Tamainaz zozoaren tankerakoa da, baina lodikotea, hegal txikiko eta isats motza izanik, mozkote xamarra da ur-zozoa. Arre kolorekoa du gorputz osoa, paparra izan ezik, hau zuria baitu. Erreketan bizi den hegaztia da hau; hain zuzen ere, bere izen guztiek egiten diote erreferentzia horri: errekazozo, urtxori eta, ofiziala, ur-zozo (Cinclus cinclus). Ibai, erreka eta ur-lasterren inguruan bizi den hegaztia da, ornogabe urtarrak baitira bere elikaduraren oinarria: trikoptero, burruntzi eta ur-zorriak, besteak beste. Lapurdiko Dassancek eta Elizalde idazleek ere kontatu ziguten hori: "Zer-nahi har eta xixari jaten omen du ur barnean: arrainik, ez”. Ornogabeak harrapatzeko duen teknika berezia da. Ur-zozoa ur azpira sartzen denean guk ere burua sartuko bagenu, ur hondoan ibiltzen dela ikusiko genuke. Hanka-puntetan eta hegalak erdi zabalik dituela mugitzen da hondoko arroka artean, eta arroka batzuk iraultzen ditu, xomorro bila. Bere odolak, beste hegazti txiki batzuk baino oxigeno gehiago darama. Horri esker, urpean 30 segundo irautera heldu daiteke, nahiz eta 10-20 segundoko urpe-aldiak diren ohikoenak. Ehizatzeko ur garbi eta azkarrak ditu gustuko.

Habia egile arrunta da Euskal Herriko eskualde heze gehienetan, eta urriagoa, aldiz, eremurik lehorrenetan. Habia ur-bazterrean egiten du: ur-saltoen atzealdean, errota zaharren paretetan edo zubi azpietan aurkitzen dituen harri-zuloak baliatzen ditu. Martxo-apiril aldera ekiten dio habia eraikitzeari bikoteak, zulo horiek goroldioz eta lastoz beteta, eta bertan erruten ditu arrautzak emeak. Urtean 2-3 errunaldi izan ohi dituzte eta bakoitzean 4-5 arrautza erruten dituzte. Arrautzak inkubatzen dituena emea izaten da, nahiz eta momentu labur batzuetan arrak erreleboa hartzen dion. Batez beste 16 egun behar izaten dituzte arrautzek eklosionatzeko eta behin txitak jaiota, bi gurasoek elikatzen dituzte 18-22 egunez, txitak oraindik  habian daudela. Hala ere, txitak habiatik kanpo daudenean ere gurasoek haiek elikatzen jarraitzen dute, geroz eta gutxiago, txitek haien kabuz elikatzen ikasi arte.

Gurean populazioak egoera onean daudela badakigu, baina erreketara hain lotuta dagoen espeziea izanik, erreken eta horien arroen eraldaketa zein uren kutsadura espeziearentzat kaltegarri dira. Kalte horiek batzuetan zuzenak izan ez arren, erreketako ornogabeak kaltetzen dituzte. Eta ornogabeak desagertzen edo asko murrizten badira, ur-zozoa elikagairik gabe gelditzen da.