07:46
20:33
09:51
01:00
Ilgora Mar. 22 Api. 4
Ilberri Mar. 29 Api. 13
0:00 - 24:00 Sustraia
Hostoa galtzen ez duten landareak landatu ilbehera honetan
Apirilaren 5eko 00:02 arte ILGORA, ordutik atzera ILBEHERA.
Aste osoa ILBERRI.
Hostoa galtzen ez duten landareak landatu ilbehera honetan. Koniferoak, ereinotza, ahuakateondoa, garrazkiak edo zitrikoak, artea, artelatza, mangondoa, mimosa eta abar
Baratzerako ereintza: porrua, baratxuri freskoa, aza, lonbarda, Brusela aza, azalorea, erromaneskua, brokolia, Daikon arbi zuria, errefautxoa, errukula, uraza, kukulua, zerba, ziazerba, borraja, azenarioa, arbi-apioa, txitxirioa, kuiatxoa, kuia, luzokerra, patata eta tomatea. Berotegirako ereintza: porrua, azenarioa, apioa, leka motza eta luzea, luzokerra, patata, tomatea, alberjinia eta piperrak.
Baratzean landatzea: udaberriko porrua, tipulina, tipula zuria eta gorria, udaberriko aza, uraza, kukulua, zerba, ziazerba, borraja, mihilua, apioa, marrubia, zainzuria eta orburua. Berotegian landatzea: porrua, tipula gorria, uraza, erremolatxa, ziazerba, borraja, kuiatxoa, luzokerra, tomatea, alberjinia eta piperra.
Aste honetan egiteko lan bitxiak: Goizeko patata ereitea. Inaurkinak egitea. Orbela biltzea. Baratxuria freskotarako ereitea. Zainzuri erpeak landatzea. Hostoa galtzen ez duten landareak landatzea: garrazkiak, ahuakateondoa, mangoa, artea, artelatza, mimosa, koniferoak, ereinotza eta abar. Txertaketa garaiaren amaiera da. Urte guztirako jasotzeko izango den tipula landatzea.
Luar pila zaindu. Berotu eta lehortzen bada ureztatu.
Ongarriketa sasoia da. Luarra edo simaurra eman baratzeko eta soroko sail libreetan, belardian, sagastian, mahastian, marrubidian…
Udazkenean ereindako ongarri berdea moztu daiteke.
Karea edo errautsa zabaldu daiteke.
Garrazkiak, ahuakateondoak eta abar 2-3 urte badituzte babestu, hotza errazago eraman dezaten. Toki hotzetan, urtero egin. Enborra bildu, estalki-txapela bat jarri eta inguruan simaur berri-berria jarri.
Loreontzietan landare berriak landatu. Lehengoei eustez gero atera, luberritu eta landatu. Erretako muturrak inausi.
Inaurkinak bildu: garo, orbel…
Mihura kendu zuhaitzetatik eta arboletatik.
Inausketa sasoia da. Laster mugituko diren sagarrondo, mahatsondo, udareondo eta abar.
Fruitu zuhaixken aldaxkak landatzeko sasoi ona da.
Berandu mugitzen den fruta arbola jendea txertatzeko sasoiaren amaiera da.
Hostorik galtzen ez duten landareak landatu, koniferoak, adibidez. Kontuz izotzarekin.
Urte asko biziko diren landareak orain landatzen dira: ezkila-lorea (Campanula spp.), ezpata-belarra edo ostargi-belarra (Iris spp.), peonia (Paeonia spp.), azuzena turkiarra (Hemerocallis spp.), aubrieta (Aubrieta spp.), poetaren krabelina (Dianthus barbatus) eta abar. Urte asko biziko direnez kokapena ondo aukeratu.
Txandakatzearen bigarren gaia: saihestu familia bereko bi barazki elkarren segidan lur berean jartzea. Adibidez, baratxuria eta tipula, aza jendea, urazak, azenarioa eta erremolatxa.
Hirugarrena, etekinaren araberako txandakatzea da: hostoak (uraza, zerba, aza...), erraboilak (baratxuria, tipula, porrua...), erroak (errefaua, erremolatxa, azenarioa,...) eta fruitua (alberjinia, tomatea, piperra...).
Hostoa jaten diegun barazkien multzokoa da errukula. Bere dasta bixi eta mikatza medio gero eta gehiago ikusten da gure mahaietan. Oso erraz etortzen da. Hazia ereinda edo landarea landatuta jarri daiteke. Erdi itzaletan etorriko da ondoen. Erein eta 40 egunera jaten hasteko moduan izango da. Landarea mantentzeko hostoz hosto jaten da, handienak bildu eta txikiak hazten jarraitzeko utziz.
Erlazionatutako landarea: Errukula
"Baratzeko taulen bat nahi duzu baretarik zaindu? Taulena aski dizu zuririñez inguratzea”. Honela idatzita azaldu zen Baionan argitaratutako Egunarian.
Beraz, bareak landareetara ez hurbiltzeko erremedio zaharra: zerrautsa zabaldu inguru guztian.
Nahasi azukrea eta sodio bikarbonatoa, erdi bana.
Nahasketarekin hautseztatu inurritegien sarrerak.
Azukrea tarteko, erakarriko ditu eta bikarbonatoak haien digestioan gorabehera larriak eragingo dizkie, agian hiltzeraino.
Bestela, ura eta xaboi likidoa (uraren erdia) nahasi eta ihinztatu inurriak eta habi barrua bete, ito egiten ditu.
Patatari ez zaio lurpeko tuberkuluak argi bistan izatea gustatzen. Patata jaio eta 25 cm inguru luzatu denean landare arteko lurra jorratzea komeni da eta horrela landareen azpiko aldea lurreztatzea.
Zertarako? Horrela aleak estali egingo dira eta patatei argia kenduta ez dira berdetuko; haiek hazteko lurra harrotuko da; landarea indartsuago eta zuzen gorantz etorriko da...
Belarra ere jar daiteke landarearen azpian.
Bi edo hiru astera bigarren jorraldia eman. Ederki igarriko ditu.
Erlazionatutako landarea: Patata
Asun urak erabilera ugari du. Udaberrian, loratu aurretik biltzea da egokiena. 20 cm inguruko muturrak moztu. Plastikozko ontzi batean 10 litro euri ur jarri eta sare batean bilduta jarri kilo bat asun. Minda bizia nahi bada egunero astindu, 10-12 egunez egina egongo da. Bestela, utzi bakean 3-4 astez. Luarraren pila bizkortzeko eta intsektizida edo ongarri gisa erabili, %10 urardotuta.
Erlazionatutako landarea: Asuna
Baba beltz txikia, aza, porrua, aza gorria, bruselaza, azalorea, erromaneskua, brokolia, arbi zuria, errefaua, apioa, apio-arbia, errukula, ardi-mihia, uraza, kukulua, zerba, borraja, azenarioa, apioa, kuia, kuiatxoa, luzokerra, patata, tomatea, alberjinia, piper berde eta gorria, martorria, oreganoa, mendaroa, erremolatxa, perrexila, albahaka, mihilua, eskarola, leka, orburua, txikoria, ziazerba, Zeelanda Berriko ziazerba, perraitza edo apoperrexila, kertxuna edo berroa, getozka, terebuza, sendapokia eta pastinaka.
Berotegirako azenarioa, apioa, babarrun motza, leka motza eta altua, luzokerra, tomatea, alberjinia, piper gorri eta berdea, meloia eta angurria.
Orburua, marrubia, apioa, arabarba, tipulina, tipulatxa, tipula zuria eta gorria, borraja, mihilua, zainzuria, zerba, ziazerba, uraza, kukulua, erremolatxa, topinanbua edo frantses patata, udaberriko aza eta porrua. Berotegian: porrua, tipula gorria, uraza, erremolatxa, borraja, kuiatxoa, luzokerra, tomatea, alberjinia eta piperrak.
Landare usaindunak erein, banatu eta landatzeko sasoia da: izpilikua, erromeroa, ezkaia, menda... Baita baratzean laguntzaile izango ditugun bestelako landareak ere: ilena edo baltsamu-belarra, kaputxina, asentsio-belarra, bortusaina...
Loraldi ikusgarriak izango dira. Sagastietan apirileko lorea jotzen da onena, “Apirileko lorea, urrea”.
Hostajea galtzen ez duten arbolak landatu: zitrikoak, mizpira japoniarra, olibondoa, gurbitza, feijoa, ahuakateondoa...
Beharrezkoa bada, lore begiak ireki aurreko tratamenduak egin: mahatsondoa, sagarrondoa, udareondoa...
Berandu mugituko diren fruitu arbolak txertatzeko azken aukera, txotxeko txertoa egiten da sasoi honetan.
Fruitu zuhaixken aldaxkak landatzeko azken aukera: mugurdia, ahabia, arakatza...
Hostorik galtzen ez dutenak landatu: konifero, gurbitz, arte, artelatz...
Hostajeari eusten dioten landareak landatu: konifero, gorosti, erramu, izpiliku, erromero, txilar...
Udaberriarekin loratzen direnak loratu ondoren inausi: forsithia, kerria, judasen arbola, amañililia, irasagarrondo japoniarra, sasi azaharra... Bateren bat ugaritu nahi bada, moztutako adarrak aldaxka gisa landatu.
Udan loratzeko erraboilak landatu: dalia, gladiolo, lilium, kana, begonia... Udako sasoiko loreak emango dituztenak erein, zehar aldatu eta landatu.
Belardia eta soropila sortzeko hazia ereiteko urte sasoia. Soropila areatzeko garaia; lur gainean belar artean pilatutako belar kondarrak harrotu eta lur azala ebakiko da, honela belarrari sustrai berriak eman eta indarrean errotzeko aukera ematen zaio. Belardia jantzi egingo da, belarra trinkoagoa, beteagoa etorriko da udaberrian. Ereindakoetan bezala areatutakoetan, beharrezkoa denean ura eman.
Soropila mozteko garaia. Erein berria den belardia ebakitzeko makinaren xafla ondo zorroztu, bestela moztu adina atera egingo du.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
Bidelagun
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
