Kaixo!
Baratxuriak jarriko ditut datorren astean eta jakin nahi nuke ona den luarra botatzea, eta zer den hobe (luarra) lurperatzea edo lur azalean jartzea baratxuriak erein ondoren.
Eta, beste bat: Errautsa noiz komeni zaie botatzea?
Mila esker!!!!

Baratxuriak ez du luarrik behar. ILARGIA ETA LANDAREAK 2026 Agendan ikusi dezakezunez Baratxuria da batere ongarriketa organikorik behar ez duten landareetako bat. Pittin bat bota nahi baduzu ondo zahartutako luarra izan dadila. Errautsa bai, gustuko du. Landatu aurretik lurraren axal-axalean nahastu. 

Kaixo Jakoba, galdera pare bat ditut zuretzat. Batetik, ze liburu gomendatuko zenidake mintegigintzan ekiteko? eta honekin lotuta, nola ongarrituko zenuke mintegia? Bestetik, jakitea nahiko nuke aldaxkako txertoa egiteko txertagaia aurrez moztea komeni den(eta horrela bada ze garaitan) edo txertoa egiterakoan obeto litzatekeen? Eta azkenik, aldaxkako txertoa egiterakoan nola estaliko zenukeen? Ondo izan!

Ez naiz mintegigintzaren artean inola ere jantzia. Agian Euskal Herriko Hazien Sarea elkartean lagunduko dizute horretan. Lan izugarria egiten dute bertoko espezieak jagon eta zabaltzen, landare asko sortuz.

Ongarriketan beste baratze edo soloren tankeran egingo nuke: udazkenean oinarrizko ongarriketa ongarri organikoarekin, eta neguaren erdian, eta behar izanez gero, ongarriketa karearekin osatu.

Aldaxka edo zotzeko txertoa egiteko unean bertan moztu behar da mentu-oina. Txertoa estaltzea esaten duzunean zauria estaltzeaz ari zarela pentsatzen dut. Horretarako prestatuta badaude pastak. Beste aukera zeuk egitea da. Formula ugari dago. Gure etxeko sagastia sortzerakoan hau erabili zen: 1 kg erretxin + 800 gr argizari + 250 gr seborekin egindako nahasketa. Estali bai zartatzen den mentu-oina eta baita zotzen gainean bistan geratzen den zauria ere

Konposteroan arratoiak dabiltza, egindako tunelak baino ez baditut ikusi ere. Itxura batean, luarra hobeto/arinago egiten da. Leku isolatua da, estolderia konturik ez dago inguruan. Arduratu egin behar naiz eta "uxatzen" ahalegindu? Ala utzi lasai ibil daitezen? Sasoiak izaten dira, agertutako moduan desagertzen dira hurrengoan. Eskerrik asko

Arratoik izan daitezke edo baita satorrak, eta agian seguruenera sataginak. Horrelakoetan luartokiari azpian altzairuzko sarea jartzen diote. Azpian ibiliagatik barrura ez sartzeko. Beste baldintza garrantzitsua da luartoki horretara sukaldeko janari soberakinak eransten diren edo ez. Janariak berak erakartzen ditu… Gainontzean ni ez nintzateke arduratuko.

Egun on Jakoba. Ez dakit zer gertatzen zaion Begonia honi. Etxeko egongelan dago.

Nik uste dut argi gutxi edo ur gehiegi edo biak batera. Hori dena lur ondo ongarritua duela pentsatuta. Urte pare bat baino gehiago badarama lur berarekin, ongarritutako lur berria jarri.

Kaixo, Neguan erabiliko ez dudan lursaila daukat belarrarekin estalita (kalabaza, piperrak, babarrunak izan dittut bertan). Karea bota nahi dut udaberrirako lurra prestatzeko. Belarra kentzea komeni da lehenago edo gainetik bota dezaket karea? Mila esker

Belarra ez badago asko luzatuta gainean bota lasai. Luzatuta badago moztualdi bat eman, moztutakoa bertan utziz eta gainetik zabaldu.

Aurten nahiko ilar erein det eta haziak sobratu zaizkit. Datorren urterako balio dute? Eta hala bada nola gorde ditzazket. Eskerrik asko!

Hazi berriak badira inolako arazorik gabe hurrengo urtean ere landarea emateko gai izan beharko lukete. Jasotzeko era onena ontzi batean sartu eta izozten eduki egun pare batez. Gero, ontzia ireki gabe hozkailuan eduki hurrengo urtean erein arte.

Egun on Jakoba!Urritzei buruz galdetzeko idazten dizut. Baserri baten bizi gea,gure aurrekoek sartutako eta berez etorritako urritz pila deu,haiek ale hobeak eman ditzaten(beste batzuk ematen has daitezan) zer egitea komeni da?bakanketa(zein dira itzi beharreko enbor printzipalak?)...

Alea hobeak diozunean pentsatzen dut alke handiagoak ezan nahi duzula… Berez hazitik etorritako hurritzek gehienetan hur ale ttikiak ematen dituzte. Inausketarekin edo adar bakanketarekin ez duzu lortuko aleak handitzea; suerte pixka batekin ale zertxobait handixeagoak izan ditzakezu, baina ez handi-handiak. Horretarako landare berriak jarri beste aukerarik ez duzu. Landare horiek eskuratzerakoan eskatu ale handia ematen duten klasea behar duzula. Horiek aldaxkatik edo txertatuta sortutakoak izango dira. Gero horien ipurdiko altsumak aldaxka bezala erabiliz zuk zeuk sortu ditzakezu ale handia emango duten landare berriak.

Aste honetako garaiko lanetan baratxuriari sufrea, fosforoa eta potasioa asko gustatzen zaiola aipatzen duzu, kareaz aparte. Nahiko berrria naiz mundu honetan, eta gustatuko litzaidake jakitea nola eskeini elementu horiek baratxuriari. Mila esker egiten duzun lan dibulgatzailearngatik.

Zalantzarik gabe egurraren errautsa da horretarako ongarririk onena. Onena landatu-erein aurretik lurraren azalean nahastea litzateke onena. Baita gero baratxurien artean ilaran ematea ere.

Jakin gura neuke, topoentzako jartzen direzen soinu gailuak, ortu ekologikoan kabidarik dekien?

Ez dut horren berririk onena nekazaritza ekologikoaren kontrola egiten duen tokiko elkartera jotzea duzu. EAEn Eneek da eta Nafarroan CPAEN-NNPEK. Iparraldean Biharko Lurraren Elkartea.

Kaixo Jakoba: Mizpira nola mentatu jakin nahi nuke. Gainbeheran dago Enkarterrin eta fruitua eta makilak ateratzeko baten bat jarri nahi dut. Eskerrik asko. Jarraitu zaintzen maite dugun hori

Mizpira elorri zuriari txeratzen zaio. Txertaketa egiteko era asko dago, baina hemen batez ere bi erabiltzen dira. Lehena eta gehien erabilia, adarreko edo zotzeko txertaketa da. Gazteleraz “injerto de pua” o “injerto de hendidura” eta frantsesez “Greffe en fente”. Martxoan egiten da eta mizpiraren zotza jartzen zaio elorriari. Bigarrena begiko txertoa da, udan egiten da, uztailean edo abuztuan, eta mizpiraren adarretik hartutako begi bat sartzen zaio azalpean elorriar. Gazteleraz “injerto de yema” edo “injerto de escudete” eta frantsesez “Greffe  de écusson”.

Gure limoiondoa pattal dabil azken bi urteetan. Ale txiki batzuk besterik ez dauzka, lehen ugari eta mardul bazituen ere. Konposta bota genion udaberrian. Hogei bat urte ditu. Hiltzen ari ote da?

Nik esango nuke itxura horrekin eta edade horrekin hiltzen ari dela. Urte batzuetan mardul eta oparo ematea da amaieraren hasieraren seinalea. Gero adarrak pixkanaka ihartu, hostoz hustu eta itxura hori hartzen dute. Ordezkoaren bila hasi beharko duzu…

Kaixo Jakoba. Limoi arbola bat daukagu etxean, eta hostoak nahiko horituta ditu. Udaran armiarma plaga bat izan zuen eta hostoak horituta eta uer kolorekoak geratu zitzaizkion, eta makina bat galdu. Zer egin dezakegu? Mila esker!!!

Intsektu izurriren bat izan du: zorria, kotxinila edo aipatu duzun armiarma edo denak batera. Ondorioz Haien hondakinen gainean beltz itxurako lizun tankerako hori hedatu da. Tratatu honekin: Xaboi potasikoa, Bacillus eta Neem. Tratatu 6-8 egunero, hostoak garbitu eta kimu berriak etorri arte.

Aupa egunon Jakoba. Aurtengo neguan kiwiak aldatzeko asmoa daukat, Adunan mendebaldera orientatuta dagoen lur zati batean. Zein izango litzateke egun aproposena? Eta bestalde, ar batek eme bariedade ezberdiñak polinizatu ditzake?? ar bat eta hiru eme jartzeko asmoa degu ta eme hoietako bat kiwi orizta dana... esangoiazu, eskerrikasko ta ondo izan.

Kiwiak hostoak galtzen dituenez, neguan aldatu behar da, izerdia mugitzerako toki berrian izen dadin. Era berean egun onenak sustrai egunak dira. Inola ere ez aldatu izotz beldurra den egunetan. Aurtengo neguan honela datoz egunak: abenduko ilbehera 6tik 19ra eta sustrai egunak 12, 13, 14 eta 15; urtarrileko ilbehera 2tik 15era eta sustrai egunak 8 arratsaldea, 9, 10 eta 11; Otsailekoa urtarrilaren 30 hasi eta otsailaren 12 arte, eta sustrai egunak 5, 6, 7 eta 8 izango dira.

Iepa Jakoba,zein hilbera da hobea haritza botatzeko,azaroa edo abendua?

Zalantzarik gabe abendukoa. Eta hura baino hobea urtarrila. Otsaila ere oso ona.

Erromeroa Lekuz aldatzeko zein da garai onena eta ilargi egokiena? Milesker

Garai egokiena martxoa-apirila da. Toki hotzetan apirila eta epeletan martxoa. Landaketa guztiak ilbeheran eta sustrai egunetan egitea komeni da.

Kaixo Jakoba! Geraneoen haziak noiz erein daitezkeen jakin nahiko nuke.datorren udaberrirako landareak izateko.besterik gabe, eskerrikasko Jakoba.

Toki babesa izanez gero, negutegi baten antzekoa, alegia, abenduan edo urtarrilean erein daiteke geranio hazia. Horrela udaberrian, goiz lehen loreak ikusteko aukera izango duzu. Horrelako toki babesik ez baduzu, toki epeletan otsailean eta toki hotzetan martxo-apirilean erein daiteke. Beranduxeago hasiko da loraldia, baina ederki etorriko da.

Kaixo! Orain dela bi urte, 2024ko otsailean, fruitu arbol hauek landatu nituen Nafarroako iparraldean: gereziondoa, aranondoa, udareondoa eta muxika. Noiz komeni da lehenengoz kimaketa egitea? Mila esker

Gaztetan, heldutasunean izatea nahi dugun forma bideratu arte kimatu behar dira. Egitura sortzeko kimaketa da. Orokorrean erdiko ardatz nagusi indartsuena mozten da alboetarako adarrak sortzen diren tokian. Zer altueran moztu zeuk erabaki. Kontutan izan gero fruitu aleak hartzen hasten denean adar horiek makurtu egingo direla. Niri pertsonaren alturan izatea gustatzen zait, makurtutakoan aleak eskuera izateko. Kimaketa hori izerdi berria datorrenean egin behar da. Otsaileko ilbehera litzateke egokiena.

Kaixo, Gabonetarako apaingarri moduan erabiltzeko miura eskatu didate. Babestuta omen dago. Baina neure sailetan badaukat eta gainera kendu egin nahi diet sagarrei. Hori egiterik izango det ba? Eskerrik asko, Gotzon

Zeure saileko sagarrondoetako mihura kentzeagatik ez dut uste ezer esango dizutenik. Jendeak aipatzen du mihura babestua ote dagoen, baina nik uste dut ez dagoela babestuta. Ez dut babes horren berririk.

Kaixo, Iaz babarrun dezente jaso nuen baina aurten oso gutxi eta jasotakoa ttikia. Ba al dakizu zergatik izan daitekeen? Mila esker!

Galdetuko nizuke lurraz edo lanak nola egin dituzun hori gertatzeko, baina ez. Denean gauza bera entzuten ari naiz. Babarrun gutxi. Iazko erdia. Nik uste dut eguraldiaren eragin garbia izan dela aurtengoa.

Kaixo! Ilbehera hau egokia alda azenarioa ereiteko? Ze egunetan?

Baratzean kanpoan azenarioa ereiteko oso berandu da. Apiriletik irailaren erdira aldera arte erein ohi da. Negutegiaren babesean egiteko goizegi da, urtarriletik apirilaren hasierara egiten da.

Egunon. 
Nire izena Xinboren da. 
Galdera badut zuretzako. Zer moduz da Alcanfor zuhaitza izatea. 
Ea bertako pizti eta zuhaitzei kalte egiten duen. 
Asmoa neukan bat jartzea, egurrarekin lan egiten dudalako. 
Esker mila aurretik. 

Nik ez dut ezagutzen ingurumenean edo ekosisteman hemen egin dezakeen kaltea. Soilik ale bat ezagutzen dut Euskal herrian eta Bolbon bizi da, ederki asko, Kasilda Iturrizar Parkean. Egokiena ale batzuk landatu eta saioa egitea litzateke. 

Egun on;
 
Lehenik eta behin, Eskerrik asko zuen boletinagatik, egiten dezuen aportazio guztiengatik, bai eta natura eta baratzarekiko gure arbasoek jarraitzen zituzten lege naturalak elarazteagatik .
 
Nere idatzi hau zuei zuzentzen dizuet, datorren hau jakin nahiko nukeeelako;  Hurritzaren adarrak mozteko sasoi egokia den honetan, egokia litzateke ere, beste frutitu edo lora zuhaitzen adarrak moztea. 
 
Eskarrik asko

Adarrak moztea esaten duzunean zer ulertu behar dut?
Inausketa egitea bada, ez orain ez da sasoi egokia. Horretarako izerdi berriari itxaron eta martxoa aldera egin. 
Hurritzarena bezala makila bezala erabiltzeko moztea esan nahi baduzu, hobe negura itxaron. Hurritza orain mozten da malgua eta biguina izan dadin. Gainontzekoak, ordea, hobe gogorrak izatea, horregatik negu neguan moztu. 

Noiz bildu behar ditugu aurten kiwiak?

Jaso eta irautea baldin bada asmoa, ilbeheran biltzea komeni da eta ahal bada sustrai egunean. Aurten azaroan ilbehera izango da 22 arte, hura barne. Eta sustrai egunak 15, 16 eta 17 arratsaldea izango dira. Abenduan ilbehera 6tik 19ra izango da eta sustrai egunak 12, 13, 14 eta 15.

Sagarondoa noiz da hoberena moztea ondoren sekatu eta oholak atera egur taila egiteko

Onena negu neguan moztea da. Egokiena ilbeheran eta ahal izanez gero sustrai egunean. Aurtengo abenduan ilbehera 6tik 19 artekoa da eta sustrai egunak 12, 13, 14 eta 15 izango dira. Hurrengo urteko urtarrilean ilbehera 2tik 15era izango da eta sustrai egunak 8 arratsaldea, 9, 10 eta 11 izango dira. Hurrengo ilbehera urtarrilaren 30etik otsailaren 12 eguerdira arte izango da eta sustrai egunak otsailaren 5, 6, 7 eta 8.

Mandarino gaztea daukagu. Iaz dozena bat fruitu eman zituen, aurten bat ere ez nahiz eta uda berrian lore mordoa euki. Zegaitik izan daiteke?

Garrazkiekin edo zitrikoekin maiz gertatzen da hau. Seguruenera gaztea izango da, eta gaztetasunean toki berriko lurrera eta klimara egokitzea kosta egiten zaie. Fruituarena ez da horrelakoetan garrantzitsuena. Garrantzitsuena landarearen osasuna da. Itxura ona, berde kolore ilun distiratsua badu eta hazten ari bada lasai hartu. Gero etorriko dira fruitu aleak.