Pazifikoko Irlen Foroaren kari, estatu ezberdinen ordezkariak. Argazkia: Outremers360

"Ozeanoen beroketa bizkortu egin da azken hamarkadetan. Inoiz ez dira 2023an bezain beroak izan ozeanoak. Beroketa horrek eta izotz-geruzaren ttipitzeak dakarte mundu mailako itsasoaren heinaren igoera". Horra Nazio Batuen Erakundearen Munduko Meteorologia Erakundearen abisua. Itsasoaren heina 9,4 zentimetroz igo da azken 30 urteetan, baina guneka anitzez handiagoa da igoera –besteak beste, Pazifikoko eremu batzuetan 15 eta 30 zentimetro artekoa da–.

Tongako Erresumako hiriburuan abiaturiko Pazifikoko Irlen Foroaren kari plazaratu dute datua. Errealitateak datuak berretsi nahi balitu bezala, 6,9 graduko lurrikarari aurre egin behar izan diete foroaren lehen egunean. Hemezortzi estatu biltzen ditu topaketak, eta horien artean anitz dira itsasoaren igoerari aurre egin ezinean. Adibidez, Tuvalu irlaren puntu gorena 4,6 zentimetroetara da eta egoerak berdin segituz gero, hemendik 30 urtera hiriburuaren erdia erabat desagerturik izanen dute marea goraz eta hemendik 80 urtera irlaren %95ak erregularki pairatuko ditu uholdeak.

1971tik berotegi-efektuko gasen isuriek metatutako gehiegizko beroaren % 90 baino gehiago xurgatu dute ozeanoek, orain arteko oreka erabat desorekatuz. Itsasoko uren beroketa kezkagarria da, itsasoaren igoeraz gain bestelako ondorio meteorologikoak dakartzalako ere (uholdeak, tenpestak, zikloiak eta abar). Hori horrela, klima aldaketaren ondorioei aurre egin beharrean dabiltza egunerokoan mundu mailako milioika herritar. Klima larrialdian gutxien eragiten dutenak dira, ordea. Injustizia hori azpimarratu nahi izan du bertan egon den NBEko idazkari nagusi Antomio Guterresek ere.

Klima justizia

Ondoko mezua luzatu nahi izan du Guterresek: "Mundu mailako arduradunek hartuko dituzten erabakien araberakoa izanen da Pazifikoko irlen geroa, baita munduarena ere. Pazifikoa salbatzen badugu, orduan mundua salbatuko dugu". Mundu mailako herri aberatsenak batzen dituen G20 taldeko estatuen esku da nagusiki aldaketa, hain zuzen, horiek direlako arazoaren erantzule: isurketen %80aren oinarrian dira.

COP28 gailurrean hitz emandakoa betetzeko deia egin diete Pazifikoko estatuek herri aberatsenei. Hala nola, klima larrialdiari aurre egiteko dirulaguntzak bideratzeko engaiamendua errespetatzeko beharra azpimarratu diete. Pacific Resilience Facility izeneko diru fondoa adosturik badute ere, oraingoz hitz emandakoa ez da betetzen: 2026rako 500 milioi dolar bideratu behar dituzte, baina oraingoz 116 milioi dituzte jarrita. "Isurketen %0,02aren oinarrian dira Pazifikoko herritarrak, eskandalagarria da krisi klimatikoa beraiek pairatzea", 350.org GKEko kide Savio Carvalhoren hitzetan.

Dena dela, argi daukate itsasoaren igoerari aurre egiteko azpiegiturak ez direla nahikoak izanen eta benetako aterabidea beroketa efektuko gasen isurketaren gutitzean dutela. GIEC Klima Larrialdiari Buruzko Gobernu Arteko Taldeak behin eta berriz azpimarraturik du gradu bakoitzak duela bere garrantzia: 1,5 graduko beroketa izan beharrean 2 gradukoa baldin bada, orduan 10 zentimetroz handiagoa izango dela uren igoera.

Agorrilaren 30ean emanen diote bukaera Pazifikoko irlak batzen dituen foroari.