08:36
17:40
13:24
02:46
Ilgora Abe. 20 Urt. 2
Ilberri Abe. 20 Urt. 3
0:00 - 13:00 Hostoa
13:00 - 24:00 Fruitua
Ilbehera honetan hostoa galtzen duten landareak landatu
Urtarrilaren 2 09:11 arte ILGORA, ordutik atzera ILBEHERA.
Urtarrilaren 3 11:03ean ILARGI BETEA, bitartean ILBERRI, ondoren ILZAHAR.
Ilbehera honetan hostoa galtzen duten landareak landatu. Neguaren bihotzean, urtarrileko eta otsaileko ilbeherak dira hostoa galtzen duten landareak landatzeko garai onena.
Baratzerako ereintza: porrua, berdetarako eta burutarako baratxuria, udaberriko aza, uraza, txikoria, kukulua, baba eta ilarra. Berotegirako ereintza: porrua, tipula gorria, berdetarako baratxuria, errefautxoa, errukula, uraza, kukulua, baba, ilarra, ziazerba eta patata.
Baratzean landatzea: tipulina. Berotegian landatzea: tipulina, azalorea, brokolia, uraza, kukulua, ziazerba eta borraja.
Aste honetan egiteko lan aproposak: Berdetarako eta burutarako baratxuria ereitea. Neguko landaketetarako zuloak prestatzea. Hostoa galdu duten landareak landatzea. Negu amaieran loratzeko lore erraboilak landatzea. Garoaren eta orbelaren lanak egitea.
Beldarrak agertu daitezke (porrua, aza…) Neem eta Bacillus erabili tratatzeko, beti xaboi potasikoarekin lagunduta.
Luar pila zaindu. Lehortzen bada ureztatu.
Ongarriketa sasoi nagusia etorri da. Hemendik eta abenduaren erdia aldera arte simaurtze edo luartze garai aproposa da. Belardiak, sagastiak, mahastiak, soro eta baratzeetako sail libreak orain ongarritu, gero gutxienez hilabete bat geroago behar izanez gero karea eman.
Ongarri berdea erein.
Loreontzietan ditugun loreak eta landare ahulak babestu. Noiznahi etorriko da gau hotzen bat.
Landare usaindunak banatu eta landatu: menda, ezkaia, izpilikua
Garrazkiak edo zitrikoak, ahuakateondoa eta abar babestu: enborra bendatu, txapela jarri eta inguruan simaur edo luar berriarekin pilatxoa egin enborra ukitu gabe.
Txertatutako landareetan txertoaren azpitik hazitako altsumak kendu.
Geruzatuta dauzkagun hazien ontzia kanpoan eduki, negua sentitu dezaten, eta giro lehorra bada ureztatu.
Belardia edo soropila sortu edota lehendik dagoena saretuta badago osatzeko orain erein; urteko azken aukera da.
Jaso edo gordetzeko fruituak eta aleak bildu. Eguzkitan ondo lehortu eta azala zailtzen eduki. Ondoren toki fresko, ilun eta aireberritzen den batean jaso.
Garo lanak egiteko sasoia da. Baita orbela bildu eta jasotzekoa ere.
Hurritza makiletarako zenbaitek abenduko ilgoran ere mozten dute.
Hostoa galdu duten landareak landatzen hasi daiteke. Kontuz izotz egunekin. Horrelakorik bada, lasai itxaron horiek gabeko egun batera.
Etxe barruko landare honek argi asko behar du, baina eguzkiak zuzenean jotzen ez duen tokian ipini.
Beroa gustatzen zaio, eta gora-behera handirik gabekoa. Neguan 15°C-tik jaitsi gabe mantendu.
Landare dotorea da jatorrizko inguruneko baldintzak baldin baditu; beroa eta hezetasuna baditu, alegia. Loreak denbora luzez irauten du; baita ebaki ondoren ere.Loreak denbora luzez irauten du; baita ebaki ondoren ere.
Ur gutxi baina maiz eman. Lurrari lehortzen ez utzi, baina sekula ez urez asetu. Hostoak maiz busti, dutxan edo lainoztagailuarekin.
Ugaltzeko: Hazitik ugaldu ohi da, baina baldintza bereziak behar direnez, etxean lortzea oso zaila da. Ipurdian kimu berriak sortzen ditu altsuma edo muskil berrietan; udaberrian luberritzeko loreontziz aldatzean zatitu daitezke.
Informazio hori eta gehiago: Etxeko landareak liburuan
Argazkia: Dani Blanco.
Inoiz ez zaio nahikoa garrantzia ematen lanei aurrea hartu eta plangintza ahalik eta zehatzenak egiteari. Ongarriketak, ereintzak, landaketak, uztak, txandakatzeak noiz nola egiteko asmoa dugun aurrikusteak izugarri erraztuko du datorren urteko lana. Horretarako aurten agendan jaso duguna informazio baliotsua da. Hausnartu zer gertatu den, emaitza onak eta txarrak zerk eman dituzten, zergaitik gertatu ote den... Eta hurrengo urtean zer errepikatu, zer saio berri egin. Zure baratzearen patua eraiki!
Landaketa azarotik martxora egin. Landaretik landarera gutxienez 65 cm utzi.
Lur arina eta aberatsa gustatzen zaio.
Erdi itzala eta erabateko eguzkiaren artean, zeuk erabaki: beroari hotzari baino beldur handiagoa dio.
Mugurdia landatzean, hazi ahala lotzeko hariak jarri behar dira: 40 eta 100 cm.
Lurrari fresko eusteko azpiak egin: orbela, lastoa, pinu azala, segatutako belarra... Ongarrizalea da.
Baratzean eta lorategian behar ditugun makilak, edo pardak mozteko garai ona da negua. Izerdia geldirik dagoen sasoi horretan haritza, lizarra, gaztaina, sasiakazia eta abarren adarrak edo enbor txikiak moztu. Hobe ilbeheran eginez gero.
Urteari ondo ekiteko landareekin lan egiteko beharko ditugun tresnak eta materialak prest izateak buruhauste asko kenduko dizkigu. Makilak eta pardak, sokak eta lokarriak, sareak, mindak egiteko ontziak, guraizeak, belarra moztekoak eta abar eskuera, garbi eta zorrotz izan.
Ahuakateondoak neguan ez ditu hostoak galtzen eta beraz udaberrian, izotzen beldurra joan denean landatzen da. Toki eguzkitsua bilatu eta zuloa aurrez prestatu, gustuko barietatea bilatu edo eskatu, landatutakoan lehen urtean maiz ureztatu, 2-3 urtetan neguan babestu (bendatu eta jarri simaur beroa inguruan eta txapela) eta urtero ongarritu.
Etxera etortzen zaigun ur tratatuak kloroa, fluorra, kaltzioa, sodioa, magnesioa eta landareengan eragina izan dezaketen elementu kimikoak dakartza. Euri hura, pittin bat azidoa izanagatik, kanilatik datorkiguna baino hobea da landareentzako.
Zertan erabili? Ureztatzeko, loreontziak, baratzean jartzen diren landaretxo berriak eta batez ere hazitegiak; baita landare mindak prestatzeko ere.
Euri urak beste gauzen artean batez ere oxigenoa darama eta gure landareen sustraientzako oso lagungarria da.
Azaroan egin ez baduzu, laboreak: olo, gari, zekale, garagar... Baita ere baba handia, baba beltz txikia, ilarra, baratxuria, udaberriko aza, kertxuna edo berroa, getozka, perrexila eta udaberriko porrua.
Babespean ardi-mihia, azalorea, azenarioa, errefaua, errukula, ziazerba eta neguko uraza eta eskarola.
Marrubia, tipulina eta tipulatxa.
Babesean eskarola, ziazerba, udaberriko aza, neguko uraza eta arabarba.
Orburuak eta karduak babestu lurrez, lastoz, belar onduz...
Sail libreetan, berandu baino lehen, ongarri berdea erein, laborea eta lekaduna nahasian onena: pagotxa, zalkea, oloa... Bestela, ongarri ondua eman: simaurra, luarra, zizare-lurra...
Zitrikoen emana: limoiondoa, laranjondoa, mandarinondoa, arabisagar arbola edo pomelondoa... Baita kakiondoarena ere.
Zitriko hauen eta babesa behar duten arbolen babesa zaindu.
Hostaia galtzen duten fruitu arbolak eta zuhaixkak landatu. Kontuz izotzarekin, egun hotzetan ez landatu. Landatutakoan sustraien arteko lurra ondo zanpatu, zirrikiturik utzi gabe, hotza sustraietara iritsi ez dadin.
Fruitu arboladiak ongarritu. Iaz gaitzen erasoa izan bada, neguko olio tratamendua egin. Baita enbor eta adar nagusiak karesnez edo kisu-gesalaz zuritu ere.
lgoran, makiletarako hurritza moztu. Batzuek abenduan mozten dute, zenbaitek urte amaierako egun jakinetan.
Ilbeheran materialetarako zuhaitzak eta su-egurretarako egur gogorrak bota.
Zuhaitzak landatzeko garaia. Kontuz izotzarekin, egun hotzetan ez landatu. Landatutakoan sustraien arteko lurra ondo zanpatu, zirrikiturik utzi gabe, hotza sustraietara iritsi ez dadin.
Orbeletarako sasoia.
Ontzietako landare ahulak babestu. Baita hotzaren beldur bizi diren zuhaitzak eta zuhaixkak ere.
Negu-udaberrian loratuko diren erraboilak landatu: idi-bihotza, hiazintoa, lilipa, irisa, fresia, azpelarra, izarbelar hezea...
Zuhaitz, zuhaixka, igokari eta hesien landaketa. Hostaiari eusten diotenak ezik, hauek udaberrian landatuko dira.
Soropilaren ongarritze nagusia egin. Baita orokorrean lore baratze guztiarena ere: lore multzoak, zuhaizpeak eta zuhaixkapeak eta abar.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
Bidelagun
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
