Otsaileko oloa olo; martxokoa, olotto; apirilekoa, ez olo eta ez lasto.

Zakurraren biolina

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2014ko uztailaren 29a
Giovanne donna con un violino (Emakume gaztea biolinarekin), Orazio Gentileschiren (1563-1639) margolana.
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

Umeak ginela, txakurren bat azkura baretzeko edo arkakusoak haizea hartzera bidaltzeko hankarekin hazka egiten ikusten bagenuen, “gitarra jotzen” ari zela esaten genuen. Txakurrek, ez dakit, baina zakurren batek joko du biolina. Biolin-jotzaile zakurren bat izango dela, alegia.

Jotzeko, biolinaren harien gainean uztaia dantzatu behar. Dantzak dakar musika, edo soinua. Uztaiaren hagatxoa, garai batean, pernanbuko (Caesalpinia echinata) zurez egiten bazen ere, gaur egun beira edo karbono zuntzezkoak dira gehienak. Hagatxo horrek hari berezi bat tenkatzen du. Hari hori zaldien isatseko zurdaz osatzen da. Zaldiarena, garañoa edo zikiratua, baina beti zaldiarena. Behorraren isatsa txizaz bustitzen da eta zurda ahulagoa du. Luthierraren arabera, uztaiaren hariak 150 eta 200 zurda artean izango du. Biolina ez den beste tresnetarako zurda gehiagokoak ere hariltzen dira. Hari instrumentu-jotzaileen artean diotenez, zurda zuriek soinu “leunagoa” eta beltzek “gogorragoa” sortzen dute. Itxuraz, beltzak batik bat kontrabaxuetan erabiltzen dira. Merke-zurrean dabiltzanek hari sintetikoak erabiltzen dituzte, nylonezkoak...

Uztaiaren hariak eta biolinaren hariak, bien artekoa gozatzeko, dantza eztia moldatzeko, igurtzialdiaren dardara –dantza guziak duen dardara– emankorra izan dadin, kolofonioa behar dute. Horrek igurtzia, marruskadura areagotzen du, dantzan lotuagoan egiteko. Biolin-jotzailearen patrikan beti izango da kolofonioa.

Zer da kolofonioa? Batez ere koniferoetatik, batik bat pinuetatik (Pinus sp.) baina baita alertzeetatik (Larix sp.) eta izeietatik (Abies sp. eta Picea sp.) eta ganauskiatik edo ahuntzadarretik  ere (Pistacia terebinthus) eskuratutako erretxinetik sortzen da. Erretxina urtsua denean trementina deitzen zaio. Hura destilatuta sortzen da kolofonioa. Horrez gain makina bat gai sortzen da erretxinetatik: bikeak, uiak, break...

Malkoen bideko babarrunak
2025-12-08 | Jakoba Errekondo
Babarrun aleak titi artean jaso eta aurrera. Ipar Amerikako jatorrizko herrialdeetako txerokiak XIX. mendean beren kulturaren lurraldeak utzi eta lur arrotzetara joatera behartu zituzten. (+)
Txin-txinaren palma-zuhaitzak
2025-11-30 | Jakoba Errekondo
Nire inguruan maitale gutxi dituzte. Palma-zuhaitzek. Maitari edo amatzaile gutxi horiek zale sutsuak dira, bai horixe! Gehienek, ordea, kanpotartzat jo eta muturreko eskuindarrek immigranteak bezala... (+)
Loreak lorategietan eta pertsonak kaioletan
2025-11-24 | Jakoba Errekondo
Pertsonak kaiolatan sartuta ezagutu ditu gure espezieak. Duela ez asko, Europako estatu handiustekoek mundu osoan koloniak zituztenean, kolonizatutako lurralde horietako lurrak bereak balira bezala jarduten... (+)
Sexuaren premia
2025-11-16 | Jakoba Errekondo
Ni hibrido bat naiz. Zu ere bai. Baita hura ere. Den-denok gara hibridoak. Ikusten dituzun animalia eta landare guztiak. Landare bakan batzuk kenduta, denok ditugu... (+)
Kuia jendearen festak
2025-11-10 | Jakoba Errekondo
Kuia jendea esanda zer familia etortzen zaizu burura?  (+)
gora