07:12
21:10
23:34
13:09
Ilgora Abu. 5 Abu. 18
Ilzahar Abu. 9 Abu. 23
0:00 - 7:00 Hostoa
7:00 - 24:00 Ordu desegokiak
Su egurretarako pagoa botatzeko garaia da
Aste osoa ILGORA
Aste osoa ILZAHAR
Su egurretarako pagoa botatzeko garaia da. Ilgora hau da pagoa su egurretarako mozteko lehena. Irailekoa ere ez da txarra izango.
Baratzerako ereintza: porrua, tipula txuria eta gorria, baratxuri freskoa, Daikon arbi zuria, errukula, uraza, eskarola, txikoria, kukulua, erremolatxa, ziazerba, borraja, azenarioa, babarrun motza eta leka luzea. Berotegirako ereintza: porrua, tipulina, azalorea, brokolia, Daikon arbi zuria, uraza, eskarola, txikoria, kukulua, borraja, azenarioa, arbi-apioa eta leka luzea.
Baratzean landatzea: porrua, aza, aza gorria, Brusela aza, erromaneskua, azalorea, brokolia, uraza, eskarola, kukulua, orburua, kardua, zerba, ziazerba, borraja, mihilua, apioa, kuiatxoa, marrubia, zainzuria eta orburua. Berotegian landatzea: erremolatxa, zerba, erremolatxa, ziazerba, borraja, mihilua eta arbi-apioa.
Aste honetan egiteko lan aproposak: Tipula hostoak makurtuta eta azala zailduta badago atera, lehortu eta jaso.
Kuiak handitu ahala altxa, lurra kendu eta zerbaiten gainean jarri.
Fruituetan beldarrak agertu daitezke (tomatea, porrua, aza…) Neemekin edo Bacillusarekin tratatu, beti xaboi potasikaorekin lagunduta.
Haziak biltzen hasteko sasoia da.
Luar pila zaindu. Lehortzen bada ureztatu.
Gorrina azaltzeko sasoi nagusia da. Zaindu eta behar bada tratatu.
Landare usaindunak banatu eta landatu: menda, ezkaia, izpilikua
Begiko edo udako txertaketa egiteko garaia da.
Txertatutako landareetan txertoaren azpitik hazitako altsumak kendu.
Sustrai lodiak edo errizomak dituzten lore landareak atera, banatu eta landatzeko sasoia da. Horrela ugaltzen dira kala, doronicuma, lirioa, zitoria eta abar
Lehortuta jaso nahi diren hortentsiak eta bestelako loreak orain moztu, buruz behera eta ilunpetan lehortu.
Sagarrondoetan eta udareondoetan arjoa azaltzeko arriskua. Behar bada tratatu.
Belarrak ondu eta jaso.
Hesien hazkundea apaltzen denean kimatu.
Udaberriaren hasieran loratu diren zuhaixkak loraldia amaitu ahala inausi.
Soropila osatu, berritu edo erein nahi bada prestatu lurra eta hazia erein.
Soropila mozteko garaia etorri da. Behar badu ongarritu.
Izpilikua erraz zahartzen da. Gaztetzeko landare berriak sortu, aldaxkak erabiliz. Uda osoan egin daiteke, onena abuztua-irailean.
- 10-12 cm luzeko aldaxkak ebaki, adarreko egur zaharregia izan gabe.
- Erdiz azpiko eta lore arrastoak kendu.
- Loreontzietan edo lurrean sartu.
- Trikimailua lur harroa izatea da.
- Itzalpean eta haizetik babestuta eduki.
- Ura tamainan eman, gehiegi ez.
Neguan toki babesean eduki, udaberrian landatu.
Erlazionatutako landarea: Izpilikua
Iraila eta urria dira porruarentzako hilabete zailak. Harrak erasotzen ditu. Harra tximeletarena edo euliarena izan daiteke. Orain ibiliko dira hostoetan arrautzak jartzen. Ondoren arrautza horietatik harrak jaioko dira eta porrua barrutik jango dute, euliaren kasuan udaberrian lehertzeraino.
Izurrite horiek eragozteko gakoa arrautzak jartzea galeraztea da. Sare sarri samar batekin porru saila estaltzen da. Porruaren aldamenean azenarioak ere ereiten dira, usainarekin tximeletak uxatzeko.
Hona beste trikimailu bat saioa egin nahi duenarentzat: izpilikua inausi eta bere zarbak porru tartean jarri. Emaitzaren berri gustura hartuko genuke.
Erlazionatutako landarea: Izpilikua
Tipulina abuztuaren erditik irailaren erdira ereiten da. Udaberrian fresko jateko da. Otsailean erein udan jateko.
Lur arina duen ontzi zabal batean erein, hazien artean 1 cm utzi eta arin estali. Toki epelean eduki.
Baratzean neguko lanetarako enbarazu egingo ez duen tokian landatu, ondo drainatzen duen lurrean eta belarrik gabe mantendu.
Fruitu arbolen azpiko aldea edo mahastia belarrik gabe baldin badago, orain duzu garaia ongarri berde on bat ereiteko: ziapea.
Ziapea arbiaren familiakoa da, baina ez du ondorik edo bururik egiten. Sustraiekin lurra harrotuko du. Aldiz, hostaje handia sortzen du, gero ongarri oso ona izango dena.
Lurgainean arin-arin erein, asko jota 2 gramo hazi metro koadroko, pittin bat zanpatu eta kitto.
Udazkenean haziko da eta loratzeko joera hartzen duenean, gara luzatzen hazten denean, txikitu eta bertan utzi. Ongarri organiko ona da.
Etxe barruko zein kanpoko landare honek argitasun handia behar du, baina ez eduki eguzki-galdatan. Kanpoan itzaletan ere ederki bizitzen da. Argitasun ahula badu, hostoetako margo bereziak galdu egingo ditu eta berde bilakatuko da.
Berogailuetatik urrundu, fresko zalea da.
Lurrari lehortzen ez utzi, baina ito gabe! Negu partean urrixeago bota. Gehiegi ureztatuz gero, hostoak erori egingo zaizkio. Lainoztatzea ez ahaztu, bestela hosto-muturrak zimelduko dira eta armiarma gorriak erasoko dio.
Hostaila mardulari eusteko muturrak ugari kimatu, eta kimuak landarea ugaltzeko erabili. Aldaxka gisa landatu; erraz itsasten baita.
Azalpen guztiak: Etxeko landareak liburuan
Onddoek sortutako gaitzak tratatzeko baratxuria eraginkorra da.
Euri-ur litro batean koilarakada buztin ondo nahastu, erantsi 20 tanta baratxuri olio esentzial eta xaboi beltz edo potasiko apur bat.
Nahastu eta gaixotutako landarea ihinztatu.
Baratxuri minda ere erabili daiteke.
Brasilgo zonalde tropikaletatik dator etxe barruko landare hau.
Erdi itzalean egotea komeni zaio. Eguzki-galdatan badago, koloreak ahuldu egingo zaizkio eta landare osoa zimeldu egingo da. Neguan eguzkiak zuzenean joko ez duen gela argitsu batean eduki.
Epeleko landarea da. Gora-behera nabarmenek landarea zapuztu eta hondatu egiten dute. Neguan ez ahaztu, gutxienez 15 °C behar du. Aire-korronteetatik urrutiratu.
Hostoa ertzetik kiribildu eta zimeltzen hasten bada, lurra lehorregi dauka.
Hostaila egunero lainoztatu. Honek armiarma gorrien erasoa eragozten laguntzen du. Ureztaketarako euri ur epela erabili.
Lurra berritzeko luarra edota simaur ondua erabili.
Ugalketa: bi urtetik behin loreontziko lurra berritzean, landarea ebaki eta zatitu. Hosto pare bateko aldaxkak, inguru heze eta beroan erraz sustraitzen dira.
Azalorea, erromaneskua, brokolia, arbi zuria, uraza, kukulua, eskarola, txikoria, errukula, erremolatxa, errefaua, borraja, azenarioa, ziazerba, leka altua, tipula zuria, tipulina, terebuza, sendapokia, perraitza edo apoperrexila, kertxuna edo berroa, ardi-mihia, perrexila, mihilua eta getozka.
Berotegirako: porrua, tipulina, arbi zuria, uraza, eskarola, txikoria, kukulua, ziazerba, borraja, mihilua, azenarioa, apio-arbia eta leka altua
Aza, azalorea, erromaneskua, brokolia, uraza, kukulua, eskarola, txikoria, orburua, kardua, zerba, erremolatxa, borraja, apioa, apio-arbia, mihilua, ziazerba, porrua eta toki hotzetan marrubia. Arabarba atera, sustraiak ebaki eta banatuta berriro landatu.
Berotegian: uraza, eskarola, txikoria, zerba, erremolatxa, borraja, mihilua, apioa eta apio-arbia.
Kuiak tamaina hartzen ariko direnez, altxa eta lurra kentzeko azpian zerbait jarri.
Arbia ereiteko garaia; arto-babarrunen artean egin daiteke. Hilaren erditik atzera hobe. Goizegi egin eta eguraldiaren arabera zanbroak jo dezake.
Usaindunen aldaxkak egiteko sasoia: erromeroa, salbia, ezkaia, azitraia, izpilikua...
Beharrezkoa bada, tratamenduak egin: mahatsondoaren gorrina, sagarrondoaren harjoa...
Udako edo begiko txertoak egin.
Muintegiko txertaka, makatza edo mentu-oinen alboko adarrak kimatu, luzeago hazteko. Muintegian ere ur premia zaindu.
Enborrean agertzen diren altsumak kendu, batez ere txertoaren azpikoak.
Abuztuko ilgoran botatzen da pagoa.
Hilaren amaieran lizar adarrak moztu eta zatukak deitzen diren sortatan jaso, hosto iharra neguan aziendari emateko.
Sustraiak lodiak edo errizomak dituzten landareak (kala, iris, nartziso, aster, doronicum, zitori arrunta...) atera, banatu eta landatu.
Lehortuta jaso nahi diren loreak (hortentsiak...) moztu eta buruz behera jarri.
Belardia eta soropila moztu eta behar bada ureztatu.
Neguan eta udaberrian loratzeko nahi ditugun sasoiko landareak erein: bitxiloreak, bioletak, biolak, Sanjose loreak, dragoi-muturrak...
Udaberrian loratu ziren erraboilak (lilipa edo nartzisoa, hiazintoa, idi-bihotza, azpelarra...) lurretik atera, erraboilatxo berriak sortu badira banatu eta lehortuta jaso edo zuzenean landatu.
Aldaxkak egin: hortentsia, arrosa...
Hesiak kimatu.
Loraldi iraunkorra duten arrosaondoetan, petaloak galdu orduko loreak kendu.
Bestela fruitu pinportak hazten hasiko dira eta lore gutxiago emango dute.
Luar pila jiratu. Toki bero eta lehorrean badago, tarteka busti on bat eman.
Txartzat ditugun landareei aurre egiteko sasoia. Ilgoran moztu sasi, lahar, garo, menda, asun, mingarratz edo lapaitz... Urtetik urtera ederki ahulduko da.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
Bidelagun
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
