2024ko irailetik martxan dute Urduñan Belardi hiltegia eta haragi-eraldaketarako gunea. Elikadura burujabetzaren bueltan herrian urte askoan egin duten prozesuaren ondorio da proiektua, Bedarbide abeltzainen elkarteak bultzatu duena. “Sektorean egindako ikerketatik, hausnarketa argia egiten genuen: edo baserriak errentagarriak izateko eta zikloak ixteko lanabesak sortzen ditugu, edo desagertu eginen gara”, azaldu du Mikel Kormenzana Okeranza elkarteko kideak eta egitasmoaren bultzatzaileak. Azpimarratu du administrazio publikoak bultzatu beharko lukeena ari direla elkartetik egiten.
2016tik ARGIAn astero esperientzia baten berri ematen du.
Duela ia hogei urte abiatu zuten ekimena, eta albaitari bat kontratatu zuten baserriz baserri analisi tekniko-ekonomikoa egiteko. “Ondorio oso logikoak atera ziren ikerketa hartatik: ekoizpen kostuak jaitsi beharra zirela eta produktuei balio erantsia emanda etekinak igo”, azaldu du. Bultzatzaileek hasieratik argi zuten nekazaritza eta abeltzaintza eredu txikiaren eta jasangarriaren alde eginen zutela. “Gakoa zen ea nola eginen genuen jauzi ekoizpenetik elikadurara, alegia, nola lortu zikloa osatzea behi bat haztetik xerra bat edukitzera”, dio. Urduñako elikadura estrategian murgilduta zegoen garaian udala, eta Bedarbideren lana estrategia barruan txertatu zuten.
Hainbat eredu ezagutu dituzte proiektuaren bultzatzaileek urteotan Europan. “Formazioak egin ditugu eta hartu-emanak izan ditugu hiltegi txikiekin, zatitze gelekin eta haragi-obratzaileekin. Italian, Austrian eta beste hainbat tokitan egon gara esperientzietatik ikasten”. Guztia, Urduñarako eredu propioa pixkanaka diseinatzen joateko. Bidean, baina, arazo nagusi bat zuten alor legalean: Europa mailan bazegoen haragia eraldatzeko osasun legeko zuzentarau bat, proiektu txikiei malgutasuna ematen ziena, baina Espainiako estatuan eta Hungarian ez zen malgutze hori aplikatzen. “Dekretu horren aldeko plataforma sortu genuen estatu mailan, eta azkenean, 2020ko abenduan onartu zuten dekretua”, dio. Ordurako, proiektua nahiko landuta eta zehaztuta zuten Urduñan.
Hiltegiaz gain, zatitze gela eta obratzaile txikia ere martxan dituzte Belardin, eta hurrengo pausoa sukaldea abian jartzea izanen da, elikagai prestatuak egin ahal izateko. “Instalazioak irekiak dira berez, edonork erabil ditzake, baina bazkideek lehentasuna eta abantailak dituzte”, azaldu du. Urduñako 32 ekoizpen dira elkarteko bazkide, baina kanpotik ere abeltzain asko datozela dio kideak: Bizkaiko kostaldetik, Arabako mendialdetik…
Bestelako berezitasunik ere badu Belardik, izan ere, ez du kortarik, eta beraz, animaliak hiltzeko momentuan bertan eraman behar dituzte abeltzainek. Hiru langile ari dira proiektuan lanean gaur egun.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
Bidelagun
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
