Asteroko buletina
Urtarrila urik gabe, urtea ogi gabe.

Baratzean hasiberrientzako ipuina

Ekin iezaiozu baratzeari. Aspaldi buruan hara-hona darabilzun asmo hori mamitzeko sasoi ezin hobea da hau. Bidea jorratzeari ekiteko xedeak erein, intentzioak zehar landatu, deseinuak aldatu, helburuei makilak jarri, Proposituen loreak polinizatu eta ideien uzta bildu. Erraz esaten da.

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2023ko maiatzaren 08a
Argazkia: Madrilgo Udala CC-BY- 4.0

Hasiberriarentzako jakingai txiki batzuen ipuina. Azenarioak (Daucus carota subsp. sativus) tipula (Allium cepa var. cepa) maite du; baita uraza (Lactuca sativa) ere, eta tomatea (Lycopersycon esculentum) eta piperra (Capsicum annuum) eta errukula (Diplotaxis tenuifolia) eta porrua (Allium porrun) eta baratxuria (Allium sativum) eta… Maitalez inguratua bizi da azenarioa baratzean; ia landare guztien bekaizgoa puzten du, eta berak badaki. Eta gero hil eta jango duzula jakinagatik ere, maitalez inguratutako azenariotxoak bezala azenariotzarrak zu ere bekaizkeriak erretzen zaituela badaki, ondo jakin ere. Maitaleez gain beste desio batzuk ere baditu azenarioak. Ur-asetutako lurrak eta harriak ez ditu ikusi ere egin nahi; buztin lurrari bizkarra ematen dio, baita patatari (Solanum tuberosum), erremolatxari (Beta vulgaris subsp. conditiva), apioari (Apium graveolens var. dulce) eta artoari ere. Bihozberatzen dute simaur zaharrak, kareak eta errautsak; loa kentzeraino urtzen dute mausarrak eta hondarrak.  

Azak (Brassica oleracea var. capitata) ez du maite arbia (Brassica rapa subsp. rapa), ezta artoa (Zea mays), ezta errukula, ezta mihilua (Foeniculum vulgare), ezta kuiatxoa (Cucurbita pepo var. pepo), ezta errefaua (Raphanus sativus), ezta marrubia (Fragaria ananassa) ere. Baina nork ez du maite marrubia? Izan ere, aza amandrea dozenan hamahiruko horietakoa da, handia…

Porrua bai, porrua marrubiarekin txoratzen da. Bien usainak izan daitezke, edo koloreak edo… Bada horien artean zerbait, gainontzeko baratzekideek ulertzen ez dutena.

Ilarrak (Pisum sativum) ez du ura maite, ezta beroa ere. Lehor eta fresko antzeko negu amaierarekin eta udaberriekin, biekin maitemintzen da, urtero.  

Babarrunak (Phaseolus vulgaris) zale ugari du: maitatzaile, maitale, amorante eta jostalagunetik nahi adina, azenarioari begi-bazterraz begiratzeko lain. Bestelakoak ere baditu ordea, Allium leinu zaharreko gure hirukote maiteenak, adibidez: porrua, tipula eta baratxuria. Lauen zale amorratuak diren errefauak eta urazak ehunka urtetan elkar hurbiltze aldera direnak eta ez direnak saiatu eta eginagatik ezin izan dute babarruna eta Alliumtarren adiskidetasun itunik sinatu. 

Erremolatxa, bere gorritasunean, banakoa da, bitxia: ez zaio ba gatza gustatzen! Itsasokoa bai, gatz arrunta. Eman lurrari metro koadroko 15 bat gramo. Aho sabaian igarriko diozu, gorri horri!

Eguzki-lore meteorologoa
2024-11-04 | Jakoba Errekondo
Mendirik altuenetako okoilu gordeetan. Ziztu biziz haize hotzak zazpi hilabetez neguztatzen duen zokoan. Udan igotzen dituzten azienda saldoek motzean eusten dioten belaze bazterretako zuhaixken altzoan.... (+)
Sagastizaleentzako jakinarazpena
2024-10-28 | Jakoba Errekondo
Euskal Herrira 2018an iritsi zen. Bertakotu eta euskaldundu den migratu bat gehiago. Ongi etorri. Gutxi batzuk hasieran, izurritea 2023rako. (+)
Harizti borobil bat mugari
2024-10-21 | Jakoba Errekondo
Mugek itotzen gaituzte. Ondo esanda, mugek itotzen naute; izan ere, izango da baten bat zeina mugen estuasunean bertan gozo ederki sentituko den. Ni itotzen naute... (+)
Zainzurien skotomorfogenesia eta fotomorfogenesia
2024-10-14 | Jakoba Errekondo
Datorren negua gozatuko digute zainzuri kimuek (Asparagus officinalis). Baratzeko nire kuttuna da, baita nire baratzekoa ere. (+)
Lezkarekin sagardo hobea
2024-10-07 | Jakoba Errekondo
Barrikoteak, barrikak, bukoiak eta upelak bete berriak ditugu etxean sagar muztioz (Malus domestica). Makina bat beteko ziren, ipar eta hego, gure geografia guztian mahatsarenarekin ere... (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

gora