Izendegiak asko esaten du izendatutakoaz, baina baita izen-emaileaz ere.

Ekotaliban. Ez da ausazkoa eko erroari taliban hitza gehitu izana. Kontzeptuak barnebiltzen dituenak segituan osatzen du izendatuaren profila, eta fundamentalismoari lotuta dago, ezinbestean. Euskaltzaindiaren definizioak dio: Erlijio baten testuen edo doktrina baten arauen interpretazio eta aplikazio hertsi eta zorrotzaren aldeko mugimendua edo doktrina.

Taliban hitzaren unibertsoa iluna baino ilunagoa da, atzerakoa ematen du. Hotzikara sortzen du inork zu talibantzat hartzeak, egia esan. Min egiten du. Izatekotan, nahiago nuke ekologista erradikala, sustraiari aipamena egiten dion heinean. Sustraietara jotzeak esentziara joateko bidea markatzen duelako. Muinean galderak daudelako: zergatik, zertarako, nork, nori, nor... eta galdera-erantzunen jolasean definitzen baitira bidearen helmuga eta nolakotasuna. Jolas horrek laguntzen dizu koherentziaren utopian urratsak ematen. Horregatik duzu munduan egoteko manera hori; horregatik, onartzen dituzu bizitza posiblea egiten duten mugak.

Zein litzateke, ordea, ekotalibanaren antonimoa? Axaleko? Buruarin? Axolagabe? Sakona ez dena, azalean dagoena. Pertsonez mintzatuz, burua arina duena, zentzu gutxikoa dena. Gauzez behar den axola edo ardura ez duena; gauzak edo gauza jakin bat axola ez zaizkiona.

Ez dut neure burua borroka horretan ikusten. Ez naiz ausartzen inor hitzokin izendatzera. Besteak beste, pertsona bakoitzak, gauden krisi egoeran egonda, nahiko lan daukalako bere korapiloak eta ezinak askatzen, bere kontraesanak digeritzen eta bere beldurrak atenditzen. Puntu jakin batean, akaso, helduko da sentitzera kolonialismo energetikoari (ere) dagokionez, kolonialismo horren (ustezko) abantailak jasoko dituela eta kalteak-edo ez daudela edo beste batzuen ortzimugan izango direla.

Komunitate bat dinamika suntsitzaile horretan murgiltzea izugarri arriskutsua iruditzen zait. Arduragabekeria, makinaria hori martxan jartzea helburuak politiko, ekonomiko edo bestelakoak izanik; are gehiago, bizi dugun eta gaituen testuinguruan.

Zailtasunik handiena da elkarrekin modu bat asmatzea pertsonen esplotazioan, estraktibismoan eta jatorrizko lurraldeetatik pertsonen kanporatzean oinarritzen den eredu produktiboa sustraietatik eraldatzeko; inor atzean utzi gabe eta pertsona guztientzat, izan hemen edo han, bizitza desiragarriak eta bizigarriak eraikitzea. Betiere, kontuan izanda hori guztia izango bada, etorriko dela lurrean bizi diren gainontzeko izakiekin batera; elkarren menpekoak garela.

Horregatik, ezin diogu geure buruari tranpa egin, eta diagnostikoa beltzegia atera zaigulako, azukrea bota eta plangintza gozoan oinarrituta eratu. Arazoa ez da teknologikoa; arazoa soziala, kulturala eta fisikoa da, besteak beste.

Nola adierazi sustrairik gabe ez dagoela zuhaitzik?