15-25 cm bitarteko gorputza du: ikus giltzen erreferentzia tamaina irudikatzeko.

Erbinudea (Mustela nivalis) topatzea zaila izan ohi da, oso animalia iheskorra baita. Bere tamainak ere ez du asko laguntzen, 15-25 cm bitarteko gorputza baitu; ideia bat egiteko, eskolako estutxean eramaten genituen erregelak baino pixka bat handiagoa da. Argazkian ere konparatu liteke giltzen aldean.

Txikia izateaz gain, maitagarri itxura ere badu, belarri eta mutur txiki eta begi borobil horiekin. Baina ez zaitzala nahastu, ikaragarri ehiztari ona baita, eta asko ehizatzen du gainera, bere metabolismo azkarra ase ahal izateko. Harrapakinei zelatan egoten da, poliki-poliki hurbiltzen zaie, eta salto batekin kosk egiten die lepoan. Hortxe geratzen da zintzilik, harrapakina hil arte.

Animalia asko izan daitezke erbinudearen askari: saguak, satitsuak eta halako karraskariak, baita hegazti txikiak eta hainbat narrasti ere. Noizbehinka bere tamaina baino bost edo hamar aldiz handiagoak direnak ere akabatzen ditu, untxi eta erbiak, esaterako. Izaki azkar, indartsu eta abila dugu erbinudea.

Hainbat izen ditu animalia honek Euskal Herrian: erbinude, satandera, ogigazta… gizakiak harekiko izan dituen sinesmen eta istorioen arrasto dira. Erbinude hitza “inude” terminoarekin lotuta egon daitekeela diote batzuek, edo “erdi-un(h)ide” terminoan izan dezakeela jatorria, erditzean laguntzen duena, hain zuzen. Berbera esan dezakegu gazteleraz duen izenarekin, “comadreja” (comadre, emagin). Ogigazta edo panikesa izena, bestalde, inguruko erromantze batzuen kalkoa da, eta usadio zahar batean oinarritzen dela uste da. Baserri eta etxaldeetan erbinudea oilategietara lapurretan sar ez zedin, ogi eta gaztarekin igurzten omen ziren sarbide eta zirrikituak, horrek animalia uxatuko zuelakoan. Beste batzuek diote bere ilajearen koloreak ogia eta gazta gogorarazten dituela.
Izenak izen, historian euskaldunok ez dugu bereziki erlazio estua izan animalia honekin, ez onerako, ezta txarrerako ere. Bere izaera iheskorragatik agian, edo ez dugulako harrapakaririk konpartitzen, eta ez delako gure ingurura gehiegi gerturatzen. Ezagutu, ordea, bai ezagutu dugu, inguru hauetako animalia ohikoa izan baita; eta hala jarrai dezala.

ERBINUDEA Mustela nivalis

TALDEA: Ornoduna/Ugaztuna.
NEURRIA: Emeek 169-197 mm artean eta 10 bat gramo; arrek 180-258 mm artean eta 20 bat gramo.
NON BIZI DA? Basoetan eta landa eremuan.
ZER JATEN DU? Gehienbat karraskari, hegazti eta narrasti txikiak. Baina dieta oso anitza izan dezake.
BABES MAILA: “Kezka txikiko” izendatua. Ezin da hil.