Asteroko buletina
Akerrak baratzan, auzokoak dantzan.

Topiaria


2014ko uztailaren 06a

Tokiak sortzeko artea da topiaria. Tokia edo gunea adierazten duen topos/topia grekotik dator, “utopia”, “entropia” eta abar bezala. Landareak kimatuz itxura jakin batera eramaten dira. Landare bakar bat bezala baso oso bat izan daiteke. Paisajisten, arkitektoen, lorezainen eta edonoren imintzio edo artea da topiaria. Batzuek ikaragarrizko tokiak sortu nahi dituzte. Horren adibide ederra da Versailles sonatua, André le Nòtre (1613-1700) handiaren burutik sortua.

Egunero ikusten dugu topiariaren bat. Batez ere hesiak: haizea moteltzeko, itzala sortzeko, jabegoa nabarmentzeko edo zerbait begiei kentzeko. Landare ugarirekin egin ohi da topiaria: ezpela (Buxus sempervirens), arbustuak (Ligustrum sp.), japoniar basaerramua (Evonymus japonicus), tuiak (Thuja sp.), Leylandgo altzifre hibridoa (x Cupressocyparis leilandii), Arizonako nekosta (Cupressus arizonica), gorostia (Ilex aquifolium), pagoa (Fagus sylvatica), hagina (Taxus baccata)...

Azken hori, hagina, buelo handiko lanak egiteko erruz erabiltzen da. Asko dira, han eta hemen, haginez egindako maisulan ikusgarriak, baina Erresuma Batuan adinako aukerarik ez dago inon. Bat ekarriko dizut, bitxia. Ingalaterran bizi da, Gloucestershire eskualdeko Cotswold-eko Bathurst Estate-n, Apsleytarren etxean Allen Apsley du jabe eta zaindari. Ingalaterrako hagin hesi garaiena da. 40 oineko garaiera hartua du, hamabi metrotik gora. Zabalera ere ez du nolanahikoa: hamar metro. Eta 150 luze da. Urtero 6.000 eurotik gora behar du kimatze lanak ordaintzeko. Garai batean zurubi luzeekin egiten zuten muskiltze lan hori, eta gaur egun plataforma higikorrekin. Bi langileren bi egun behar dira muskiltzea burutzeko. André le Nòtre hil zen garaian aldatutakoa da.

Hagin hesia ez da, ordea, xahupena soilik. Eman ere, ematen du. Zenbat, ez dakigu, baina asko izango da, zalantzarik gabe. Hagina pozoitsua da, baina botikak egiteko gai bereziak ere baditu. Kimatutako adarrak txukun-txukun bildu eta horietatik sortzen da docetaxela egiteko osagaia. Botika horrekin moldatzen da birikako, bularreko eta obarioko minbizia tratatzeko kimioterapia.

Otxandioko pikua pikutan dago!
2023-10-02 | Jakoba Errekondo
Iraileko hego haizea pikuak heltzera etortzen da. Pikua pikabeak, pikutzeak, pikondoak, piku-zuhaitzak, piku-arbolak edo piku-haritzak ematen du, Ficus carica-k. Pikuaren latinezko izena da Ficus, hortik... (+)
Estresari leihoa, hosto-leihoa
2023-09-25 | Jakoba Errekondo
Leihoak dituela esan ohi da. Hostoak zulatuak ditu eta zulo horiei leiho esaten zaie. “Fenestratua” esaten zaio, latineko fenestra (“leiho”) hitzetik. Ingelesek “hosto zulatua” (perforate... (+)
Ezurtea eta baiurtea
2023-09-18 | Jakoba Errekondo
Aurten baiurtea da. Gure etxean. Bedaioko lagunen etxean, berriz, ezurtea. Sagarrondoa (Malus domestica) da baietzean ala ezetzean. Egoskortu egiten da: "Bai!", "Ez!"... eta hobe du.... (+)
Dabilen zuhaitza
2023-09-11 | Jakoba Errekondo
Zerk bereizten ditu landareak? Landareek hiru ezaugarri dituzte nahitaezko. Gehiago ere badituzte, noski, baina hiru horiek gabe ez dira landare. Lehena, bere burua elikatzeko behar... (+)
Ahuakateondoa eta xenofobia
2023-09-04 | Jakoba Errekondo
Ahuakateondoak ondo emango al du hemen? Ezin konta ahala alditan luzatu didate galdera hori azken urte hauetan. Gure etxean ahuakate arbola (Persea americana) ederki bizi... (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

OlatuKoop

Ekonomia sozial eraldatzailearen sareko kide da ARGIA (Bizi Baratzea). Informazio burujabetza helburu, egunerokoan gauzak egiteko beste modu batean sinesten dugu.

BIZI BARATZEAko edukiak kopiatu, moldatu, zabaldu eta argitaratzeko libre zara, beti ere, gure egiletza direla aitortzen baduzu eta baldintza beretan egiten baduzu.

gora