Maiatzean euri, uzta jori.

Desagertzeko “arrisku handian” da ur gezetako animalien %25a

Laborantza industrialak, urtegiek eta kutsadurak ondorioztaturiko "gaitzeko presioengatik" desagertzekotan dira ehundaka espezie. Bilakaera hori saihesteko asmoz, "berehala hartu beharreko aldaketak" galdetu dituzte Nature aldizkariak urtarrilaren 8an plazaraturiko ikerketaren bidez.


2025eko urtarrilaren 16a
Ur gezetako animalien desagerpena saihesteko asmoz, "berehala hartu beharreko aldaketak" galdetu dituzte Nature aldizkariko ikerketaren bidez.
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

Ur gezetako animalien %24 desagertzekotan da, Nature aldizkariak plazaturiko ikerketaren arabera. Beste batzuk jada desagerturik dira: 89 espezie dira behin betiko desagertu XIX. mendeaz geroztik, eta beste 178 espezie, berriz, "seguruenik desagerturik" dira. Ur gezek –ibaiak, lakuak edota hezeguneak– lurraren azaleraren %1 baino gutiago osatu arren, bioaniztasun handia dute: animalia espezien %10 baino gehiago biltzen du.

Aztertutako 23.496 espezieei dagokienez, mehatxua bereziki handia da dekapodoentzat –izkirak, karramarroak, eta abar–, horietatik %30 desagertzeko arriskuan dagoelako. Baina ur gezatako arrainak, tetrapodoak –igelak, izokinak, narrastiak, hegaztiak eta ugaztunak– eta odonatuak –mariorratzak– ere arriskuan daude, hurrenez hurren, %26, %23 eta %16 daudelarik desagertzekotan.

Bilakaera horren arrazoi nagusiak hiru dira: kutsadurak eragiten dio mehatxaturiko espezien %54ri, %39ri urtegiek zein ur ateratzeek eta %37ri laborantza industrialak. Beste %28ri espezie inbaditzaileek eta eritasunek diete kalte egiten. Dena dela, multzokatze horri ñabardura bat egin behar zaio, %84ak duelako mehatxu bat baino gehiagori aurre egin behar.

Bestalde, klima aldaketak eta muturreko fenomeno meteorologikoek ere zailtasunetan jartzen dituzte espezien bostetarik bat.

Finean, habitata erabat bestelakoturik dute eta horrek dakar beraien desagerpen arriskua. Tartean, hezeguneen desagerpenari buruzko alarma gorria pizten dute: %35 desagertu dira 1970etik 2015era –desagerpen-erritmoa basoena baino hiru aldiz bizkorragoa da–.

Itsasoak zein lurzoruak ez bezala, ur gezen eremua zientifikoek guti ikerketurikoa dela deitoratu dute ikerlariek: "Ur gezetako arrainei eta ornogabeei dagokienez, inbertsio, borondate politiko edo arreta gutxi bideratu zaie, baina baita kontserbazioaren alde dabilen komunitate tradizionalaren partetik ere". Hori horrela, egoeraren okertzea saihesteko bidean, "berehala hartu beharreko neurriak" galdetu dituzte artikuluaren oinarrian diren ikerleek.

 

 

Sukaldariak eta laborariak elkarlanean jartzeko gogoa mahaigaineratu du Euskal Sukaldaritza Tradizionalaren lehen topaketak
Dozenaka lagun batu dira astelehenean Saran (Lapurdi) burutu Euskal Sukaldaritza Tradizionalaren lehen topaketen baitan. 2009an sortutako Ja(ki)tea elkartea egon da hitzorduaren oinarrian, eta Bidasoaz bi aldeetako... (+)
2040rako CO2 isurketak %90 murriztea adostu du Europar Batasunak, malgutasunez bada ere
Ostegun eta ostiral honetan heltzekoak dira Brasilgo Belem hirira munduko 60 bat estatuburu, azaroaren 10etik 21era iraganen den klimari buruzko COP30 gailurraren kari. Europar Batasunak... (+)
Munduko 308 aberatsenek 118 estatuk baino gehiago kutsatzen dute
Azaroaren 10etik 21era Belemen (Brasil) eginen duten klima aldaketari buruzko COP30 gailurraren bezperan atera du Arpilatze klimatikoa: nola gutxiengo boteretsu batek kaosean murgiltzen duen mundua izeneko... (+)
Statkraftek bertan behera utzi du Itsaraz parke eolikoaren egitasmoa
Aramaio eta Eskoriatza arteko ingurunean zortzi haize-errota jartzeko makroproiektua ez du gauzatuko multinazional norvegiarrak. Gipuzkoako Aldizkari Ofizialean publikatu dute erabakia astelehen honetan. (+)
Debekaturiko 122.000 tona pestizida esportatu ditu 2024an Europar Batasunak
Public Eye eta Unearthed Gobernuz Kanpoko Erakundeek eman dute gehiegikeria horren berri irailaren 23an plazaraturiko txostenean. Inportatzaileen zerrendan 93 herrialde ageri dira, eta horietatik hiru laurdenak... (+)
gora