Asteroko buletina
Prailea eta baratzea, eman gabe ez dago engainatzerik...

Hiriko parkeetan zergatik ez fruta arbolak eta barazkiak landu zuzenean biztanleentzat?

Hiriak nola elikatu? Horra Egonarria saioan Eli Pagolak Audrey Hoc laborariari luzatu dion galdera. Hoc-ek, bere lagun Aimar Rodriguezekin batera, fruitu arbolak ekoizten ditu, Etxalarren baso jangarria dauka eta Biriatuko udalarekin elikadura burujabetzaren estrategia martxan jartzen ari da. Hainbat proposamen egin ditu hiri barruan elikagaiak sortu daitezen: hiriak des-asfaltatzea eta bertan elikagaian landatzea, hiriko parke eta eremu publikoetan fruta arbolak sartzea...


2024ko otsailaren 29a
Egurra ta Kandela baserritarren ekintzak deituta otsailean Gipuzkoako Foru Aldundiaren aurrean egin zuten protestan barazkiak landatu zituzten.

Nola elikatu hiri bat? Horra Egonarria saioak aste honetan luzatu duen galdera. Hemen ikusentzun dezakezue osorik:

Audrey Hocek hala esan du: "Lehenik, hirietan pausatu behar lukete galdera hori: nola jangarri bilakatu arazi gure eremu publikoak, adibidez hainbat parke, itzulgune, hesi eta abar, herriarenak direnak. Eremu hauetan zergatik ez fruta arbolak eta barazkiak ekoiztu biztanleentzat zuzenki?". Aipatu du joera horiek hasiak daudela, batez ere “hiriak trantsizioan” mugimenduan: "Badago horren inguruko gogoetarik".

Zergatik ez des-asfaltatu hiriko eremuak? Eskolak hasiak dira

Hiri barruan elikagaiak sortu nahi dituenak lehenik arazo honekin egingo du topo: eremu ia guztiak daudela asfaltatuta. "Zergatik ez des-asfaltatu eremuak?" galdetu du Hoc-ek, "eta lurra berriz aurkitu eta landatu!". Azaldu du Ipar Euskal Herrian ikastetxeetan hasi direla jolas eremuak des-asfaltatzen: "Badago ondoko bost urteetan kanpaina eta programazio bat desasfaltatzeko, arbolen landatzeko, eta zergatik ez, jangarri bilakarazteko. Baditut kide batzuk horretan lanean ari direnak eta jada badituzte hogei ikastetxe Iparraldean bakarrik horretan daudenak".

Eli Pagola aurkezleak galdetu dio hirietako parkeetan lore apaingarriez gain landu ote daitezkeen barazkiak eta fruta arbolak. Hoc-en erantzuna berehalakoa izan da: "Noski! Eta horretara joan behar gara! Edergarriak diren arbola horiek guztiak ordezkatzen ahalko lirateke intxaurrondo, hurritz, gaztainondo, udareondo, sagarrondo, jinko... fruituak ematen dituzten hainbat arbolekin eta pentsa zenbat eta zenbat elikagai sortuko liratekeen hirietan, gero biztanleen artean partekatzeko, edo auzolanean antolatzeko, elkartasuna garatzeko jendearen artean... Arbola aitzaki bat da mila gauzen asmatzeko".

Audrey Hoc Egonarria saioan hiri barruan elikagaiak sortzeko moduez hizketan.
Biriatun hesi jangarriak landatuko dituzte

Biriatuko herriko etxeak bere programa politikoan finkaturik dauka elikadura burujabetza landuko duela herrian, bere biztanleentzat. Audrey Hoc eta Aimar Rodriguez lanketa horretan ari dira eta lehen urratsa izan da herritarrei fruta arbolen txerto tailerra ematea: "Etxera itzuli ziren haien arbola txertatuekin, landatzeko gisan". Arbolaren besta ere egin dute lehen aldiz, mintegi txikien elkargunea izan zena.

Biriatuko elikadura burujabetza lantzeko, eremu publikoen diagnostikoa egin dute eta proiektu hau adostu dute herriko etxearekin: herri sarreran gaur egun badaude 400 metroan zehar elaeagnus landarez osatutako hesiak edo heskaiak (hesitarako ohikoan erabiltzen den zuhaixka da eleagnusa). Horiek eraldatzea da egitasmoa, 400 metro hesi horiek jangarri izateko. Nola egiten da hori? Hoc-ek azaldu du bost hesi mota ezberdinen segida bat osatu nahi dutela: “hesi tropikala”, “hesi klasikoa”, “hesi atipikoa”, “hesi zitrikoa” eta "fruitu txikien hesia". Hesi klasikoan landatuko dituzte sagarrondo, udareondoak, hurritzak eta azpian lore jangarriak eta abar... Hesi tropikalean landatuko dituzte Himalayako bananaondoak, hotza ondo eusten dutenak eta banana jangarriak ematen dituztenak. Baita ere sartuko dute asimina (Europako mangoa), pasiozko fruitua, ahuakatea... Hesi atipikoan sartuko dute jende askorentzat ezezagunak direnak: mizpira japoniarra, kakia... Zitrikoen hesian landatuko dituzte laranjak, mandarinak, limoiak... Eta fruitu txikien hesian sartuko dituzte ahabi, masusta eta antzekoak.

Herritarren artean adostuko dute fruituen bilketa nola egin, herritarren artean banatzeko edo herriko jantokira bideratzeko. Ohiko merkatu logikaz kanpo hiriak elikatu daitezkeenaren adibideak eman ditu Audrey Hoc-ek.

Arabako Mendiak Askek Mozal Legearen bidez jaso duen isuna epaiketara eramango du asteartean
2024-10-28 | Estitxu Eizagirre
Iturrietako Mendietako lehen mendi martxa antolatzen ari zirela, 2021ean, kide bat identifikatu zuen ordezkari gisa ertzaintzak eta Mozal Legearen bidez isuna ezarri zion. "Muntai poliziala"... (+)
Laminoriako haize-errotak jarri nahi dituzten lekua EAEn hegazti nekrofago gehien dagoena da
2024-10-23 | Estitxu Eizagirre
Arabako Foru Aldundiak Eusko Jaurlaritzara ekainaren 14an bidali zuen txostena irakurrita, nekez irudikatu daiteke haize-errotak jartzeko leku ezegokiagorik Laminoria eta Azazeta proiektuentzat Aixeindar SA enpresak... (+)
Alvaro Camposek energiari buruzko hitzaldia emango du urriaren 24ean Zizurkilen
2024-10-22 | Estitxu Eizagirre
"Sare elektrikoak eta lurraldea: sistema energetikoa eztabaidagai" hitzaldia emango du Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaile eta irakasleak. Herribizigune eta Ezkeltzu Bizirik taldeek elkarrekin antolatu dute hitzaldia. (+)
TXOSTENA ESKLUSIBAN | "Laminoriako parke eolikoak ekarriko lukeen ingurumen eragina ez da onargarria"
2024-10-22 | Estitxu Eizagirre
Aixeindar SA enpresak "Laminoria" izeneko zentral eolikoa eta fotovoltaikoa eraiki nahi du Arraia-Maeztu, Iruraiz-Gauna eta Donemiliagako lurretan. Proiektu horrek Eusko Jaurlaritzaren ingurumen baimena jasoko ote... (+)
Iturrietako Mendiak eta Gasteizko Mendiak babesteko erresistentzia eguna egin dute
2024-10-21 | Estitxu Eizagirre
Mendi horietan egin nahi dituzten zentral eoliko eta fotovoltaikoen aurkako aldarriak zabaldu dituzte urriaren 20an herritarrek egin duten mendi martxaren bidez. Arabako Mendiak Aske elkarteak... (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

gora