Uztailean ihurtzuri, mahats nasai guri

Zauritu

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2014ko uztailaren 09a
Allpe
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

Zuhaitzak, arbolak eta zuhaixkak muskildu, inausi eta lepatu egiten ditugu. Batzuetan muskil edo kimu ttikiak, eta besteetan adartxoak, adar politak, baita adar tzar asarreak ere. Berari kendu, eta bueltan zauria utziz.

Forma jakin bat emateko mozten ditugu landareak: itzala izateko, zazpi haizeak haizea hartzera bidaltzeko edo bestela eskuratu ezin duguna inguratzeko. Jirafa pareaz edo herensuge batez jabetu nahi duzu eta ezinean zabiltza? Bada, landarez egin. Laster ikusiko duzu bekaizkeria inguruan zabaltzen. Estetikak barrenak jan eta itotzen gaitu.

Beste inausketa batzuk fruitu gehiago eskuratzeko egiten dira. Sagastietan, adibidez, gero eta maizago ikusten dira udako inausketak. Negukoa, forma emateko utzi eta uda partean arbolaren hazkundea kontrolatzeko eta formari laguntzeko. Sagarrondoaren kemena apaldu eta fruitua ematera bideratzeko ilbeheran egin behar da inausketa hori –aurtengoan ekainaren 26tik uztailaren 10era eta uztailaren 24tik abuztuaren 6ra–. Aldiz, gaztea delako edo pattal dagoelako indartzea bada helburua, ilgoran egin behar da; aurtengoa, uztailaren 11tik 23ra.

Beste landare batzuei egurra emateko arrazoia xinpleagoa da: egurra kendu nahi diegu, su-egurretarako, egur-ikatzetarako, hesoletarako, hagetarako, barazki igokariak abarreztatzeko eta abar. Beste batzuei zura ere kentzen diegu habe, gapirio, soliba, bantzu, ohol, anda, tantai, mastelero, hegastegietarako teila –horiek ere izenen bat izango dute ba euskaraz...–, altzari, itsasontzi eta makina bat abarretarako.

Egur jendea erruz behar da baratzean. Ilarra arbatzeko, tomateei makilak jartzeko, lekentzat eta babarrunentzat pardak... Garai batean hurritzak, lizarrak, ezpelak, kanaberak, banbuak eta abarrek egiten zuten lana, aluminiozko erratz-kirtenek, eraikuntzarako burdinazko hagaxkek eta ferrailek, plastikozko sareek... Zerk ez du egiten egun!

Harroputzetik artaputzera
2025-07-28 | Jakoba Errekondo
Gabezia, pobrezia eta erromestasuna orokortu ziren. Euskal Herri atlantikoa harropuzkeriaren ur gaineko bitsetan bizi zen. Itsasoz haraindiko merkataritzak, arrantzak eta estraperloak gure iparralde osoko jendartea... (+)
Sagastien joeraren hipotesia
2025-07-27 | Jakoba Errekondo
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako,... (+)
Sagastien joeraren hipotesia
2025-07-20 | Jakoba Errekondo
Etorri dira herriko jaiak. Gureak sanferminen atarikoak dira, uztailaren abiatzea. Eta aurten berrikuntza bat izan dute. Artisten herria da gurea, eta apain-apain janzten dute jaietarako,... (+)
Akainen eta eulien erasoak
2025-07-14 | Jakoba Errekondo
Ekainak akainak ekarri ditu: uda iritsi da. Udaberriko egun beroetan hasten dira akainak ehizean, udako ehizaldi nagusirako hankak prestatzen. Garo arruntaren (Pteridium aquilinum) garomenetan izaten... (+)
Joan deneko usain bete ekain
2025-07-07 | Jakoba Errekondo
Eguna mozten hasten den hilabetea, ekaina. Festa aparretan gabiltza baina xorro-xorro, hau esku artean duzunerako dagoeneko hamalau minutu moztu da egun argia. Gu gure eroan,... (+)
gora