Rukula itxura duen belar "txar" bat dut baratzan. Zein landare izan daiteke? Jangarria da? Eskerrik asko

Onena kosk egitea, errukula ederki ezagutuko duzu. Bestea loratzen uztea da, orduan errazagoa da identifikazioa. Informazio gehiago bilatzeko edo beste zerbaitetarako balio badizu hosto borobileko errukula Eruca vesicaria da. Bestea, hosto zorrotzekoa Diplotaxis tenuifolia

Kaixo Jakoba, Getariako eskolan baratza txukuntzen gabiltza eta bankalak egiteko asmoa dugu. Baliabide ekonomiko gutxi dugunez, gu saiatuko gara paleekin eraikitzen. Kontua da, ondoren zerrekin bete ez dakigula, lur zakuak erosten hasi ezkero garestiegia egingo baitzaigu. Bideoren batean ikusi dugu kartoi zatiak, adaxka lehorrak, belarra eta lurrez bete dituztela, baina ez daukagu argi. Agian, koko zuntza ere erabil dezakegu... Eskerrik asko!

Koko zuntza ahaztu. Material oso arriskutsua da; urzale amorrataua izanik. Lehorte txikiena sentitzen duenean landareei sustraietatik barrena ura kentzeko gai da. Pentsatu edozein material organiko ona dela. Azpian adar lodiak jar daitezke, gero meheagoak eta azkenik ttikiak. Horien gainean orbela, kartoia osorik edo txikitua, paper birrindua, baratzeko hondakin berdeak, arto zuztarrak, antxoa buruak, ebaki berria den belarra, belar ondua, garoa, itsasokoa ez den hondarra, lurra, simaurra, luarra… Gainean lurra edo ondo ondutako luarra jarri. Gero lurra irauli gabe bertan lan egin. Eta urtero, etengabe luarra edo simaur ondua eman beharko diozu.

Kaixo Jakoba. Askotan irakurri dizut gaitzen aurka neem, bacilus eta xaboi potasikoa erabilera gomendatzen dezula. Nik aurten Axun ura gehitu diot nahasketa horeri. Gauza da irakurri dudala bacilus-a ezin dela beste erremediorekin nahastu, efektua anulatzen delako. Ez Dakit argitzerik daukazun Eskerrikasko

Bacillus thuringiensisa lasai asko nahasi dezakezu. Eta Neemarekin nahasita izugarrizko konbinazio eraginkorra da intsektuen izurriteen aurka. Horri xaboi potasikoa erantsiz gero tratamendua oso ona izango da, osoagoa eta landarean toki gehiagotara iritsiko denez hobea. Neem olioak intsektuen harren eta beldarren hazkundea eta garapena eragozten ditu eta Bacillusa intsektuentzako pozoi bat da. Baina esandakoa, lasai eman batera. Hori bai gaitzen aurka ez dute balio, izurriteen aurka lan egiten dute.

Kaixo Jakoba!. Nik jakin naiko nuke noiz ahal dudan laroza mazetas aldatu?. Orain dagoen lejuan apurtuta dagoez.

Lan hori berez neguaren amaieran egitekoa da, otsaila amaieran edo martxoa hasieran. Hala ere zure arrosondoaren ontzia puskatuta badago ahalik eta azkarren jarri berri batean. Handixeagoa izan ahal bada hobe, lur berri piska bat erantzi eta gainontzean sustraiak ahalik eta gutxien ukituaz, lehen dagoen era berean sartu.

Egun on Helda leka erein nuen udaberrian eta lendabiziko lekak onak eman zituen bainan gero leka ttiki gogor eta harizu bat ematen du. Zerbait? Zein leka motak dira bertakoak? Eskerrik asko

Berez Helda da Euskal Herri hezerako gomendatzen diren leka barietateetako bat. Leka lehor eta haritsua emateko hori arrazoi ikusten ditut. Hauetakoren bat edo konbinazioren bat. Tenperatura altuak, loreak abortatzea eta lekak deformatu eta zakartzea dakar. Lurrean kare gaindosia izatea. Lehortearen ondorioz lurra elkortu eta zakartzea. Ea horiekin asmatzen duzun arazoaren iturria. Beroa eta lehorra izan ditugu uda honetan. Bertoko barietateak eta ondo egokitzen direnak jagon eta jasotzeko sortu zen ALEKA elkarteak bost leka gomendatzen ditu: Helda, Bina, Buenos Aires, Contender eta Garrafal Oro. Ikusi hemen: https://aleka.eus/product-category/lekadunak/leka/

Kaixo Jakoba. Tximiniako errautsa pilatuta dugu, eta fruta arbolei botatzea ona dela entzun dut. Noiz da garai egokia? Zein onura dakar? Eskerrik asko

Errautsak kaltzioa du osagai nagusia, baina kareak ez bezala, beste mineral batzuk ere baditu. Bere lan garrantzitsuenak hauek dira: lurra harrotu eta lehortu egiten du, lurraren egoera kimikoa neurtzen duen pHa igotzen du lurraren azidotasuna apalduz eta mineral batzuen mugimendua erraztuz (landareak ere errazago hartzen dituelarik) eta kaltzioa erantsita landareak eskuera edukiko du elikagai garrantzitsu hori fruituak hobeak eta iraunkorragoak emateko. Ongarriketa garai nagusia udazken-negua da. Ongarri organikoa (simaurra, luarra…) eta errautsa edo karea ez dira batera eman behar. Batetik bestera ilargialdi bat izatea komeni da, hilabete bat gutxienez. Azaroa-abenduan simaurra eta urtarrila-otsailean errautsa, adibidez.

kaixo Jakoba. Aurten gure sagar uztak ar asko du, tratamenduren bat egitea komeni da, hurrengo urteko uztari begira? Eskerrik asko

Negu partean, hostoak ia erabat erorita daudenetik otsaila arte, olio tratamenduak egiten dira. Bere helburua negua arbolan igarotzen ari diren izurriteen eta gaitzen formak (esporak, arrautzak, harrak, beldarrak, intsektuak…) hiltzea da, hurrengo sasoia garbiago hasteko. Izurritea handia izan bada egiten da tratamendu hori. Gainontzean onena sasoian bertan tratatzea da. Horretarako tranpak jartzen dira eta kopuru jakin bat erortzen denean tranpan orduan izurriak tamaina handia hartzeko arriskua dagoenean tratatzen da. Tratamendu horiek maiatza amaieran eta ekainaren lehen hogei egunetan egiten dira. Produktu ekologikoak hauek erabiltzen dira: Madex, Bactur 2X edo Siena. Arjoaren bigarren erasoaldia izan daiteke uztaila-abuztuan. Orduan ere tranpen bidez jakiten da erasoaren neurria eta erabaki tratatu edo ez. Tranpen informazioa inguruko sagastietakoa izatea komeni da. Bestela fruituzale elkarteren batean edo administrazioan galdetu.

Kaixo Jakoba, nere anturio honek zilar kolorezko orban hauek ditu hostoetan. Zerena izango ote den eta nola sendatu? Bestalde hostoa eta hostoa ateratzen du baina lore oso gutxi, agian arazo biak lotuta daude?

Buztan loreak edo Anturioak behar ditu: argi asko-asko, baina eguzki errainu zuzenik ez; hostoetan hezetasuna eta lurra lehor antzera; beroa. Etxe barruetan bero faltarik ez dugu izaten. Eta hezetasunarena asmatu duzula dirudi, hostoak eman eta eman ari bada. Nik uste dut ongarri falta izango duela. Badira ongarri likido bereziak ureztatzeko urari nahasten zaizkionak. Loretarako ongarria izan behar du (besteak hostotarakoak dira). Ongarri hori lurra ureztatzen duzunero urari nahasi. Ontziak gomendatzen duen dosia baino gutxiago erabili, erdia adibidez, baina ureztatzen duzun oro nahasita eman. Eta ureztatze batetik hurrengora lurrari pittin bat lehortzen utzi. Hostoak bai, hostoak maiz ihinztatu. Loreontziaren azpian platera edo tankerako ontzi batean harri txintxarrak jarri eta beti ura eduki haien artean, ontzia gainean jarriz. Horren inguru hezea bermatuko dio beti.  

Orbanena agian izurrite bat da: tripsa. Ez da erraza kentzen. Probatu xaboi potasikoarekin. Ihinztatze urari nahasi 10 litroko 150 gr proportzioan eta eman maiz, hostajea goi eta behe, ezker eta eskubi alde guztietatik ondo blaituaz.

Kaixo gabon!
Arrasatetik idazten dizuegu, baserritar gazte batzuk gara eta zalantza batzukin gabiltza...
Baserri inguruko belardientam, menta belarra, uzta, asuna..... ari zaigu nabarmentzen.
Hortaz gure galdera da noiz modtu beharko litzatekeen. Zuen liburuzketan ilgoran (ascemdente) izan behar dela diozue, beste zenbaitek menguante izan behar dela ere badiote, eta beste zenbait ere entzun ditugu.
Beste zalantzetako bat irea (helecho) galdu ahal izateko jarraitu beharreko pauso egokiak zeintzuk diren .
Orain arteko saiakerek ez dute aldaketa haundirik ekarri eta mezu hau idaztea pentsatu degu.
Aldez aurretik milla esker eta ea laguntzerik baduzuen.
Aio eta ondo izan!

Aipatzen dituzun landare horiek denak gure atzetik doaz. Gure aziendek eta guk uzten ditugun hondakinak maite dituzte. Gure simaurren nitrogeno berriak elikatzen ditu. Beraz oso zaila da lurraren erabilera edota bere osagaiak aldatzen ez badira. Simaurketa nola egiten denaren araberakoa izango da gero bere indarra. Minda likidoa edo ondo gabeko simaurra erabiliz gero indarrean etorriko dira. Eta okerrena dena, belar goxo, fin eta aziendarentzako onenak galdu egingo dira. Belar nahasketa aldatu egiten da eta zakartu. Hor bizi dira, bertan gozo, aipatzen dituzun horiek. Hala ere moztu, landarearen kontra pentsatzen ari zarenez beti ILGORAn. Orduan energia gehiago dago landarearen goiko aldean eta mozten duzunarekin kalte gehiago egiten diozu. Beti pentsatu lurpeko sustraietan dagoen erreserbak akabatu behar ditugula. Erreserba horiek erabiliko ditu moztutakoa berreskuratzeko kimu berriak emateko; hurrengo ilgoran berriro moztu. Hasi maiatzekoan eta abuztukora arte segitzea onena. Garoa edo irea berdin-berdin. Eta kalte egiteko urtero kare bizia eman lurrari, 100-150 gr/m2. pHa igoko da eta hori ez dute batere gustuko. Era berean kareak nitrogeno gaindosi hori mugituko du, jaitsiz.

Egun on Uztaila erdikaldean porruak landatu genituen, eta kostata ari dira hazten. Osin ura edo antzeko zerbait bota nahiko genieke indartu daitezen. Zer litzateke egokiena eta nola egin genezake? Milesker

Landare sanoa, inolako gaitz edo izurriterik gabe etorritakoa dela pentsatuz hasiko gara. Gakoa ongarriketa izan daiteke. Porruak janari asko eskatzen du. ILARGIA ETA LANDAREAK urtero argitaratzen dugun agendan hor duzu “Barazkien ongarri premia” atalean janari asko gehien behar duten landareen multzoan. Nahikoa ongarri, 3 kg/m² ez badu izan asun urak lagunduko dio. Baita ongarri lehor eta harroa izanez gero porru errenkada tartean banatzeak ere. Beste aukera bat simaur ura egitea da. Ontzi batean simaur ondu gabea jarri eta urez bete, egun bete utzi eta ur horrekin ureztatu; ongarri bera 6-8 aldiz erabili eta berritu.

Gure sekoiari hosto marroiak atera zaizkio, gaixotasunen baten seinale al da? Enborrean jo ezkero, soinu "hueco" a ateratzen du, ez dakit hori ere normala den edo ez.

Sekuoiak ura maite dute, baina ez urasetutako lurrak. Lur itoa, buztintsua edota gogorra bada asko sufrituko du. Sustraietan, ur ugari dagoen tokian onddoak etxean bezala ibiliko dira eta erraz erasotuko dute sekuoia. Hortik etortzen da, jeneralean, arazo hori. Konponbidea ez da erraza. Aukera baldin baduzu gorritutako adarrak moztu eta bertan erre. Lurrari ura kentzen saiatu, lur azalean letorkeen ura desbideratuta, edo drenaia kanalak eginez, adibidez. Lurrean bertan onddoaren aurkako tratamenduak egin daitezke, baina ez dizut gomendatzen onddo gaizto bat kentzeko sekuoiari elikaduran laguntzen dioten beste mordo bat hilko duzulako. Oso zaila da gaitz horri aurre egitea; inguruan ikusiko dituzu antzeko egoeran dauden bat baino gehiago eta asko eta asko hil egiten dira.

Kaixo Jakoba! Piper eta gindilla landareak karakol zuri txikiz josita ditut. Banaka - banaka kentzeko saioak egin ditut baina alferrik. Zer egin dezaket? Bestetik, Kaki zuhaitza jarri nuen orain dela hiru urte. Fruitu ederrez josita zegoen baina erraztasun handiarekin erortzen zaizkio. Ez dakit gabeziaren bat duen edota oraindik gazteegia denez, ezin dituen guztiak mantendu. Hostoek kolore osasuntsua dute baina dagoenekoz 8 bakarrik geratzen zaizkit eta ez dakit ba zer pentsatu...Eskerrik asko!

Izugarrizko izurrite gogorra da barraskilo txiki zuri horiena. Denak pilatuta egoten dira, bat jartzen den tokian atzetik gainontzekoak… Ezagutzen dudan aukera eraginkorrena zeure hori da: eskuz biltzea, baina lan handia da, eta egun gutxiko tartearekin errepikatu egin behar da. Probatu nahi baduzu saiatu xaboi potasikoarekin. 5 litro uretan 100 gr xaboi erantsi, irabiatu eta ondo nahasi. Horrekin busti ondo barraskiloak eta egunero edo biz behin errepikatu. Gustura jakingo nuke emaitzaren berri.

Badira bi urte baratzeko tomateak beratzen edo gorritzen ez direla. Bero handiko eremu batean dut ortua, Arabako hegoaldean. Zer egin nezake gorritzen laguntzeko? Esker mile

Hasteko tomate barietatea zein den zehatz mehatz jakin beharko zenuke. Barietate batzuek verde irauteko joera dute. Onena zenuke inguruan, bertoko barietateren bat lantzen duen nekazariren edo mintegiren batengandik landarea eskuratzea. Honela zihur badakizu lurralde horretan zikloa ongi osatzen duen barietate bat lantzen duzula. Tenperatura altuegia ere izan daiteke arazoa. Tenperatura bajuek eta argi faltak eragin dezakete ez gorritzea, baina baita tenperatra altuegiek ere. Bestetik, ongarriketa desoreka batek ere eragotzi dezake gorritzea; gehiegizko ongarriketa batek, adibidez.  

Babarrunen azala ebakita agertzen denean zergaitik da?

Nire ustez uraren estresa da. Hau da, ura izan dute hazteko. Gero azala sortu eta lehorte egun batzuetan azal hori zaildu, gogortu egin da. Gero berriz ura etorri da eta berriz hazteko aukera izan dute, orduan hazteko aurreko azala zartatu egin behar. Beste barazki batzuekin ere gertatzen da antzekorik: tomatea, patata…

Kaixo. Avilan errege sagarronfoak ditugu. Eremu oso lehorra da udaran , eta beroa eta haizea dela eta erortzen ari zaizkigu. Orain horitzen hasi dira, baina ez daude guztiz gozoak ere. Hemengo jendeak esaten digu jasotzeko, eta etxean lurrean zabaldu ezkero hobtzen jarraituko dutela. Hau horrela da? Ilargi egutegian, egun hauek fruta jasotzeko egokiak direla dio, zer iruditzen zaizu? Eskerrik asko zure lanagatik, asko estimatzen dugu

Errege sagar horiek, baldintza arruntetan, noiz heltzeko ohitura duten jakin beharko litzateke. Dagoenerako horitzen hasi badira erortzeko bideari ekin diotela esan nahi du. Horitzea agian lehorteagatik gertatzen da. Horrek, baina, ez du esan nahi sagarrak helduta daudenik, eta gutxiago gozatuta. Zalantza baduzu, eta uzta galtzeko arriskua ikusten baduzu hobe da arboletik bertatik jasotzea lurretik baino. Beraz erortzen jarraitzen badute bildu eta toki fresko, ilun eta aireberritzen den batean jaso, zabal-zabal eginda. Sagarrak irautea nahi baduzu onena ilbeheran jasotzea da eta fruitu egunetan.

Egun on! Ezin dut aurkitu zatuketan hitza hiztegietan. Uste dut badakidala zer den baina aurkitu ere ez egitea…

Zatuka sorta da eta lan honetan bereziki erabiltzen dena. Hemen duzu Euskaltzaindiaren orotariko hiztegiko sarrera:

https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_oehberria&task=bilaketa&Itemid=1694&lang=eu&definizioak=0&query=zatuka&mota=sarrera

Haritza moztu al daiteke, altuera gehiago hartu ez dezan? Posible bada, noiz eta nola? Eskerrikasko

Landare bakoitzak altuera bat hartzeko joera dute, berezkoa. Lur eta klima baldintza egokiak baditu beti izango du altuera horretara heltzeko gogoa. Altuerarako joera mozteak esan nahi du inausketa hori errepikatu egin beharko duzula. Urtero edo gutxienez bi urtez behin. Mozteko puntua non den erabakitzeko pentsatu hortik emango dituen altsuma indartsuak noraino haziko diren, hori izango baita bere altuera. Inausketa hori egiteko sasoi onena neguaren amaiera da, sasoi berria mugituko duen izerdi berria laster etorriko zaionean, horrek eragingo baitu egiten dizkiozun zauriak bizkor orbaintzea. Itsas inguruan bada otsailaren amaiera aldera. Toki altu eta hotzean bada martxoaren erdia aldera; beti ere ilbeheran.

Kaixo! Zer egin dezaket barraskiloaren kontra?.

Nik ezagutzen dudan aukera eraginkorrena ilundu duenean buelta bat egin linterna indartsu batekin eta landareak ondo miatu. Horrela egun batzuetan. Hezetasuna baldin badago (xirimiria, euria eta abar) hobe, errazago bilatuko dituzu. Gero beraiekin zer egin zeuk erabaki.

Egun on. 10 bat kiwi landara daukate lagun batzuk itsasondoan eta on dala 4 bat urte, bazter bateko bi landara , horitzen hasi ziren. Frutua be horijo eta barrua zurizka ikusten da, aparte, gusto gitxi dauko. Ondoko landarak primeran dagoz. Zer izan leiken? Eskerrik asko

Nire ustez bi landare horiek dira egurra jasotzen ari direnak: haizea, itsasoko kresala… Eta hurrengoan babesten dituzte eta haiek ondo. Beste aukera bat ongarri edo tratamendu desegokiren bat hartu izana… Gehiegizko ongarriketa izan daiteke baita arazoa. Bestetik, inguruan berak edo besteren batek herbizidarik edo erabili baldin badu, agian haren arrastoren bat izan daiteke.

Kaixo!! Kalabaza ruperta noiz jaso behar da? Haundiak daude ta arratoia dabil inguruan Eskerrik asko

Ilbeheran eta fruitu egunean jasotzea komeni da, baldin eta helburua ahalik eta gehien irautea bada. Kuia landarearekin lotzen duen txortena ondo ihartuta egoteak adierazten du jaso daitekeela. Biltzerakoan tiraka ez askatu, txortena osorik utzi eta landarearen zarba moztu bi aldeetara. Ondoren bi edo hiru egunez eguzkitan eduki, mamia gozatu dadin eta gero freskoa, iluna eta batez ere ondo haizeberritzen den toki batean jaso. Oraindik oso goiz da, hemen normalean urriko ilbeheran jasotzen da; oso goiz egindakoak badira agian irailean. Iraileko ilbehera 1etik 11raino izango da, eta fruitu egunak 1, 2 eta 3. Hurrengo ilbehera irailaren 25etik urriaren 9ra da eta fruitu egunak 28 arratsaldea, 29, 30 eta 1 goiza. Hurrengo ilbehera ere ez da txarra izango: urriaren 22tik azaroaren 5era; fruitu egunak 26, 27 eta 28 izango dira.

Kaixo jakoba!zein litzateke baina motza ereiteko egunik aproposena?

Leka motza uztailera arte ereiten da, baina abuztuan erein lasai, hemen udazkena, jeneralean, oso ona izan ohi da eta lekak sortzeko. Ilgoran ereiten dira eta egun egokienak fruitu egunak dira. Ilgora abuztuaren 16tik 28 eguerdira arte izango da eta fruitu egunak 16, 17, 24 eta 25.

Kaixo, tomatean ikusten diren zuloak zer egiten ditu eta erremediorik ba al dauka?

Bareak edota barraskiloak izan daitezke. Horiek badira iluntzean erraz topatuko dituzu, bildu eta... Zulo sakonagoak harren sortutakoak izan daitezke. Horieri aurre egiteko erabili nahasketa hau: Bacillus thuringiensis, Neem (olioa edo aterakina) eta xaboi potasikoa. Zerbait eskuratu ezin baduzu hiru horietatik ahal duzunarekin tratatu, 6-8 egunero. Landare osoa, goi eta behe, eta aleak ondo-ondo busti. Gai horiek erabat naturalak dira eta tomatea lasai jan daiteke.

Atsaldeon! Duela 8 bat urte eje zentralean landatutako sagarrondo sail bat azkenengo urteetan kasurik egin gabe daukagu. Zuhaitz gehienek ez dute sagar bakar bat. Gainera, ardiek enbor askoren azala jan dute… Honek ba al du soluziorik? Nola? Ongarri faltagatik izan daiteke?. Bestetik, ardiek egindako miñak soluziorik bai?. Eskerrik asko!

Sagarrondoak ezagutu beharko genituzke, lehenik. Zein mentuoinaren gainean txertatuta daude, zein barietate dira eta erdiko ardatza izanik ere zein gobernu mota dute: era askean hazteko, sarean edo alanbrean hesi bezala hazteko… Horretan inausketa gakoa da, ez egiteko edo behar beharrekoa izan daiteke… Bestetik ardiak ibiltzea berez ona da; sagastian zenbat denbora bazkatzen direnaren arabera ongarriketa nahikoa emango dute. Baina ongarriketa hori desegokia izan daiteke, lurraren arabera: agian nitrogeno gehiegi pilatzen da lurrean eta horrek adar eta hosto asko ekartzen du, baina lore eta fruitu gutxi. Horrela balitz ardien bazkatzea urritu beharko litzateke eta karea dantzatu, batez ere lurra buztintsua bada. Zenbat urte da karerik ez duzula eman? Edo ematen baduzu zenbatsuko dosia erabiltzen duzu? Ardiek sagarrondoen azala jatearena beste sagardotegiko barrikotea da. Ardiak, batik bat, belarra jan ohi du, baina gogorretik ere behar du. Bazka sailean zuhaixkak eta arbolak behar ditu, hortza hazi egiten zaizkio eta horiek higatzeko edo gastatzeko zerbait gogorra hozkatu behar du. Zuhaixka edo zuhaitzik ez badu fruta arbolari helduko dio. Konpontzeko zuhaixkak edo zuhaitzak landatu ertzetan edo bazkalekua zabaldu eta barruan sartu inguruan dagoen zuhaixka-zuhaitz multzoren bat. Zauriak sendatzeko, labana zorrotz batekin zauri printzatsuak garbitu eta denean salda bordelesa eman isipu batekin. Salda bordelesa hautsa poto batean jarri eta ura pixkanaka erantsi ondo nahasiz; ore bat egindakoan hori zabaldu zaurietan.

Irtenbidea, beraz, ongarriketa zehaztu behar du edo ez, karetu, ardien sartu-etera kontrolatu, arbolak haien hortzetatik babestu eta zuhaitz-zuhaixkak eskuera jarri, eta zauriak sendatu. Lan horiek zehatzago azaltzeko agian profesionalen baten laguntza jasotzea ez legoke gaizki…  

Baratzeko hainbat tomatek zuloak dituzte (insekturen batek jan da bezala) eta gusano txiki hori bat ere aurkitu dut ale baten. Zer da? Nola konpondu dezaket era natural baten? Mila esker

Harra da bai. Aurre egiteko erabili nahasketa hau: Bacillus thuringiensis, Neem (olioa edo aterakina) eta xaboi potasikoa. Zerbait eskuratu ezin baduzu hiru horietatik ahal duzunarekin tratatu, 6-8 egunero. Landare osoa, goi eta behe, eta aleak ondo-ondo busti. Gai horiek erabat naturalak dira eta tomatea lasai jan daiteke.

Nola lortu banbua desegitea. Eskerrik asko.

Landare iraunkorren kasu ia denetan bezala iraupenaren eta biziberritzearen gakoa sustraietako erreserba kopurua da. Lurretik gora azaltzen dueña moztu eta kentzen diogunean erreserba horien bizkar sortuko ditu kimu eta banbu berriak. Erreserba horiek deuseztatu behar dira. Moztu eta kimu berriek hostoak eman aurretik, orduan hasten baititra berriro erreserba horiek birkargatzen, moztu berriro; eta moztu; eta moztu… Beti kimu berri horiek handiak egiten utzi gabe. Batzuek moztu eta saila goldetu egitne dute sustrai nagusiak kentzeko; baina inoiz ed da erabat garbitzen. Hala ere hasieran hori egiteak asto ahultzen du eta moztu-moztu lan hori erraztuko luke. Mozketak ilgoran eginda ere laguntzen du.