarea eta aleak garatu eta ontzen hasten direnean, altuera egoki batetik mozten ahal da zuztor nagusia edo kaltea eragin dezake? Zer da komenigarriena?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-09-30 15:31

Nire iritziz onena bere horretan uztea da. Goi horretan hostoak ditu eta hostoetan sortzen du landareak janaria. Kenduta aleak heldu eta elikatzeko janari gutxiago izango du landareak.

Kaixo Jakoba, aurten artoak zanbroa du, iaz baino ugariago. Argazkiko arto landareetan ikusten den zuri horri esaten zaio zanbroa Altzagan. Kentzea komeni al da? Hala bere horretan utzita hobe? Eskerrik asko
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-08-23 10:45

Zanbroa deitzen duzun hori artaburua erasotzen duen onddo bat da, Ustilago maydis. Beizaman añua edo arto-añua deitzen diote, beste toki batzuetan ikatza ere bai. Onddoak arta ale esnetsuak erasotzen ditu eta forma berezietako kozkor horiek sortzen dira. Mexikon huitlakotxe edo kuitlakotxe deitzen dute eta urte guztiko gutizia onena bezala dute. Gero eta gehiago baloratzen da jaki hori mundu guztian eta Mexikoko boilurra edo trufa eta kabiar azteka esaten zaio. Agi danean, izugarrizko nutrizio balioak ditu.

Txartzat baduzu, onena ahalik eta azkarren kendu eta erretzea da onena.

Baratzean getozka landarea ugaritzen ari zaigu, kentzen saiatzen naiz baina berriak sortzen dira
Jakin nahi dugu komeni den kentzea edo hobe den bertan uztea lurra estal dezaten
Mila esker
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-09-30 15:06

Zeuk ikusi behar duzu. Gehiegi ugaltzen bada kendu. Jangarria da, beraz badakizu... Negu partean hutsik dauden taulenetan bertan utzi daiteke eta udaberrian kendu. Berozaleak diren landareen artetik kendu (tomate, tipula, baratxuria eta abar).

Tomate bateo xartaxa du eta berde dago oraindik. Gainontzekoek sano daudela ematen dute.
Xartaxtutako tomate hori landaretik ateratzea komeni da?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-08-19 15:12

Zalantzarik gabe kendu. Xartaxa edo gorrina azaldu ordurako kendu eta garbitzea ona da. Tomate bat galduko duzu, baina agian gainontzeko guztiak salbatuko dituzu.

Babarrunak landatzeko garaian ze distantziatara landatzea litzatekeen egokiena jakin nahiko nuke. Gure etxean 120 zentimetrotara landatu izan ditugu beti, baina toki askotan ilarak binaka ikusten ari naiz, elkarren artean metro erdiko distantzia daukate eta gero ziriak elkarri lotuta "X" moduan. Nola da egokiena? Eskerrik asko!!
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-08-08 13:16

Makilarik gabe sarea jartzez gero, iladak metrobete eta metro eta erdi arteko tartearekin ereiten dira. Beraz zuen 1,2 metro egokia da. Argazkikoaren moduan, makilekin lotzeko, ilada artean 70-90 zentimetro eta iladan bertan, zulotik zulora 50-70. Egokiena zeuk erabaki. Beti esan izan da babarrun finena itzaletan hazitako lekak ematen duela. Gero sistema bakoitzak dituen lanak ere kontutan hartu eta zeuk erabaki...

Jakoba, leno galdetu nizun tipula garbi edukitzeko sistema zein den eta erantzun zidazun gainean egon eta eskuz egiteko lana zela,kaso egin dizut eta oso gustora nago,zortzi ziento aterattut eta tipula eharra,tipula zuria da bainan bastante bizia hau zergatik da? Eskerrik asko.
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-08-05 15:23

Tipularen bizitasuna edo gozotasuna aldaera edo barietateari lotua da. Berezko ezaugarria da. Klase bakoitzari lotutakoa. Bizi punttua duenak beti izango du. Baratzean nola landu denak ez du ia eraginik. Pixka bat giroari lotzen zaio, hau da, giro hezeetan bizitasuna apaldu egiten da, aldiz giro bero eta batez ere lehorrarekin bizitasuna handitu egiten da. Baina, beti izango du bizitik.

Hurrengorako jakin behar dena da aldaera edo barietate hori zein den berdina ez jartzeko.

Izenburuko lana nola egiten den azalduko al zenidake?
1 erantzun | Zeuk erantzun
Jakoba Errekondo-ren erantzuna
2019-08-02 14:41

Tipula ez da baratzean bertan ereiten. Hazitegian ereiten da. Hazitegia baratzeko txoko batean ere egin dezakezu. Hazitegian lur harroa behar da. Hazia egun betez uretan beratzen eduki eta gero lur azalean zabaldu. Lur pittin batekin estali eta ondo ureztatu. Belarrik gabe mantendu. Hilabete pare batean landatzeko moduan egongo dira landaretxoak.

gora