Asteroko buletina
Apirila euritsu, urtea kakatsu.

Artzibarko herbarioa osatzeko bidean, loreekin jolasean

2021eko udaberri inguruan hasi zen Kattalin Barber Gutierrez nafarra bailarako loreak biltzen eta identifikatzen: “Artzibarren jaioa naiz, beti izan ditugu loreak eta natura ondoan, baina ohartu nintzen duela gutxi arte ez niela arreta handiegirik jarri”. Konfinamendu garaian, baina, herrira gehiagotan joaten hasi zen eta inguruan egiten zituen ibilaldietan ikusten zituen loreekiko interesa piztu zitzaion. Horiek biltzen hasi zen gero, eta ideia bat bururatu zitzaion: zergatik ez bailarako herbario bat osatu?

Garazi Zabaleta
Garazi Zabaleta

2016tik ARGIAn astero esperientzia baten berri ematen du.


2023ko irailaren 11

Biologia, botanika edo zientzietako ikasketarik gabe, herbarioa osatzea prozesu konplexua baina polita izaten ari dela onartu du Barberrek: “Zaila da loreak identifikatzea, izen arrunta ezagutzea, izen zientifikoa, nola desberdintzen diren… baina, aldi berean, mundu oso bat ireki zait poliki-poliki”. Argi du gazteak berea ez dela biologiako ikasleek egiten duten herbario zientifikoa izanen, bestelako zerbait dela: “Atlas moduko zerbait, agian?”, galdetu du. Kontua da, bere ingurua eta bailara beste modu batean ezagutzeko aukera zabaldu diola prozesuak.

Momentuz, 100 bat lore ditu jasoak Barberrek, bakoitzaren euskarazko eta gaztelaniazko izenarekin. “Loreak bildu, prentsatu, identifikatu eta sailkatu egiten ditut”. Identifikazio horretarako liburuak eta aplikazioak erabili ditu, baina zuzenean bailarako jendeari galdezka ere aritu da, bertako izenak ere jasotzeko. “Udaberri loreari, adibidez, hemen, arrantion esaten zaiola ikasi dut, eta Zaraitzun, berriz, basantxurro”, dio.

Koadroak, risografia eta zianotipia

Behin loreen eta herbarioaren munduan murgiltzen hasita, bestelako gauzak probatzen hasi zen artzibartarra: “Prentsatzen nituen loreekin laminak egiten hasi nintzen, lagunentzako koadroak, eta horrelakoak”. Azaldu duenez, prozesu nahiko luzea da prentsatu eta lehortzearena: loreak bildu, aukeratu eta prentsan sartzen ditu kartoi eta egunkari paperekin inguratuta. Lodieraren arabera, bertan egon beharreko denbora aldatu egiten da, baina hiruzpalau aste izaten ditu, hiru edo lau egunean behin paperak aldatuz.

Lagunei ez ezik, hurbileko jende gehiagori ere artelanak gustatu eta enkarguak egiten hasi zitzaizkion orduan. “Bere txikitasunean, baina harrera ona izan dute lanek, eta hortik, loreekin beste teknika artistiko batzuk erabiltzen ere hasi naiz”, gehitu du. Risografiaz eta zianotipiaz hitz egin digu, esaterako. Serigrafiaren eta fotokopiaren artean legokeen inprimatzeko teknika modukoa da lehena, eta bigarrena, berriz, argazkien negatiboak urdinean egiteko prozesu fotografikoa. Hainbat teknikarekin probak egitearekin batera, aurrera jarraitzen du gazteak herbarioaren sortze prozesuan ere: “Arbola festibalaren barnean, orain arteko herbarioaren erakusketa jarri genuen hemen bertan, Artzibarren, eta polita izan zen”, amaitu du.

 

Fruta-arbola, fruitu ttipi eta landare mintegi ekologikoa
2024-07-22 | Garazi Zabaleta
Mahaño Lanathoua 2017an hasi zen aitaren lurretan arbolak landatzen, oihan baratzea lantzeko ideiarekin. “Hasieran asmoa ez zen horretatik ekonomia bat sortzea, gure buruaskitasunerako bidean pausoak... (+)
Laborariek ere oporretarako eskubidea izan dezaten
2024-07-15 | Garazi Zabaleta
Nekazaritzaz eta abeltzaintzaz askotan entzuten da lanbide "oso lotua" dela, jai egunik edo oporrik ez dela existitzen. Ipar Euskal Herriko Onetik eta Etxaldia gasnategiek, Berria... (+)
“Kultura, liburuetan ez ezik, esperientzia pertsonal eta komunitarioetan ere badago”
2024-07-08 | Garazi Zabaleta
2022an Nafarroako Liburutegien Sareak martxan jarritako proiektu berezia da hazien liburutegia. Clara Flamarique Goñi da Nafarroako Gobernuaren liburutegi zerbitzuko proiektuen arduraduna, eta honela gogoratu ditu... (+)
“Tropikoetakoak bezain ikusgarriak agian ez, baina ederrak dira hemengo orkideak”
2024-07-01 | Garazi Zabaleta
Joxe Blanco Gomez laudioarra Lamuzanaturgunea blog-aren bultzatzaile eta Laudiokolore ekimeneko kidea da. Urteak daramatzate Laudion basa landareen inguruko sentsibilizazioa eta formazioa egiten, eta maiatzean, Arraño... (+)
Nafarroako mendialdeko 26 ekoizle bildu dituen gida
2024-06-24 | Garazi Zabaleta
Urteak daramatza Cederna Garalur landa garapenerako elkarteak elikaduraren eta lehen sektorearen inguruko lanketa egiten Nafarroako Mendialdean. Elikadura osasuntsurako eta kontsumo jasangarriago baterako bidea egitea da... (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

gora