Otsailean irteten du hartzak leizetik.

Azpiak egitea

Baratzea laster izango da bere onenean. Udazalea bazara. Neguko baratzea ere eder askoa da, bere unibertso urdinarekin: porruak (Allium porrum), azatarrek (Brassica spp.) eta abarrek osatzen dutena. Jendeak, baina, udako baratze koloretsua nahiago izaten du; tomate (Solanum lycopersicum) goratua nahi du eta bere akolito berozaleak: piperrak (Capsicum annuum), alberjinia (Solanum melongena) eta abar.

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2024ko ekainaren 10a
Landareei inguru guztian lur gainean zerbait jartzen zaio bi nahirekin: nahi ez dugun belarrik ez sortzea eta, batez ere, lurretik lurruntzen den urari lurrazalean eustea, landareen sustraien eskura. Argazkia: ARC
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

Ongarriak aspaldi emanak izango ditu lurrak, satsa, luarra, kortalohia, edo dena delakoa. Orain lurra sasoian jarri eta azaro ona denean landareak erein, landatu eta, batez ere, zaintzearen txanda da. Uzta arteko zaintzarena.

Zaintza horretan uraren kontrol egokia tantoaren erdia da. Isuri atlantikoan, ohiko eguraldia bada ureztatu beharrik ez da izango. Baldin eta ez bada ikaragarrizko agorraldiren bat etortzen. Orduan bai. Baita isuri mediterraneoan ere. Hor ura beharko da.

Ureztatzea lana da eta dirua. Ureztatzea garestia da. Erabilitako urari etekin onena ateratzea da zaintzailearen helburua. Horretarako, egunabarrean ureztatzea, behar den kopurua eta abar zorrotz begiratzen dira.

Landareei azpiak egitea da beste teknika eraginkor bat. Aziendari ukuiluan bezala, landareei ere inguru guztian lur gainean, lurrestali, zerbait jartzen zaio bi nahirekin: nahi ez dugun belarrik ez sortzea eta, batez ere, lurretik lurruntzen den urari lurrazalean eustea, landareen sustraiera. Era berean lurraren azala ez da lehortuko, gehiago edo gutxiago ongarritu egingo du eta landareen bizimoduari eusten dioten mikroorganismoei indarrean eta bizi eutsiko die. Landare artean zabaltzen dena edozein material organiko izan daiteke: egur ezpala, enbor azala, txirbila, zerrautsa, birrindutako papera, kartoia, belar txikitua berdea edo ondua, lastoa, orbela, luarra, legarra, artilea, simaur ondu lehorra…

Bero eta lehorte handiak etorri aurretik hona burubide batzuk. Lurra gose antzera bada, hautatu azpitarako ongarri emari azkarra sortuko duen materiala: simaur edo luar. Zaindu etxe eta antzeko egituren aldamenean jartzen den materiala, erretzeko modukoa bada arazorik sor ez dadin. Kontuz materialarekin: intxaurraren eratorriek kalte egin diezaiekete landareei; tratatutako egurrenek, berriz, lurreko bizidunak eta gu geu ere malurtu. Lore tarteak bezalakoetan, non azpiak iraunkorra izan beharko duen, zaindu geruzaren berritzea. Belar gogorrak sortzen diren tokia bada, azpietan barrena haz ez daitezen, ondo azalaitzurtu edo azalatu edo saratu edo izakitu edo azpian kartoia jarri, itotzeko; pixka batean eutsiko die, itoz, eta laster bera ere ustelduko da, ongarri. Azpiekin ez egin landarearen ipurdiaren inguruan pilarik. Beti utzi tarte bat landareari, usteldurek eta gaitzek eraso ez dezaten.

Aziendaren azpiak, luartu eta lurraren aberasgarri edo landareen azpigai. Azpitik azpira, lehorteari aurre egiteko; soilik behar izanez gero.

Bizi Baratzearen lurreko ekosistema oparoa
2025-04-14 | Jakoba Errekondo
Apirilak asaba zaharrengana garamatza. Apirila urte osoaren gakoa izango da. Lurrak antolatzea, ongarriketa osatzea, haziak plantatzea, pardak, makilak, sareak, lokarriak atontzea… Hamaikatxo lan bada, sasoi... (+)
Ustezko nekazaritza eta lur lantzea
2025-04-07 | Jakoba Errekondo
Nekazariarentzat baratzea eragozpena besterik ez da. Egungo makina bat nekazari “aurreratuk” horrela pentsatzen du. Bere lanean ez dute baratzerik behar, ezta oilategirik, ezta sagarrondorik, ezta... (+)
Ohea berotzearen teknika
2025-03-31 | Jakoba Errekondo
Ohe beroan edo hotzean egiten da hobeto lo? Nik zalantzarik ez daukat: hotzean. Landare jaioberriek bero punttu bat nahiago dute, ordea. Udaberriko ekinozio garai hau... (+)
Ilargiko borda, lurra eta ilintia
2025-03-24 | Jakoba Errekondo
Bada Borda bat ilargian. Bai, bai, Borda izeneko krater bat badu ilargiak; talka krater edo astroblema bat da, ilargiaren ageriko aldean dago eta bere koordenadak... (+)
Magnolian kakalardoa polen-mamitan
2025-03-17 | Jakoba Errekondo
Magnoliak eleganteak dira. Dotoreak. Anddereak. Pontxoak. Apainak. Pimentak. Gurbilak. Ponposak, ponpoxearrenak. Ortiroak. Ia-ia fazazkoak, kriket eta kraket. Ez naiz harritzen, beren loraldien azpian lurrarekin urtzerainoko... (+)
gora