Izatez, ez legoke arroz-eskasiarik ere Japonian une honetan: inportazioen bitartez konpondu behar izan zen 2023ko uzta kaskarraren ondoren, uzta txukuna izan da 2024koa (aurreko urtean baino 180 mila tona gehiago). Baina... espekulazio-asmoz egindako akaparatze-operazioak medio, merkatura, aurreko urtean baino 210 mila tona gutxiago iritsi omen dira. Eta horiexek lirateke gobernuak bere gordekinetatik plazaratu dituenak. Bizkitartean, saltokietan ere, jendea akaparatze larregia egiten ari zelako, prezioak biziro goratuz.

Merkatuaren “ohiko” bihurrikeriak izango dira, baina aspalditik (betidanik, agian) hari hauskor batzuetatik zintzilik dagoen merkatua da arrozarena. Eguraldiarena izan ohi da hari horietan hauskorrena. Montzoiek, lehorteek eta gainerakoek, aurten hemen eta datorren urtean han, pikutara bidal baititzakete ekoizpen-eskualde handietako uztak. Eta esan gabe doa gero eta gaiztoagoa izaten ari dela aparteko jazoera atmosferikoen eragina.

Halakoen –eta mundu-mailako merkatuen gorabeheren– ondorio zuzenetako bat izan ohi da arroza atzerriko merkatuetan saltzeko debekua edo mugapen estua, etxekoen otordua lehenetsi beharragatik. Protekzionismoa deituko dio norbaitek. Ukrainako gerra sutu ondoren Indiak ezarri zuen esportazio-debekua litzateke horren adibide gardenenetako bat.

Orain Japoniak baliatu dituen stock estrategikoak bezalakoak metatu beharra da beste ondorio bat. Ekoizle handiak ere beharrean aurkitzea ez delako harrigarria, jaleak asko direnean. Uztak, inportazioak edo, kasu honetan, espekulazioak behartzen dutenerako, Asia hego-ekialdeko herrialde guztiek dituzte gordekinak, joriagoak edo urriagoak.

Asia ekialde eta hegoaldeko herrialdeek osatzen dute arroz-ekoizleen top ten-a. Baina haien artean luzaz produzitzaile handienak direnek, Txinak eta Indiak, beren barne-kontsumo erraldoiak eskatzen diena baino asko gehiago ez dute ekoizten: 150 kilo inguru urtean biztanle bakoitzeko. Kanbodia, Thailandia, Vietnam, Myanmar, Bangladesh edo Indonesiari dagokie, proportzioan, esportatzaile handienak izateko betekizuna.

Guztien artean, gizateriaren erdia baino bilbatzen dute. Eta arroza dute elikaduraren oinarri-oinarria. Ez da jolasa.