Asteroko buletina
Izotzetan eta elurretan, abenduko gau luzeetan.

Beldar jantzia

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2019ko uztailaren 21a

Sits bat bizi da Ipar Amerikan, hegal berdeetan marra mehe zuri izurtu batzuk erakusten dituena. Synchlora aerata du izen zientifikoa, eta sits esmeralda izurtua edo sits kamuflatua esaten zaio. Sitsaren ezaugarri nabarmenena bere hegalen esmeralda kolore hori da. Sitsak hego dotoreak hedatu aurretik, ordea, hanka punttetan ibili beharra dauka; sits izan aurretik beldarra da, sona handiko beldarra.

Geometridae familiakoa da intsektu hori. Geometridae grekotik osatutako izena da, eta lurra neurtzen duela adierazten du. Familia horretako intsektuen beldarrak ez dira arrastaka ibiltzen, hanken gainean baizik. “Hazbetearen beldarra” ere esaten zaio, izan ere, mugitzeko atzeko hanken gainean zutitu eta gorputza luzatuz aurrekoen gainera jaitsiko da. Ibileran lurra, hazbetez hazbete, neurtuz balihoa bezala.

Beldarrak konposatuen edo lore-elkartuen familiako landareen loreak ditu gustuko: margarita erreginaren Aster generokoak, urrezko makilaren Solidago generokoak, zizare-belarraren eta asentsio-belarraren Artemisia generokoak, milorriaren Achillea generokoak eta Rudbeckia, Ageratum, Ageratina, Ambrosia eta Liatris generokoak. Konposatuak ez direnei ere ez die muzin egiten; tartean, aindurrinaren eta salbiaren Salvia generokoak, santio-belarra edo milazuloa (Hypericum perforatum) eta arrosazeoetako laharraren eta mugurdiaren Rubus generokoak eta arkakaratsaren eta arrosaren Rosa generokoak.

Oraintxe loretan ditugu landare horiek gehienak. Lasai hartu eta jarri loreari begira. Lehen begi kolpean ez duzu ikusiko. Bigarren begiratu batean ere ez, seguru asko. Halako batean lorean mugimendu arraroren bat suma dezakezu; lorearen zati bat gainontzekoarena ez den dantza batean. Sits kamuflatuaren beldarra da. Izan ere, hortik datorkio kamuflatuarena. Zein loretan bazkatu nahi duen, lore horren petalo zatiak ebaki eta bere bizkarrean tente-tente itsatsiko ditu, kanpotik lorearen beste petaloen antzera antzeman daitezen. Horrela lore bakoitzean bertarako ezin egokiagoa den kamuflaje batekin jantziko da, eta txoriei eta bestelako harrapariei non den igartzea ederki kostako zaie. Deskuidoan lore berean edo berdinean lasai batean jaten jarraitu nahi badu eta bizkarreko petalo puxkak zimeldu eta higatu eta marguldu badira, horiek kendu eta berriak jantziko ditu. Izan ere, horixe beldar jantzia.

Lurra elikatu, guk jan
2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean... (+)
Odolezko laranjak
2024-04-14 | Jakoba Errekondo
Istorio ugarik lanbrotzen du bere jaiotza. Bere koloreak erakartzen du gehien. Azalarenak zenbaitetan, baina batez ere mamiarena da deigarria. Odolezko laranja da (Citrus x sinensis).... (+)
Ginkgoaren irrimurrika eta barre ttikia
2024-03-25 | Jakoba Errekondo
Burua dardaratu eta ikaratu zigun ginkgoak (Ginkgo biloba). Lizar-makila denboran ginkgoa aspaldi galdutako zuhaitz espezietzat jotzen zen. Bere hostoen fosilak ezagutzen ziren, beste arrastorik ez. (+)
Usainak eta kiratsak
2024-03-18 | Jakoba Errekondo
Zuhaitzen lore sasoien usainak ederrak dira, batzuk. Igaro berri dira mimosarena (Acacia dealbata) eta goizeko magnoliena: magnolia izarra (Magnolia stellata) eta magnolia tulipa (Magnolia soulangeana).... (+)
Arrantzale baldarraren arteak
2024-03-11 | Jakoba Errekondo
Kanabera sasoia joan da. Baratzean edo soroan barazkien euskarri pardatarako edo makiletarako kanaberak eta banbuak mozteko sasoia urtarrila-otsaila da. Itxiturak edo hesitegiak egiteko edo keretatarako... (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

OlatuKoop

Ekonomia sozial eraldatzailearen sareko kide da ARGIA (Bizi Baratzea). Informazio burujabetza helburu, egunerokoan gauzak egiteko beste modu batean sinesten dugu.

BIZI BARATZEAko edukiak kopiatu, moldatu, zabaldu eta argitaratzeko libre zara, beti ere, gure egiletza direla aitortzen baduzu eta baldintza beretan egiten baduzu.

gora