2020an aurkeztu zuten Eskoletako Urmaelen Sarea. Zepadiko putzuak izan ziren sorturiko lehenak, Ereñotzu Hernaniko auzoko Txirrita Eskolako hezkuntza komunitateak. Ikasleekin espezieak, bioaniztasuna, ingurumena… lantzeko erreminta didaktiko aproposa direla jabetuta, 33 ikastetxe (31 EAEkoak eta bi Nafarroakoak) eta EHUko hiru campus batu dira urteotan sarera. Erreportaje honetan kontatu genuen moduan, ikasgelako teoriatik praktikara salto egiteko laborategi natural ezin hobea dira batetik, eta hezeguneak berreskuratzeko ekintza aberasgarria dira bestetik.

Sareko kideek Topaketak egin berri dituzte, eta batzuen eta besteen esperientziak partekatzeaz gain, aurten egindako UrmaEltxo proiektua izan dute mintzagai. Neiker-ek eltxoen laginketa zientifikoa egiteko protokoloa prestatu zuen, eta hainbat ikastetxek protokoloa baliatu dute, eskolako putzuan zenbat eltxo dauden eta eltxoak metamorfosiaren zein fasetan dauden aztertzeko, besteak beste. Metamorfosia ikusteko gailua izan dute gainera ikastetxeek: eklosionadorea. Larba eklosionadorean sartu eta metamorfosia nola egiten duen ikus daiteke. Gero, Neikerrera eltxoa bidali eta bueltan jaso dute zein espezietako eltxoa den, eltxoen Euskal Herriko mapa egiteko baliagarri. Sare trofikoan eltxoek duten rola eta beste ere landu dute ikastetxe hauetan.

Hurrengo urtera begira, beste erronka bat ere badute eskuartean: Aranzadik lortutako dirulaguntza baten zatia bideratuko du urmaeletan laginketa behar bezala egiteko materiala ikastetxeetan banatzera. Material horrekin, urmaeletako bioaniztasuna aztertu ahalko dute egitasmora batzen diren sareko ikastetxeetan, horretarako landuko diren protokoloen bidez. Batzuek eta besteek bildutako datuak ikerketa baterako ere erabiliko dira.

“Sarea asko handitu da, eta gainera Haur Hezkuntzatik hasi eta Batxilerreraino doazen ikastetxeak ditugu; bere erritmoan jarraituko du sareak handitzen, baina guk orain taldea egonkortzen jarri nahi ditugu indarrak, jarduera, proiektu eta metodologiak proposatzen, putzuen lanketan sakontzen jarraitzeko”, azaldu digu Iñaki Sanz-Azkuek. Urmaelen Sareko sortzaileetako bat eta Ingurugelako kide da bera.

Sarearen hedadurak ate berriak ireki dituela ere kontatu digu Sanz-Azkuek: testuinguru berri bat dugu Euskal Herrian, urmaelak dituzten ikastetxe ugari ditugu, eta horrek ikerketarako eta proba pilotuak egiteko aukera handiak ematen ditu. Ildo honetan, gakoetako bat da EHU sarera batu izana.