Euri lantxe apirilean, antxoa bitsa moila gainean.

Jan fruitutik, etiketarik gabekotik

Piperra, sagarra, tomatea, udarea, ahuakatea, paraguaioa, alberjinia, arana, kuiatxoa, albertxikoa, kuia, angurria, mertxika, leka, marrubia, luzokerra, nektarina, babarrun zuri berria, pikua, meloia, mahatsa... Urte sasoi honetan bada jateko moduko fruitutik. Urte guztiko bertoko fruitu sasoi gorena da. Urrutirago begiratuta baita banana, anana, mangoa, marakuia eta abar oso luze bat jatekoa ere; gero eta urrunagotik dakartzagu gero eta ezezagunagoak ditugun fruituak.

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2023ko abuztuaren 28a
Fruta bakoitzari etiketatxoa jarri zion enpresa berak orain biodegradatzen diren etiketak jartzeari ekin dio.
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

Era berean, bertokoak baina ustez bere sasoia denetik kanpo, gero eta fruitu gehiago ezagutzen ari gara. Irratian esan berri didate abuztuaren erdi aldera jaten ari zirela ekainaren hasieran ereindako ilarrak. Ilar berriak! Irailean jango dituzte uztailean erein zituztenek eta, esan nuen, oraintxe ereinez gero urte amaierako solstizioaren bueltan jango dituzu, dena ondo bidean, abuztuaren amaiera-irailaren hasiera honetan ereindakoen fruituak. Orduan erantsi nuen: laster ilar berria urte osoz izango dugu, bertakoa! Ez dago urruti urte hori.

Ilarra, leka eta babarruna fruituak dira, noski, baina lekak. Gainontzeko fruitu guztiek, ia denek, ezaugarri berezi bat dute: etiketatxoa. Ez da urte asko fruitu ale bakoitza bere etiketatxoarekin ikusten hasi garela. Hogeita hamarren bat urte da Ingalaterrako Norwichen Sinclair enpresa sortu zela. Ordura arte, fruituen identitate eta definizio guztia, hitz batean marka kaxan zegoen, nahiz kartoizkoa nahiz zurezkoa izan. Hortik abiatuta fruitu eta zenbait barazkiri “merezi duten marka” ematea pentsatu zuten. Baita egin ere, eta horretarako sistema automatikoak asmatu zituzten, segundoko dozena bat fruitu ale etiketatzeko gaitasuna duten gailuak… Geroztik mundu osora zabaldu dira, eta orain zaila dena da etiketatxorik gabeko fruituak topatzea.

Etiketa horiek ere badute, ordea, ipurdian zuloa. Plastikozkoak dira eta luartokira edo simaurretara botaz gero ez dira usteltzen edo desegiten, eta gero luar hori baratzean banatutakoan horra etiketa itsusi hori letxugaren edo piperraren azpian… Gogaikarria da etiketa txatxu horiek ikustea lantzen duzun lurrean. Lagun bat badut ernegatu eta amorratzen dena, eta bere irtenbidea topatu du: fruitu guztiei etxera sartu orduko etiketak kendu, denei.

Enpresa hori ez da, ordea, berdantzart jaioa, eta beste urrats bat egin du: etxeko luartoki txikienean ere usteldu eta desegingo den etiketa. Ez du plastiko arrastorik, eta etiketaren oinarria material biologikoa da. Hortik gehienez ere urtebeteko epean biodegradatzen dela diote. Ea bada laster ditugun fruitu aleetan, gure luarraren eta lurraren onerako. Hala ere, etiketarik gabeko fruituak onenak! Bertoko ekoizle txikienak.

Arboletarako eroa daukat
2025-09-15 | Jakoba Errekondo
Bada Garde. Urrutira gabe hor dago, urrutieneko mugaren guardan. Umetan ezagutu nuen Garde, ez dut gogoan zenbat urte nituen, baina landatuta geratu zitzaidan han ikusi... (+)
Orria egitera
2025-09-08 | Jakoba Errekondo
Orriuldu gabe daude oraindik zuhaitzak eta arbolak. Hostoak ihartu gabe daude, bai. Eta hostoa jasotzeko sasoi aproposa da. Hostoa, batez ere geroago jasotzen da; zuhaitzaren... (+)
Pagatza, bizitza, sutza
2025-09-01 | Jakoba Errekondo
Ez naiz aparretsia, orraztearen aparretsia, ezta gutxiagorik ere. Baina ikasturte berriari ekiteko, zer den ez den, lakarra zuzen-zuzen ederki asko eginda nator zuregana. (+)
Harroputzetik artaputzera
2025-07-28 | Jakoba Errekondo
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea... (+)
Sagastien joeraren hipotesia
2025-07-27 | Jakoba Errekondo
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako,... (+)
gora