Asteroko buletina
Terralak jaten du jela

Karbono biltegi izateari utzi dio Artikoko tundrak

AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalaren (NOAA) ikerketaren emaitza zabaldu du Nature Climate Change aldizkariak: bereganatzen zuen karbono dioxido eta metano kopurua baino gehiago isurtzen du orain tundrak.


2025eko urtarrilaren 23a
Tundra deituriko eremua.

Ondorio klimatiko gaitzak izanen dituen aldaketa baten berri eman du Nature Climate Change aldizkariak: Artikoko tundrak isurtzen duen karbono dioxido (CO2) eta metano kopurua bere baitan atxikitzen duena baino handiagoa da. Tundraren gaineko zuhaixka, landare, goroldio ala bestelako belardiek karbono dioxidoa xurgatzen dute, baita zimeltzerakoan berekin ere bideratzen dute permafrost deitu lurpe izoztura. Arazoa da beroketa klimatikoaren ondorioz permafrost geruza urtzen ari dela.

Ondokoa esplikatzen du Florent Dominé Quebeceko Takuvik laborategiko CNRSko ikerketa zuzendariak: "Mikrobioen jarduera oso murritza da lurzoru izoztuan. Baina desizoztearekin batera, mikrobio horiek esnatu egiten dira, eta antzinako materia organikoa kontsumitzen dute; kasuaren arabera, karbono dioxido edo metano bihurturik”.

Suteak, Artikoan ere

Munduko edozein eskualdetan bezala, latitude altuenetan ere areagotu ditu suteak klima larrialdiaren eraginez. Hori horrela, bertako karbono isuriak emendatzeaz gain, bigarren kalte bat ere dakar fenomenoak: permafrostaren urtzea bizkortzen du –eta hortik, CO2 eta metano gehiago askatzen dira–.

Tenperatura beroagoen eraginez landaretza garatuagoa eta oparoagoa baldin bada ere, hori ez da nahikoa permafrostaren urtzeak askaturiko gasen eragina konpentsatzeko.

Iazko abenduan AEBetako Ozeanoko eta Atmosferako Administrazio Nazionalak (NOAA) egindako txostenean oinarritzen da Nature Climate Change-ren artikulu zientifikoa. "Gaur egungo tundra duela hamarkada bat ala bi izandakotik erabat ezberdina da. (...) Aro berri batea sarturik gaude", zioen txostena publikatzerakoan AEBetako erakunde zientifikoak.

Permafrostan, atmosferan dagoenaren bikoitza

Ipar hemisferioan dagoen permafrostak 1.460 eta 1.600 gigatona karbono organiko artean lituzke bere baitan, IPCC Klima Aldaketari Buruzko Gobernu Arteko Taldearen arabera. Hau da, atmosferan dagoen CO2 kantitatearen kasik bikoitza. Askatze prozesua ez da bat-batean gertatuko: "Hamarkada batzuk hartuko ditu. (...) ", IPCCren azken txostenaren egileen artean den Gerhard Krinner-en arabera.

EHLGk hogei urte beteko dituela, egitura publikorik ez zerumugan
Euskal Herriko Laborantza Ganbera elkartearen hogei urteak ospatu zituzten asteburuan Ainhize-Monjolosen. 2005eko urtarrilaren 15 hartan sortu zuten Lapurdi, Baxenabarre eta Zuberoako laborantzaren garapena –hori bai,... (+)
Desagertzeko "arrisku handian" da ur gezetako animalien %25a
Laborantza industrialak, urtegiek eta kutsadurak ondorioztaturiko "gaitzeko presioengatik" desagertzekotan dira ehundaka espezie. Bilakaera hori saihesteko asmoz, "berehala hartu beharreko aldaketak" galdetu dituzte Nature aldizkariak urtarrilaren... (+)
Justizia klimatikoa
Inor ez ala denok. Klima larrialdia inork ez pairatzeko aldaketak bideratu ezean, behintzat guztiek pairatu dezagula. Zuk –irakurle–, nik –Jenofa–, haiek –pobreak– eta haiek –aberatsak–.... (+)
Sostengua adierazi diote Marieniako lurren aldeko borrokari hogei kolektibok
Kanboko Marienia eremuan etxebizitzak eraikitzeko proiektua badu Bouygues Immobilier agentziak. "Elkarlanaren bidez" zein "indar harremana" mantenduta, proiektua ezeztatzeko borroka eramateko determinazioa plazaratu dute adierazpen bateratu baten bidez. Elkartasuna... (+)
Etorkizun bizigarriei buruzko literatura lehiaketaren sari banaketa eginen du ostiralean Sukar Horiak
Bilboko Zirika! herri gunean eginen dute banaketa, ostiralean 19:00etan. Fanzine bidez eta sare sozialetan zabalduko dituzte partehartzaileen testuak, eta irabazlearena argitaratuko du ARGIAk. (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

Bidelagun

Fede Pacha&Co
gora