Martxo lehorra, maiatza bustia.

Artobeltza, artatxikia, kinoa eta produktu beganoak Lizarraldean

Umetatik baserrian bizi izan dira Gillen eta Bittor Abrego Arlegi anaiak, Lizarraldean, Iguzkitza herrian. Familia abeltzaina izan da haiena baina baserria eta lursailak haien esku gelditu zirenean, proiektuari buelta bat ematea erabaki zuten bi anaiek: “Lur zatia eta baserria genituen, hutsetik has gintezkeen, eta argi genuen abereekin ez genuela ezer nahi. Orduan, zer egin?”. Elikadura burujabetzaren bidean egin nahi zuten lan, industriatik at, eta langile klaseari osasuntsu jaten emateko.

Garazi Zabaleta
Garazi Zabaleta

2016tik ARGIAn astero esperientzia baten berri ematen du.


2024ko urriaren 28a
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

2017an nekazaritza proiektua jarri zuten abian, eredu birsortzailean. Artobeltza, artatxikia, txitxirioak, dilistak, kinoa eta osagai horiekin prestatutako produktu beganoak ekoizten dituzte.

"Lurra debalde jaso dugu baina oparia herriari itzultzeko da”

Nekazaritza birsortzailea etiketa bat baino, bizia ulertzeko modu bat dela aldarrikatu du Abregok: “Erregai fosilekiko menpekotasuna kendu edo gutxitu nahi dugu, eta lurzoruan karbono dioxidoa finkatu. Azkenean, lur zati hau guk debalde jaso dugu, baina ez da aprobetxatzeko eta kutsatzeko. Zaindu beharra dugu, eta saiatu opari hori herriari, ondorengoei itzultzen”. Filosofia horrekin ari dira lanean anaiak, ekoizpen ekologikoan, txikian, eta prozesu osoa, lurretik kontsumitzailearen platereraino, haien esku hartuta.

Artobeltza, artatxikia, gari motak, txitxirioak, dilistak...

Euskal Herriko lursailetan hain ohikoak ez diren zenbait produktu ekoizten dituzte Iguzkitzan Abrego anaiek, eta zuzeneko salmenta egiten dute batik bat. “Artobeltza ez da hain ongi atera, apustu arriskutsua izan zen eta ikusi dugu hemengo lurzoruetarako ez dela onena, klima ozeanikoa behar du. Beraz, gutxiago ekoitziko dugu aurrerantzean, baina txitxirio, dilista eta kinoa oso ongi doaz”. Bertako produktuen kasuan, barietate autoktonoak darabiltzate hasieratik.

Jaki beganoak eraldatzen

Glutenik gabeko produktuak ekoizten dituzte Artotxikin, eta haien osagaiekin produktu beganoak ere egiten dituzte garai bateko ukuiluan muntatu duten eraldaketa gunean: “Familian glutenarekin arazoa duten kideak baditugu, eta ni orain begetarianoa izanik, bide horretatik jotzea pentsatu genuen”. Harrizko errotan irina egiten dute eta eraldaketa gunean snack-ak eta hanburgesa eta txistorra beganoak. “Gazta beganoak egiten hasteko asmoa dugu. Izan ere, elikadura-baloreei garrantzia handia ematen diegu: zuntza badugu, olioa ere bai, proteina lortzen ari gara… fermentoak falta zaizkigu“, adierazi du.

Urtebete daramate bi ekoizleek haien produktuak elaboratzen eta azoketan zuzenean saltzen, eta momentuz, erantzunarekin oso pozik agertu dira. Hurbileko dendetan ere saltzen dituzte eta baserrian bisitak ere hartzen dituzte, nekazaritza birsortzailea eta eraldaketa prozesua jendearengana hurbiltzeko.

Konbutxa eta hartzituak bizibide
2025-04-14 | Garazi Zabaleta
2021 inguruan hasi zen Itziar Presa Blasco gernikarra konbutxaren munduan murgiltzen. “Magisteritza ikasi nuen nik, eta hezkuntzan aritu nintzen urteetan lanean, baina semeak jaio zirenean... (+)
Pilotako esparatrapu hondakinetatik papera
2025-04-13 | Garazi Zabaleta
Lehengai anitzekin papera egitea dute urteroko erronka Tolosako Lanbide Heziketako Paper Eskolako ikasleek: platano azalekin, orburuekin, lastoarekin, iratzearekin nahiz bakero zaharrekin egin dituzte probak azken... (+)
Lursail txikian eta inbertsio erraldoirik gabe garatu daitezkeen proiektu agroekologikoak
2025-04-07 | Garazi Zabaleta
Gasteizko Basaldea etxaldean dago kokatuta Soilik nekazaritza birsortzaileko proiektua, Abetxuko auzoan, eta Jaime Garcia, Joseba Vigalondo eta Javier Chaves dira bultzatzaileak. “Lehen sektorean, eredu agroekologikoan... (+)
“Errekauek” eta “enkarguk” etxean jasotzeko proiektua Azpeitian eta Azkoitian
2025-03-31 | Garazi Zabaleta
Duela lau urte abiatu zuten Azpeitian Enkarguk proiektua, Udalaren, Urkome Landa Garapen Elkartearen eta Azpeitiako eta Gipuzkoako merkatari txikien elkarteen artean. “Orain proiektua bigarren fasera... (+)
Landareetatik eratorritako ile-koloratzaile natural eta ekologikoak
2025-03-24 | Garazi Zabaleta
Donostiako Amara auzoko Izko ileapaindegi ekologikoak 40 urte bete berri ditu. Familia-enpresa txikia da, eta hasieratik izan zuten sortzaileek ile-apainketan erabiltzen ziren produktuekiko kezka. “Erabiltzaileen... (+)
gora