Asteroko buletina
Gabon, dagoenean bonbon, ez dagoenean egon

Platanoa gora, platanoa behera

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2014ko urriaren 26a

Platano jokoa, jaun-andreak! Irailaren azken igandea da eta, urtero legez, Enrique Abril oiartzuarraren izena daraman errebote txapelketa jokoan da Gipuzkoako errebote plazetan. Bizirik dirauten plazetan: Zubietan, Villabonan eta Oiartzunen. Beste makina bat hor dago, aspaldiko urtetan pilota punpa eta erreboterik sentitu gabe. Okerragoko atarramentua izan dute erail dituzten plazek: Segura, Usurbil... Erreboterako gauzaez.

Gaur Zubietan da partida. Zubieta eta Donibane Lohizune, Zubieta Pilota Elkarteko eta Luzaz Gazteko bi bosnakoak, aurrez aurre. Eder da plaza. Gauza gutxi, pilotariz bizi dagoen errebote plaza bezain eder.

Jokoan, platanoak (Platanus x hispanica) hitza du. Errebote plaza gehienetan platanoak daude alde bietan. Ikusleak abaroan dituzte, udako eguerdietan jokatzen diren partida horietan. Joko-plazaren muga ere badira platanoak. Urtero mugarrotzen dira, jeneralean, eta platano motzek non edo handik puja lehertu behar. Ondorioz panpanoak alde guztietara, baita lurrean plaza mugatzen duen zintarriaren gainetik ere, plazaren zerua bereganatuz. Pilotariek, epaileek eta kantalariek ere gustura hartzen dute zerua kendu eta itzalpean hartzen dituen platanoa.

Panpanoak harantz eta honantz dabiltza pilotari segika. Hara-honerakoak hego haizea harrotu du. Lurreko hautsa, lainezaz gainezka, dantzan hasi da, pilota punparen atzetik, pilotarien hanketan zirimolan eta, nabarmen putzak hartuta, pasamarrako geldilariek, pilota geratu nahian, burua lurrera botatzen dutenean. Kareharri hautsak eztarriak lehortzen ditu, puntu-kantariari galdetu: “Sakeak bi, errestuak esperantza”, kantatu ezinik dabil. Gainontzekoon eztarriak ere jotzen ditu, baita goitik behera zuriz jantzi ere. Platanoak ere zuri, zuriñaren onddoak ederki jota dauzka, eta horren lizun zuriaren gainean, hauts zuria.

Platanoak jokatu egin nahi eta pilota hurbil samar datorrenean panpanoa luzatu eta laztantzen du. Jokaldiaren seinale, hostoren bat askatuko du. Donibandar pareteko Frederic Karrikaburuk botatakoari erantzunez Zubietakoak, Joseba Aizpuruak, jotakoari platanoak zirri egin dio. Bosna jokoko berdinketa izorratu dio etxeko platanoak. “Hamabost eta berrogei, jaun-andreak”, kantu urratua apenas entzun da.

Pagoaren kontuak
2024-04-29 | Jakoba Errekondo
Geroxeago baina hemen da. Inguruan dituzten gainontzeko zuhaitzak baino beranduago janzten dira pagoak (Fagus sylvatica). Bizitzeko baldintza “gogorragoak” nahi izaten ditu: toki hezeak eta freskoak.... (+)
Lurra elikatu, guk jan
2024-04-22 | Jakoba Errekondo
Lurrari begira jartzea zaila da. Kosta egiten da. Landareekin lan egiten duenak maiz haiek bakarrik ikusten ditu. Etekina, uzta, ekoizpena, mozkina, errebenioa, emana, azken zurienean... (+)
Odolezko laranjak
2024-04-14 | Jakoba Errekondo
Istorio ugarik lanbrotzen du bere jaiotza. Bere koloreak erakartzen du gehien. Azalarenak zenbaitetan, baina batez ere mamiarena da deigarria. Odolezko laranja da (Citrus x sinensis).... (+)
Ginkgoaren irrimurrika eta barre ttikia
2024-03-25 | Jakoba Errekondo
Burua dardaratu eta ikaratu zigun ginkgoak (Ginkgo biloba). Lizar-makila denboran ginkgoa aspaldi galdutako zuhaitz espezietzat jotzen zen. Bere hostoen fosilak ezagutzen ziren, beste arrastorik ez. (+)
Usainak eta kiratsak
2024-03-18 | Jakoba Errekondo
Zuhaitzen lore sasoien usainak ederrak dira, batzuk. Igaro berri dira mimosarena (Acacia dealbata) eta goizeko magnoliena: magnolia izarra (Magnolia stellata) eta magnolia tulipa (Magnolia soulangeana).... (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

OlatuKoop

Ekonomia sozial eraldatzailearen sareko kide da ARGIA (Bizi Baratzea). Informazio burujabetza helburu, egunerokoan gauzak egiteko beste modu batean sinesten dugu.

BIZI BARATZEAko edukiak kopiatu, moldatu, zabaldu eta argitaratzeko libre zara, beti ere, gure egiletza direla aitortzen baduzu eta baldintza beretan egiten baduzu.

gora