Semaforoa gorri, etsaien engainagarri

Gaur aurkezten dugun intsektuaren izen zientifikoak, besteak beste, bi gauza azaltzen dizkigu: alde batetik, gorria dela (ez erabat) eta ez duela hegorik. Okerrak ez dira biak ala biak, baina gorria ez da bere kolorazio bakarra, eta hegoak ere izan baditu, baina beraien tamaina oso aldakorra da ale batzuen eta besteen artean, eta batzuk oso txikiak dituztenez, ezin izaten dute hegan egin.

Iñaki Mezquita Aranburu
Iñaki Mezquita Aranburu

Aranzadi Zientzia Elkarteko Natur Zientzietako kidea.


2025eko apirilaren 14a
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

Europatik Txinaraino eta Iparramerikan eta Erdialdeko Amerikan aurkitu daiteke intsektu bizkor hau. Bere metamorfosian tenperaturaren eragina oso handia denez, iparraldeko Europan (Eskandinavian) ez da hedatu duela urte gutxira arte.

Udaberrian erraza da herriko zenbait lekutan lasterka bizian ikustea, harresi eta bideetan. Sarritan multzo handietan bilduta, batzuetan abdomenetik bikotea elkartuta, norantz joan erabaki ezinik, ugaltzea sokatira moduko lehia barregarri bihurtuta.

Bere bizi zikloak bizpahiru hilabete irauten du. Horietatik, astebete-edo arrautza fasean igarotzen du, eta hilabete erdi edo hilabete behar izaten du larba fasea gainditu eta heldu bilakatu arte. Esan bezala, tarte horiek dezente luzatu edo moztu daitezke tenperaturaren arabera. Arrautzen tamaina ere oso aldakorra da, eta horietatik ateratako larben tamaina haien araberakoa izaten da. Larbak kanibalak izan daitezkeela kontutan hartuta, erraza da konturatzea zein aterako diren garaile…

Tenperaturak kolorazio beltzaren azalera baldintzatzen du, hau da, zenbat eta hotzagoa izan, kolorazio beltza ere hedatuago. Kolorazioari buruz behin baino gehiagotan aipatu izan dugu atal honetan naturak baduela bere kodea arriskua adierazteko. Kolorazio gorriak, horiak, laranjatuak eta beltzak adierazten dute arriskua. Jakina, gizakiok kode hori ere erabili dugu, nahiz eta batzutan ez jabetu kolore horien jatorriaz. Hor dauzkagu semaforoak, trafiko-seinaleak, zebra-bideak (hasieran horiak ziren gaur egun zuriak edo gorriak diren marrak), sorosleen uniforme hori edo gorriak (suhiltzaileak, adibidez). Intsektu honen kasuan, ordea, kolorazioak etsaiak nahasteko besterik ez du balio, animalia erabat kaltegabea baita guretzat. Badira haien janari eskasiaren aurrean letxugei eta azaloreei ekin dieten kasu bakan batzuk, baina inola ere ez da sarritan gertatzen, ezta gutxiagorik ere.

Hemipteroen artean badira itxura oso antzekoa duten intsektuak, baina belarjaleak izan beharrean haragijaleak direnak eta Pyrrhocoris bezalako intsektuz elikatzen direnak, Reduviidae familiako batzuk, adibidez (“zimitz hiltzaile” izen erakargarria jasan behar dutenak…); baina ez dute gure gaurko protagonistarekin zerikusirik, bera bezala hemipteroak badira ere.

PYRRHOCORIS APTERUS

TALDEA: Hemiptera, Pyrrhocoridae Familia.
NEURRIA: 6-11 mm arrak, 7-12 mm emeak.
NON BIZI DA? Soro, sasitza, bide eta baso ertzetan.
ZER JATEN DU? Landareen zuku eta haziak.
BABES MAILA: Ez dago babestuta.

Engainuaren eredu
Leihatila honetan behin baino gehiagotan azaldu ditugu Ama Naturaren engainuak bere izakiak babestearren. Batzuetan, erle edo liztor itxura zuten euliak ekarri ditugu, beste batzuetan inongo... (+)
Itxura ahuleko ehiztari ahaltsua
Gaur egun Lur planetan bizi diren intsekturik handienek 30 cm inguruko tamaina izan dezakete, gizaki baten seiren bat, gutxi gorabehera. Horien artean daude tximeleta eta... (+)
Gonbidatu gabeko turista
2016an ikusi omen zuten lehen aldiz Herrialde Katalanetan. Bi urte geroago, 2018an alegia, Xanti Pagola eta Imanol Zabalegui entomologoek Gipuzkoan azaldu zela jakitera eman zuten.... (+)
Une baten eternitatea
Atal honetan behin baino gehiagotan aipatu izan dugu izaki txikien munduan (gurean bezalaxe) itxurak okerrera eramaten gaituela, sarritan. Eta gaur dakarkigun laguna horren adibide garbia... (+)
Korrika egiten duen hegalaria
Beste hainbat intsekturen kasuen modura, hau ere “tigre” hitzaren  itzalpean izendatzen dute herrialde batzuetan. Jakina, halako izena jarriz gero espero zitekeen ehizarako trebetasuna ezin falta!... (+)
gora