Donostiako Ategorrieta kaleko trafiko handia da hainbat eskola ingurutako aire kutsaduraren eragile nagusia.

Hirugarren urtea da Ekologistak Martxan elkarteak airea neurtzen duena ikastetxe eta osasun zentro inguruetan, airearen kutsadurak haur eta gazteengan duen eragina aztertze aldera. Espainiako Estatuko hamalau hirigunetako 174 hezkuntza-ingurune ikertu dituzte, Hego Euskal Herrian zehazki 48, batez ere trafiko ugari dutenak, eta emaitza garbia da: horietako bakar batek ere ez du lortu Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) gomendatzen duen aire kutsadura maila ez gainditzea. OMEren arabera, urtean batez beste karbono dioxidoaren 10 mikrogramo metro kubikoko gainditzea ez da onargarria, eta guztiek gainditu dute muga hori.

Legalki, 40 mikrogramo metro kubikoko karbono dioxidoa da muga, eta muga hori ere Donostian neurtutako bederatzi ikastetxeetatik hiruk eta Bilbon azterturiko hamaseietatik bik gainditu dute. Iazko urrian, zuzentarau berria onartu du Europar Batasunak, 2030erako bete beharko dena: 20 mikrogramora jaitsi du muga onargarria. Bada, muga hori Bilbon eta Donostian neurturiko gainerako ikastetxe guztiek gainditu dute: Bilbon, Basurto Eskolak (Autonomia kalekoak eta Zankoetakoak), Iparragirre Ikastolak, Indautxuko Eskolak (Autonomia eta Manuel Allendekoak), Jesuitak ikastetxeak, Pureza de Mariak, Miguel de Unamunok, Mujikak, Kontxa Haurreskolak, Deustuko Ikastolak, Nuestra Señora del Pilarrek, Botikazarrek, Atxuriko eskolak eta Cervantesek. Donostian, Zurriola Lehen Hezkuntzak, Zuhaiztik (Ategorrietan, Presentacion Marian eta Biterin), Jesuitak ikastetxeak eta Zurriola BHIk.

Barakaldo eta Tutera dira Euskal Herrian neurturiko beste bi hiriak. Barakaldon neurturiko bederatzi ikastetxe inguruetatik zazpik gainditu dute 20 mikrogramoko muga, eta gainerakoek gainditu dute OMEk gomendatzen duen muga. Tuteran, hamalautik sei dira 20 mikrogramoko muga gainditzen dutenak eta gainerakoek gainditu dute OMEren muga.

Aire kutsadura, bereziki kaltegarria haur eta nerabeengan

Ekologistak Martxanek gogoratu du karbono dioxidoak, ingurumenarentzat kaltegarria izateaz gain, arnasbideak narritatzen dituela, eta bronkitis akutua edo kronikoa eragin dezakeela, denboraren eta esposizio-mailaren arabera. “Kutsadurak eskola-adineko gazteei eragiten die bereziki; izan ere, beren ezaugarri fisikoak eta garapena direla eta, egunean helduek baino askoz gehiagotan hartzen dute arnasa, eta beraz, beren gorputzak, proportzionalki, kutsatzaile gehiago jasotzen ditu”, ohartarazi du. Ez dugu ahaztu behar haur eta gazteek ordu asko igarotzen dituztela eskolan.

Aipatu bezala, trafiko handiko errepideak dira aukeratutako eskola inguruetako asko, eta igarotzen diren autoek, gainera, sarri ez dituzte betetzen horietan ezarritako abiadura mugak. Horri gehitu behar zaio guraso asko autoan doazela ikastetxera, seme-alabak eramatera eta hartzera, eta ondorioz, ordu jakin batzuetan trafikoa areagotzen da. Mugikortasun eredua “goitik behera” aldatu behar dela iritzi dio Ekologistak Martxan taldeak, kalitatezko garraio publikoa eta bizikletentzako bide egokiak behar direla, besteak beste, eskolara oinez edo bizikletaz modu seguruan joateko.

Eskola inguruak benetan oinezkoentzat izan daitezela eta neurketaren emaitza txarrak oso kontuan har ditzatela eskatu die udalei talde ekologistak.