Abenduaren 30ean burutu dituzte Tainshan Shengli tunelaren zulaketa-lanak; munduko errepide-tunel luzeena izango omen da, 22 kilometro luze.

Albistea, haatik, epel geratu da aurtengo abenduko azken astean gainera etorri zaizkion bi iragarpen erraldoien itzalpean: CKU trenbidea eraikitzeko obren hasiera, eta Yarlung Zangbo ibaiko egitasmo hidroelektrikoaren behin betiko onespena.

Egiaz, batere berriak ez diren proiektuak biak ala biak; duela urte, hamarkada askotatik zirelako hizpide... Baina orain eginbidean direla esan beharko dugu. Eta ur handiak dira horienak; seguruenera, horrexegatik egon dira ez atzera eta ez aurrera hainbeste denboran. Baita aurrekaririk gabeko lanak direlako ere.

Mende laurdena zeraman ametsen apalean jasota usu CKU akronimoaz ezagutzen den trenbide-egitasmoak: Txina, Kirgizistan eta Uzbekistan lotu behar ditu, handik barrena, lehendanik badiren trenbideekin elkartu eta Mediterraneo alderaino iristeko. CKU ez da luzea (500 kilometro inguru); baina zeharkatu behar duen Tianshan mendikateak izugarrizko zailtasunak ezartzen dizkio, tunel-zubibide izango baita gehienean, eta oso goiera altuetan, irispide makurrekin. Noski, lanketa eta proiektuaren dirubideak aurreratzea Txinari dagokio, eta zifrak halakoak dira. Baina argi dago Pekingo agintariek haren estrategikotasuna lehenetsi dutela. Orain.

Tasun hori bera aitortu beharko zaio Yarlung Zangbo (gure artean, gero hartzen duen Brahmaputra izenaz ezagunagoa den) ibaiaren baitan Tibet hego-ekialdeko egitasmo hidroelektrikoari. Jada eraikitzen hasita zegoen, baina orain ofizialdu da. Txinako presa hidroelektriko handiena eta munduko bigarrena den Hiru Arroiletako Urtegiarekin alderatzen da (haren gainetik jarriz); baina, ezagutzen den apurraren arabera, antzekotasun gutxi izango dute egituraz, inpaktuez eta gainerakoez. Argi dago, haatik, Medog konderriko hori are garestiagoa izango dela, munduko obra publiko garestiena edo izateraino.

Garestitasunaz gain, badute, ordea, berezitasun bat erkide obra publiko erraldoi “berri” horiek guztiek: sartaldeko-tasuna. Alegia, herrialdea bi zati ia berdinetan banatzen duen Heihe-Tengchong marra baino mendebaldeagokoak izatea.

Txinaren barne-desoreka ekonomiko eta sozialaren isla nabarmenena den marra hori, gure Mendebalde kolektiboan aintzat hartzen ez bada ere, kezka-iturri handienetakoa izan da beti Pekingo agintari ororentzat. Urrutiago gabe, hartaz gogoeta egin bide zuen egungo aginte gorenak pasa den abuztuan. Pentsa liteke horren emaitza direla oraingo urrats hauek.

Urteak beharko dira horrelako obrek marra horia lausotzen ote duten ikusteko.