Bizi-baratzea

Aritz Galarraga

2021eko uztailaren 01a

Plinio zaharraren pasarterik maiteena, aldiz –ezagutzen dizkiodanen artean, noski, ez baititut Naturalis Historia-ko 37 liburukiak irakurri–, ez da pasa den zutabean aipatu genuen zazpigarren liburuko hogeita laugarren kapitulua, hain justu oroimenaz ari dena, baizik eta hamalaugarrena, osorik hamalaugarren alekia, mahasti, mahastizaintza, mahatsaren hartziduratik sortzen den zukuaren arteaz diharduena: Ardoaren liburua. Duela ia 2.000 urte idatzia, ardogintzari buruzko antzinako eta garrantzitsuenetakoa, garaiko jakinduria guztia barnebiltzen du.

Egia da pasarte batzuetan gehiegizkoa dela informazioa, azkenerako mozkortzen zara hainbeste erreferentzia, adibidez egiten badu mahats mota guztien zerrenda; baina kontrara baditu pasarte gozo askoak, guztiak ere erromatar munduaren bizimodu pribatu nahiz publikoaren erakusleak, sarri gureen harrigarriro antzekoak. Aipatzen baditu kontsumo ohiturak, debekuak, erabilera terapeutikoak, eta ez bakarrik arimarenak. Heriotzaren gertutasunarekiko sendagai gisa erabiltzen baitzen. Jendea biziberritzen zuen. Neurrian hartuta beti ere. Bestelakoan, “biharamunean hatsak zahato kiratsa dauka, eta ahanztura hegaldatzen da gauza guztien gainetik: hila da memoria”.

Ai, ardoa. Gizonaren –eta emakumearen, noski– enganioa. Badakit udan sartu berri garen honetan akaso aiseago sartzen zaigula zerbeza, edo sangria; ez ahantz ordea ardoa dela askotarikoa, Plinioren arabera zuri, hori, odol, beltz, are gehi diezaiokezu eztia. Baina jakin edaten baduzu ari zarela barneratzen mende luzeetako jakinduria, Odisean jada agertzen dena, Biblian, are Jesusek berak bultzatzen gaituela: "Har ezazue guztiok eta edan honetatik". Ardoa edatea zibilizazio egintza baita. Paper zentrala izan du humanitatearen etapa zein geruza sozial guztietan. Eta doan lekura doala, basakeria zegoen lekuan, kultura hedatzen du. Neurrian hartuta beti ere. Edo ez, tarteka.

Azken albisteak>>

Basoratzea

2022-05-29 | Aritz Galarraga

Modu zinez bitxi batez bukatzen du liburua Alice Zeniterrek: esplikatuz, zer eginik ez dagoela uste duen garaietan, are idazteko gorputzik ez duenetan, beti dagoela azkenik... (+)

Itsaso guztiak

2022-03-27 | Aritz Galarraga

Predrag Matvejevic idazleak dio katalan bat ezagutu zuela Alexandrian, lanbidez erlojugilea, zeinak helburu zuen suntsitutako liburutegiaren katalogoa berregitea, Antzinaroko handiena, eskuragarri dauden datuak urriak izan... (+)

Bizitza deskribatzen du

2021-01-24 | Aritz Galarraga

Idazle-mendizale kategoria bat existituko balitz, Erri De Luca genuke paradigma –euskaldunen artean hautagai ugari aurki liteke, Borda, Epaltza, Sarasola; baina ze euskaldun ez da mendizale,... (+)

Baratze bat

2020-11-22 | Aritz Galarraga

Hiri handitik ezin ateratzeak ernatu du nigan berde behar bitxi bat, orain artean sekula ezagutu gabea. Ados, beti izan zait atsegingarri berdetasuna begiestea mendian, basoan,... (+)