07:02
21:22
19:11
02:32
Ilgora Abu. 5 Abu. 18
Ilberri Uzt. 24 Abu. 9
0:00 - 17:00 Hostoa
17:00 - 24:00 Fruitua
Sendabelarrak jasotzeko ilgora, larranbiloa, adibidez
Abuztuaren 5 15:30 arte ILBEHERA, ordutik atzera ILGORA.
Abuztuaren 9 09:55ean ILARGI BETEA, bitartean ILBERRI, ondoren ILZAHAR.
Sendabelarrak jasotzeko ilgora, larranbiloa, adibidez. Ilgora hau oso egokia da sendabelarrak bildu, lehortzen jarri eta jasotzeko.
Baratzerako ereintza: porrua, tipula txuria eta gorria, baratxuri freskoa, Daikon arbi zuria, errukula, uraza, eskarola, txikoria, kukulua, erremolatxa, ziazerba, borraja, azenarioa, babarrun motza eta leka luzea. Berotegirako ereintza: porrua, tipulina, azalorea, brokolia, Daikon arbi zuria, uraza, eskarola, txikoria, kukulua, borraja, azenarioa, arbi-apioa eta leka luzea.
Baratzean landatzea: porrua, aza, aza gorria, Brusela aza, erromaneskua, azalorea, brokolia, uraza, eskarola, kukulua, orburua, kardua, zerba, ziazerba, borraja, mihilua, apioa, kuiatxoa, marrubia, zainzuria eta orburua. Berotegian landatzea: erremolatxa, zerba, erremolatxa, ziazerba, borraja, mihilua eta arbi-apioa.
Aste honetan egiteko lan aproposak: Tipula hostoak makurtuta eta azala zailduta badago atera, lehortu eta jaso.
Kuiak handitu ahala altxa, lurra kendu eta zerbaiten gainean jarri.
Fruituetan beldarrak agertu daitezke (tomatea, porrua, aza…) Neemekin edo Bacillusarekin tratatu, beti xaboi potasikaorekin lagunduta
Haziak biltzen hasteko sasoia da.
Luar pila zaindu. Lehortzen bada ureztatu.
Gorrina azaltzeko sasoi nagusia da. Zaindu eta behar bada tratatu.
Landare usaindunak banatu eta landatu: menda, ezkaia, izpilikua
Begiko edo udako txertaketa egiteko garaia da.
Txertatutako landareetan txertoaren azpitik hazitako altsumak kendu.
Sustrai lodiak edo errizomak dituzten lore landareak atera, banatu eta landatzeko sasoia da. Horrela ugaltzen dira kala, doronicuma, lirioa, zitoria eta abar
Lehortuta jaso nahi diren hortentsiak eta bestelako loreak orain moztu, buruz behera eta ilunpetan lehortu.
Sagarrondoetan eta udareondoetan arjoa azaltzeko arriskua. Behar bada tratatu.
Belarrak ondu eta jaso.
Hesien hazkundea apaltzen denean kimatu.
Udaberriaren hasieran loratu diren zuhaixkak loraldia amaitu ahala inausi.
Soropila osatu, berritu edo erein nahi bada prestatu lurra eta hazia erein.
Soropila mozteko garaia etorri da. Behar badu ongarritu.
Kurkuma hautsa sukaldetik baratzerako bidean jarriko dugu. Kurkumaren sustrai lehorren hautsa da erabiltzen dena.
Koilarakada bat litro bete uretan ondo nahasi eta intsektu ugari uxatzeko indar handia du, baita txingurriak ere.
Lorategian, balkoian, baratzean eta abar landareak busti edo azpia, bere bueltan ihinztatu.
Arrazoi asko izan daitezke. Ongarri falta edo gehiegia. Lurra nola landu dugunaren arabera jakingo dugu hauetakoren bat gertatu ote den, eta azkar konpondu tartean ongarrituta.
Ur gehiegi badu ere usteldu daiteke: erreten bat eginda lagundu urari landarearen ingurutik alde egiten.
Eguzkiak erre ere egin dezake ordu beroenetan.
Daliak loraldi betean izango dira, baina udazkenean lore gehiago izan nahi baduzu hiru lan hartu:
- Ongarriketa eder bat egin ongarri heldua erabiliaz.
- Loreak zimeltzen hasi ahala moztu eta kendu, horrela lore begi berriak emango ditu.
- Indar handiko daliei makilak jarri eta lotu.
Erlazionatutako landarea: Dalia
@jakoba.errekondo
Abuztua eta iraila dira maite dituzun zuhaixka horiek aldaxka bidez ugaltzeko sasoi onenak.
Aldaxka ona izateko: adarrak oinean gogorra izan behar du, lorerik ez dutenak eta muturrean berde dauden bi begi eta hostoak.
Hostoak erditik ebaki, adarraren zauria hormonetan busti, lur harroan sartu hostoetaraino, hormonekin ureztatu lurrari heze eusteko, toki epelean, baina kanpoan eduki eta plastikoz negutegi antzekoa egin.
Ahuakatearen barruan dagoen hezurra atera, garbitu eta erdi parean zotz batzuk sartuko dizkiogu. Ontzi batean ura jarri eta zotz horiekin ertzean eutsiz, haziaren erdiraino ura jarri. Gehienetan 3-4 asterako sustraia azalduko da. Hura 10 cm inguru luzatu denean ontzi batean lurrean landatuko dugu, erdia lurpean erdia airean, eta lurrari heze eutsi. Laster zurtoina eta hostoak azalduko dira. Denbora gehiago uretan edukiz gero landarea han bertan sortuko da. Udaberriaren hasieran lurrean landatu.
Toki iluna eta hotza (4-10ºC) behar da. Hezetasun handia (%90 inguru) komeni da ez lehortzeko eta ez bigundu eta zimurtzeko.
Ernatzea sustatzen duen etileno gasa askatzen duten tipula eta sagarren aldamenean ez eduki. Aireberritzen den tokia da onena, hain juxtu gas hori sortu ahala ateratzeko.
Bertoko barietateak erabiltzen badituzu, tomateak elkarrekin ez hibridatzea edo nahastea da ohikoena. Honela zeure haziak jaso eta barietate horiei eutsi ahal diezu. Hona urratsak:
- Tomate alea hautatzeko landarearen erdi aldekoa, itxura onekoa eta ondo heldua behar du.
- Ebaki eta ontzi batera isuri barruko ura eta haziak.
- Ur pittin batekin nahasi eta utzi toki epel batean.
- Egun pare batera urazalean lizun tankerako mintz bat izango du. Kendu mintza eta haziak iraztontzi edo pasadore batean jarri.
- Ur txorrotaren azpian ondo garbitu.
- Lehortzeko zabaldu.
- Lehortutakoan paperezko zakutxo batean jaso toki lehor batean. Etxe barruak edukitzez gero ontzi itxi batean hozkailuan sartu.
Lau bat urte behintzat iraungo dute bizi.
Erlazionatutako landarea: Tomatea
Azalorea, erromaneskua, brokolia, arbi zuria, uraza, kukulua, eskarola, txikoria, errukula, erremolatxa, errefaua, borraja, azenarioa, ziazerba, leka altua, tipula zuria, tipulina, terebuza, sendapokia, perraitza edo apoperrexila, kertxuna edo berroa, ardi-mihia, perrexila, mihilua eta getozka.
Berotegirako: porrua, tipulina, arbi zuria, uraza, eskarola, txikoria, kukulua, ziazerba, borraja, mihilua, azenarioa, apio-arbia eta leka altua
Aza, azalorea, erromaneskua, brokolia, uraza, kukulua, eskarola, txikoria, orburua, kardua, zerba, erremolatxa, borraja, apioa, apio-arbia, mihilua, ziazerba, porrua eta toki hotzetan marrubia. Arabarba atera, sustraiak ebaki eta banatuta berriro landatu.
Berotegian: uraza, eskarola, txikoria, zerba, erremolatxa, borraja, mihilua, apioa eta apio-arbia.
Kuiak tamaina hartzen ariko direnez, altxa eta lurra kentzeko azpian zerbait jarri.
Arbia ereiteko garaia; arto-babarrunen artean egin daiteke. Hilaren erditik atzera hobe. Goizegi egin eta eguraldiaren arabera zanbroak jo dezake.
Usaindunen aldaxkak egiteko sasoia: erromeroa, salbia, ezkaia, azitraia, izpilikua...
Beharrezkoa bada, tratamenduak egin: mahatsondoaren gorrina, sagarrondoaren harjoa...
Udako edo begiko txertoak egin.
Muintegiko txertaka, makatza edo mentu-oinen alboko adarrak kimatu, luzeago hazteko. Muintegian ere ur premia zaindu.
Enborrean agertzen diren altsumak kendu, batez ere txertoaren azpikoak.
Abuztuko ilgoran botatzen da pagoa.
Hilaren amaieran lizar adarrak moztu eta zatukak deitzen diren sortatan jaso, hosto iharra neguan aziendari emateko.
Sustraiak lodiak edo errizomak dituzten landareak (kala, iris, nartziso, aster, doronicum, zitori arrunta...) atera, banatu eta landatu.
Lehortuta jaso nahi diren loreak (hortentsiak...) moztu eta buruz behera jarri.
Belardia eta soropila moztu eta behar bada ureztatu.
Neguan eta udaberrian loratzeko nahi ditugun sasoiko landareak erein: bitxiloreak, bioletak, biolak, Sanjose loreak, dragoi-muturrak...
Udaberrian loratu ziren erraboilak (lilipa edo nartzisoa, hiazintoa, idi-bihotza, azpelarra...) lurretik atera, erraboilatxo berriak sortu badira banatu eta lehortuta jaso edo zuzenean landatu.
Aldaxkak egin: hortentsia, arrosa...
Hesiak kimatu.
Loraldi iraunkorra duten arrosaondoetan, petaloak galdu orduko loreak kendu.
Bestela fruitu pinportak hazten hasiko dira eta lore gutxiago emango dute.
Luar pila jiratu. Toki bero eta lehorrean badago, tarteka busti on bat eman.
Txartzat ditugun landareei aurre egiteko sasoia. Ilgoran moztu sasi, lahar, garo, menda, asun, mingarratz edo lapaitz... Urtetik urtera ederki ahulduko da.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
Bidelagun
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
