07:10
20:59
05:27
17:02
Ilgora Api. 18 Mai. 1
Ilzahar Api. 13 Api. 27
0:00 - 20:00 Lorea
20:00 - 24:00 Hostoa
Brusela aza ereiteko garaia etorri da
Aste osoa ILGORA.
Apirilaren 27 21:31 ILARGI BERRIA, ordura arte ILZAHAR, ordutik atzera ILBERRI
Brusela aza ereiteko garaia etorri da. Gainontzeko aza jendea baino lehenago landatu behar da Brusela aza, eta horretarako erein ere lehenago.
Baratzerako ereintza: porrua, baratxuri freskoa, aza, lonbarda, Brusela aza, azalorea, erromaneskua, brokolia, Daikon arbi zuria, errefautxoa, errukula, uraza, kukulua, zerba, ziazerba, borraja, azenarioa, apioa, arbi-apioa, txitxirioa, kuiatxoa, kuia, luzokerra, patata eta tomatea. Berotegirako ereintza: porrua, azenarioa, apioa, babarrun zuri berria edo potxa, leka motza eta luzea, luzokerra, patata, tomatea eta piperrak.
Baratzean landatzea: udaberriko porrua, tipula zuria eta gorria, udaberriko aza, uraza, kukulua, zerba, ziazerba, borraja, mihilua, marrubia, zainzuria eta orburua. Berotegian landatzea: tipula gorria, uraza, erremolatxa, ziazerba, borraja, kuiatxoa, luzokerra, tomatea, alberjinia eta piperra.
Aste honetan egiteko lan bitxiak: Txertaketa garaiaren amaiera da. Lihoa ereiteko sasoia da. Artatxikia ere orain ereiten da. Kuiak eta kuiatxoak ere erein daitezke.
Luar pila zaindu. Berotu eta lehortzen bada ureztatu.
Udazkenean ereindako ongarri berdea moztu daiteke.
Karea edo errautsa zabaldu daiteke.
Garrazkiak, ahuakateondoak eta abar babestuta izan baditugu, hotzak atzera egin ahala babesa kendu.
Loreontzietan landare berriak landatu. Lehengoei eustez gero atera, luberritu eta landatu. Erretako muturrak inausi.
Landare usaindunak erein eta banatu eta landatu: menda, ezkaia, izpilikua
Baratzeko landare laguntzaileak erein eta banatu eta landatu: ilena, kaputxina, asentsio-belarra, bortusaina
Mihura kendu zuhaitzetatik eta arboletatik.
Fruitu zuhaixken aldaxkak landatzeko sasoi ona da.
Hostoa galtzen ez duen fruta arbola jendea txertatzeko sasoia da.
Udan loratuko diren erraboilak landatu: dalia, kana, gladiolo, lilium, begonia…
Udan sasoiko loreak emango dituzten landareak landatu: geranio, petunia, surfinia eta abar.
Soropila berritu edo erein nahi bada prestatu lurra eta hazia erein.
Soropila mozten hasteko garaia etorri da.
Geranio ikusgarriak izatea ez da zaila. Lurra aukeratu: baratzeko lurra eta luarra edo simaurra nahastu. Ongarria maite dute eta buztina ez. Landatzerakoan erabat irekiak dauden loreak eta horitutako hostoak kendu. Landarea dakarren loreontzia uretan sartu eta landarea atera. Sustraiak ez moztu.
Leiho geranioa bada ikusiko den aldearen atzeko partean jarri. Huntz geranioa edo zintzilikarioa bada, aldiz, aurreko aldean.
Landare asko ugaldu daiteke aldaxkekin. Adarretako aldaxkak erabiltzen dira, batez ere eta urteko zatia, hau da aldaxka ebakitzerakoan urte horretan hazi den zatia mozten da, biguinena dagoena.
Zenbaitek diote eztitan bustita errazago errotzen edo itsasten direla. Ikerketa batzuk egin dira eta emaitza onak eskuratu ere bai, baina denetan hormona kimikoen eraginkortasuna baino makalagoarekin.
Saiatu eta esaiguzu ea zer emaitza lortzen duzun.
Baratze txikia baduzu, kuiak izateko arazo larriak izango dituzu. Kuiak zurtoin herrestari luzeak ematen ditu eta bere hostajearen azpian sail handiak harrapatzen ditu.
Kuiak izateko beste era bat sortu dezakezu: airean. Hesi bat balitz bezala edo tunel bat egin egurrez edo burdin-hariz edo alanbrez edo...
Bere azpian hazia erein edo landaretxoak landatu. Landarea ez da lurgainean zabalduko, gorantz baizik. Gero kuiak zintzilik izango dituzu.
Berdin egin dezakezu meloiarekin edota angurriarekin.
Erlazionatutako landarea: Kuia
Etxe barruko landare honek argi asko behar du, baina eguzkitan ez jarri sekula.
Etxe barruko tenperatura arruntetan ondo bizi ohi da, 15-20 °C artean. Oraintxe, udaberri hasieran, ernetzerakoan, 21 °C-tan edukitzea da onena. 24 °C-tik gora sekula ez eduki. Neguko atsedenaldian 10 °C inguruan eduki.
Ureztatzeko ur epela erabili eta beti BETI, behetik, azpiko plateratik eman ura, bestela hostoak, loreak edo lurpeko tuberkulua ustel daitezke. Udan astean 2-3tan ureztatu. Loraldia amaitu eta hostaila zimeltzen doan eran, ureztaketa urritu. Hostaila erabat galtzean lehorrean eduki lurpeko tuberkulua.
Udaberri hasieran ondo ongarritutako luberrian landatu tuberkulua (lehengo era berean), toki beroan jarri eta ureztatzen hasi.
Informazio osoa: Etxeko landareak liburuan
Erlazionatutako landarea: Gloxinia
Argazkia: Dani Blanco / ARGIA-CC-BY-SA
Baratzean landaketa eta ereintza kolpe batean egitea da errazena. Horrek uzta dena batera izatea dakar: uzta laburra izateko eta alferrik galtzeko arriskua.
Aldi bakoitzean landare gutxiago jarri edota erein, hamabostero adibidez. Uztaldia hobeto baliatuko duzu.
Landare laguntzaile ugari dugu baratzean. Batzuek gaitzak eta izurriteak uxatzen dituzte, beste batzuek intsektuak edo beste animalia lagunak erakartzen dituzte. Gehienek bere usainaren bidez lan egiten dute, baina badira loreen bidez polinizatzaileak erakartzen dituztenak, gero baratzean beste intsektuak edo izurriteak neurrian mantenduko dituztenak.
Badira sustraiekin lan egiten dutenak, tartikua adibidez, esnea du eta lurpekoren batek kosk egiten badio erre egingo da. Tagetearen eta albahakaren sustraiek inguruan egon daitezkeen nematodoak uxatzen dituzte, inguruko landareetan hauen balizko kaltea eragotziz.
Isipu-belarrak, menda batzuek, mota-belarrak, salbiak eta izpilikuak txindurriak uxatzen dituzte, hauek zaintzen dituzten zorriei bizimodua zailduz. Asentsio-belarrak eta erromeroak azaren tximeleta uxatzen dute. Azken honek euliak ere uxatzen ditu.
Orokorrean usaineko landareak baratzearen inguruan jarri, batez ere haize nagusiek jotzen duten aldetik, usaina baratze osoan zabal dadin.
Apirila-maiatza da hostoa galtzen ez duten landareak landatzeko sasoi onena: koniferoak, zitrikoak, olibondoa, artea, mimosa, palmondoa... Hotzak bukatuta, lurra berotzen hasia eta eguna oso luzea; baldintza hauek landarea itsastea erraztuko dute. Zenbat eta berozaleago eta beranduago.
Toki beroena eta argitsuena aukeratu palmondoa, olibondoa eta zitrikoarentzat, eguzki-begi egutera; gehienetan hego-hegora begira dagoena izango da. Lur harroa gustatzen zaie baina ez lehorra, urzaleak dira. Ongarria erruz eman, honen arabera haziko dira.
Uda lehorra baldin bada ureztatu, sakon ureztatu, sustraiak uraren atzetik luze hazi daitezen. Maiz eta gutxi ureztatuz gero hortxe, motzean geratuko dira, bertan goxo, eta ez da komeni.
Baba beltz txikia, aza, porrua, aza gorria, bruselaza, azalorea, erromaneskua, brokolia, arbi zuria, errefaua, apioa, apio-arbia, errukula, ardi-mihia, uraza, kukulua, zerba, borraja, azenarioa, apioa, kuia, kuiatxoa, luzokerra, patata, tomatea, alberjinia, piper berde eta gorria, martorria, oreganoa, mendaroa, erremolatxa, perrexila, albahaka, mihilua, eskarola, leka, orburua, txikoria, ziazerba, Zeelanda Berriko ziazerba, perraitza edo apoperrexila, kertxuna edo berroa, getozka, terebuza, sendapokia eta pastinaka.
Berotegirako azenarioa, apioa, babarrun motza, leka motza eta altua, luzokerra, tomatea, alberjinia, piper gorri eta berdea, meloia eta angurria.
Orburua, marrubia, apioa, arabarba, tipulina, tipulatxa, tipula zuria eta gorria, borraja, mihilua, zainzuria, zerba, ziazerba, uraza, kukulua, erremolatxa, topinanbua edo frantses patata, udaberriko aza eta porrua. Berotegian: porrua, tipula gorria, uraza, erremolatxa, borraja, kuiatxoa, luzokerra, tomatea, alberjinia eta piperrak.
Landare usaindunak erein, banatu eta landatzeko sasoia da: izpilikua, erromeroa, ezkaia, menda... Baita baratzean laguntzaile izango ditugun bestelako landareak ere: ilena edo baltsamu-belarra, kaputxina, asentsio-belarra, bortusaina...
Loraldi ikusgarriak izango dira. Sagastietan apirileko lorea jotzen da onena, “Apirileko lorea, urrea”.
Hostajea galtzen ez duten arbolak landatu: zitrikoak, mizpira japoniarra, olibondoa, gurbitza, feijoa, ahuakateondoa...
Beharrezkoa bada, lore begiak ireki aurreko tratamenduak egin: mahatsondoa, sagarrondoa, udareondoa...
Berandu mugituko diren fruitu arbolak txertatzeko azken aukera, txotxeko txertoa egiten da sasoi honetan.
Fruitu zuhaixken aldaxkak landatzeko azken aukera: mugurdia, ahabia, arakatza...
Hostorik galtzen ez dutenak landatu: konifero, gurbitz, arte, artelatz...
Hostajeari eusten dioten landareak landatu: konifero, gorosti, erramu, izpiliku, erromero, txilar...
Udaberriarekin loratzen direnak loratu ondoren inausi: forsithia, kerria, judasen arbola, amañililia, irasagarrondo japoniarra, sasi azaharra... Bateren bat ugaritu nahi bada, moztutako adarrak aldaxka gisa landatu.
Udan loratzeko erraboilak landatu: dalia, gladiolo, lilium, kana, begonia... Udako sasoiko loreak emango dituztenak erein, zehar aldatu eta landatu.
Belardia eta soropila sortzeko hazia ereiteko urte sasoia. Soropila areatzeko garaia; lur gainean belar artean pilatutako belar kondarrak harrotu eta lur azala ebakiko da, honela belarrari sustrai berriak eman eta indarrean errotzeko aukera ematen zaio. Belardia jantzi egingo da, belarra trinkoagoa, beteagoa etorriko da udaberrian. Ereindakoetan bezala areatutakoetan, beharrezkoa denean ura eman.
Soropila mozteko garaia. Erein berria den belardia ebakitzeko makinaren xafla ondo zorroztu, bestela moztu adina atera egingo du.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
Bidelagun
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
