Faith Birol Energiarne Nazioarteko Erakundearen idazkari nagusia, Madrilen egindako ekitaldian hizketan.

Nuklearren lobbya ez dago geldi, eta oraingoan Energiaren Nazioarteko Erakundea (IEA) izan da Espainiako Gobernua “ohartarazi” duena Espainiako Estatuko zentral nuklearren itxiera planak ekar ditzakeen ondorioez. 2019an onartutako desnuklearizazio plan horren arabera, 2027 eta 2035 artean azken zazpi erreaktoreak itxi beharko lirateke Espainiako Estatuan.

IEAko zuzendari nagusi Faith Birolek esan du, energiaren sektoreak asteartean Madrilen antolatutako konferentzia batean, Pedro Sánchezen gobernuak zentral nuklearrak ixteko egutegia “berriz pentsatu” beharko lukeela. Horretarako, Alemania jarri du adibide gisa, eta herrialde horretan zentral nuklearren itxierak izandako “eragin negatiboa” aipatu du. Alemaniak 2023ko apirilaren 15ean itzali zituen bere azken hiru zentralak, eta Fukushimako hondamendi nuklearraren ondoren hasitako trantsizio prozesu baten azken pausoa izan zen.

Birolek egungo testuinguru geopolitiko eta klimatikoa hartu ditu ahotan zentral nuklearren itxieraren kontra jartzeko: “Ez da, duela urte batzuk bezala, kontzientzia ekologiko kontu bat. Herrialdeak preparatu behar dira segurtasun energetikoko garai berri baterako”, esan du.

Hala, nuklearren lobbyaren argudio berak erabili ditu IEAko buruak bere hitzaldian, elektrizitate ekoizpenari lotuak: Ukrainako gerra dela-eta europar herrialdeen “menpekotasun” energetikoa gutxitu beharra, auto elektrikoen eskariaren gorakada, datu zentro erraldoien sorrera, edo klima aldaketaren aurrean etxeetan “aire girotua” eduki behar izatea, besteak beste.

Ekitaldia Energiaren Klubak eta Fundación Naturgyk antolatu dute. Almaraz eta Trilloko zentral nuklearren akziodun nagusietakoa da Naturgy, eta 1.900 milioi euroko etekinak izan zituen iaz. Enpresa horretako presidente Francisco Reynesek pasa den astean eskatu zuen Almarazko itxiera atzeratzea, eta gauza bera egin zuten zentralaren akziodun diren Iberdrolak eta Endesak ere.

Espainiako Gobernua ez da bakarra nuklearren lobbyaren presioa jasaten ari dena. Belgikak, esaterako, berriki onartu du herrialde hartako bi erreaktoreren bizia beste hamar urtez luzatzea; eta Alemanian bertan, eztabaidagai dago itzalitako azken hiru erreaktoreak berriz ere martxan jartzea.

“Itzul dadila borroka antinuklearra”

Zentral nuklearrak irekita mantentzeko presio horren inguruan hitz egin du Ekologistak Martxan taldeko kide Marisa Castrok 97FM irratian. Azaldu duenez, nuklearren lobbya “kontraerasoan” ari da toki guztietan: “Garoña itxi behar zutenean ikusi genuen bezala, orain Almaraz itxi behar dutenean ere ari gara ikusten gauza bera. Beti egiten dute”, dio militante antinuklearrak.

Castrok berrikitan artikulua idatzi du El Salto egunkarian gai horren harira: “Zentral batek, ezarritako egutegitik harago funtzionatzen segi dezan, diru inbertsio ikaragarriak behar ditu bere segurtasuna eta epe luzeko funtzionamendua bermatzeko. Hobe lukete diru hori guztia gastatuko balute benetako energia iturri garbietan eta etorkizuneko teknologietan”. Bere esanetan, energia nuklearrak ez du biziraungo babes publikorik gabe, “eta hori da nuklearren lobbya bilatzen ari dena”.

97FM irratiko esatariak Castrori galdetu dio ea ez ote den “nekagarria” ustez gaindituta zeuden 1980ko hamarkadako eztabaidetara itzultzea. Zentzu horretan, Ekologistak Martxaneko kideak gogorarazi du 1980ko hamarkadan 30 zentral nuklear egin nahi izan zirela Espainiako Estatuan, eta azkenean zazpi besterik ez zirela egin protesten ondorioz: “1980ak itzultzen badira, itzul dadila baita ere borroka antinuklearra”.