Kasedako (Nafarroa) San Isidro del Pinar kontzejuan bizi dira Kiko eta Pablo Fernandez Salinas anaiak, eta bertan dago Bardea Etxaldea. “Iruñetik etorri ginen hona duela 28 bat urte, hiritik eta fabrikako lanetik ihesi, landa eremuaren bila”, azaldu du Kikok. Olioa eta mahatsa eredu konbentzionalean ekoizten hasi ziren, baina hurbileko upategi ekologiko batek bultzatuta –edo kutsatuta–, ekoizpen ekologikoan pixkanaka murgiltzen hasi ziren bi anaiak: “Duela 18 urte mahastiak pasatu genituen ekologikora, ondoren olibondoak, gero almendrak… niretzat ez zuen zentzurik goizean sail batean herbizida botatzen aritzeak, gero arratsaldean sail ekologikoan garbi aritzeko”, kontatu du Kikok.
2016tik ARGIAn astero esperientzia baten berri ematen du.
Kiko eta Pablo Fernandez Salinas anaiak, Bardea etxaldeko kideak.
Hainbat produktu ekoizten dituzte egun Fernandez anaiek Bardeetatik gora dituzten lursailetan: lekaleak –txitxirioak eta dilistak, batik bat–, mahatsa, olibak, almendrak eta zereala. “18 bat hektarea olibondo ditugu, eta urtean 20.000 olio litro inguru ekoizten ditugu”, azaldu du. Cascantera daramate oliba, nahi baino urrunago egonda ere, hura baita ekologikoan lan egiten duen errota hurbilena. Mahatsa ardoa egiteko erabiltzen dute, baina duela gutxi arte gehien-gehiena inguruko upategiei saltzen zioten. Upategi txikien elkarlanetik sortutako Biba Ardoak egitasmoari esker, ordea, saltzeko ardoa ekoizten ere hasi ziren duela lau bat urte. “Lehenago ez zegoen ekoizleekin justua zen horrelako beste egiturarik Nafarroan”.
Lekaleak ekoizten hasteko erabakian ere, proiektu kooperatibo batek izan zuen zerikusirik: “Lehen, bazkarako zereala ekoizten genuen, baina pertsonek kontsumitzeko lekaleak ere egiten hastea pentsatzen ari ginen momentuan, Hazialdeko kooperatiba sortu zen, eta horrek behar genuen bultzada eman zigun”. Lekaleak ekoizten dituzten Nafarroako ekoizle ekologikoek abiatu zuten egitasmoa, eta Kikok nabarmendu duenez, labore horiek garbitzeko eta ontziratzeko beharrezko tresneria eskuratzeko bidea elkarlanean egin izana oinarrizkoa izan da.
Nafarroaren zati handienean bezala, Kaseda inguruan ere zerealaren monolaborantza nagusi da, eta gutxiengoa dira ekologikorako hautua egiten dutenak. “Europa osoko joera orokorra da: ekoizpenen tamaina gero eta handiagoa izan, makineria pisutsuarekin lan egin… gutxi batzuk gara salbuespena”.
Ekoizpen txikiak bezala, zuhaiztiak ere pixkanaka desagertzen ari direla gehitu du nekazariak. Bardean, baina, badituzte almendrak 15 hektarea ingurko lursailean, eta hurbileko ekoizle gehiagorenak ere biltzen dituzte: “Hori da merkaturatzen hasi garen azken produktua, almendra ekologikoa”. Fruituen oskola kentzeko tokirik ez dago hurbilean, eta kanpora bidali beharrak amorratu egiten ditu. “Ez du zentzurik almendrak biltzeak, horiek zuritzeko Murtziara bidali beharra baditugu. Pentsatu beharko dugu honetan ere ekoizleon arteko sistemaren bat…”.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
Ekonomia sozial eraldatzailearen sareko kide da ARGIA (Bizi Baratzea). Informazio burujabetza helburu, egunerokoan gauzak egiteko beste modu batean sinesten dugu.
BIZI BARATZEAko edukiak kopiatu, moldatu, zabaldu eta argitaratzeko libre zara, beti ere, gure egiletza direla aitortzen baduzu eta baldintza beretan egiten baduzu.
