Itsasoko haize errotekeragindako ingurumen kalteak kontuan ez hartzea egotzi diote Europako Batzordeari. Argazkia: Pexels / Enrique

Itsasoko ekosistemak ez daude energia berriztagarrien sukarretik salbu eta Europar Batasuneko herrialdeek uretan haize errotak eta bestelako teknologiak ezartzeko esku artean dituzten plangintzak dira horren erakusgarri.

Europar Kontu Auzitegiak txosten berezia egin du itsas energiaren garapenak ekar ditzakeen ondorioen inguruan; horretarako hainbat herrialde auditatu ditu –tartean Espainiako eta Frantziako estatuak– eta bere hitzetan azterketak ondorio "anbiguoak" utzi ditu.

Zehazki, erakunde horren arabera haize errotak eta bestelakoak masiboki eraikitzeak "dilema ekologiko" bat ekarriko du. Dioenez, "energia urdina" delakoa gakoa omen da "EBko trantsizio ekologikoarentzat, baina bere garapenak itsasoko ingurumena kaltetu dezake".

Europako Batzordeari errieta egiten dio, bere planean ez dituelako ondorio horiek baloratu, hala nola espezieen mugimenduak, populazioetan sor ditzaketen egiturazko aldaketak, edo migrazio patroiak. Auditatzaileen kezka da "itsasoko energia berriztagarria kaltegarria izatea itsas ingurumenarentzat, bai itsasoko mailaren azpitik zein gainetik".

Bestalde, itsasoan gizakiak dituen beste jarduera batzuekin elkarbizitza zaila ikusten die eolikoei, arrantza sektorearekin kasu, eta gatazkak sor daitezkeela ohartarazi du.

Hornidurari dagokionez ere itzalak dira nagusi txostenean. Eolikoak eta antzeko azpiegitura teknologikoak sortzeko beharrezkoak diren lehengai ia guztiak gaur egun Txinak hornitzen ditu, "eolikoen turbinek duten sorgailuentzako imanak produzitzeko paper giltzarria dauka", esaterako;  menpekotasun horrek botila-lepoak sor ditzakeela dio.

"Itsas-espazio itzel bat"

Kontu auzitegiaren esanetan 2007. urtetik EBko aurrekontuek 2.300 milioi euro jarri dituzte itsasoan eolikoen eta bestelako metodoen bidez energia sortzeko. Gainera, Europako Inbertsio Bankuak beste 14.400 milioi euro jarri ditu.

Baina Europako Batzordearen helburuak betetzeko –gaur egungo 16 GWtik 340 GWra pasa nahi du 25 urtetan– "itsas-espazio itzel bat beharko da eta gutxi gorabehera 800.000 milioi euro, gehienean inbertsio pribatutik etorriko direnak". Auditatzaileen esanetan, "halako helburuak betetzea ez da erraza".

Auditaturiko herrialdeen artean diferentzia nabarmenak daude. Herbehereetan eta Alemanian, esaterako, aspaldi hasi ziren itsas eolikoak eraikitzeko planak abian jartzen. Aldiz, Frantziako eta Espainiako estatuak geldoago doaz.

Txostenean agertzen diren mapen artean, euskal kostaldea da nabarmenduetako bat –Armintzako kostaldean itsasoan eraikitako airesorgailu bat energia-sarera konektatu dute egunotan–. Mapan ageri denez, Armintzakotik ez oso urruti, eremu askoz zabalago batean planifikaturik dago itsas energia berriztagarrien "entsegu zentro" bat instalatzea.