Ernest Gostch nekazaritza sintropikoaz ikastaroa ematen. Argazkia: Rafaela Rocha / CC-BY-NC-SA 2.0

Ikastaroa egin eta hurrengo egunera kontua guztiz aldatu zen. Aurreko eguneko kontzeptuak behin eta berriz berrikusiz, konturatu nintzen sintropiaren indarraz, nire buru gogorra hautsiz.

Nekazaritza sintropikoa Ernest Gostchek garatu izan du bere bizitza guztian, Bahian, Brasilen. Naturaren maitale sutsu, Gostchek sakonetik ulertu du ekosistemen funtzionamendua eta haiekin lan egiteko gaitasuna garatu, osotasunaren onura bilatuz. Gaur egun ere horretan dihardu fruitu ugari era oso oparoan ekoiztuz,  kakaoa eta kafea adibidez.

Sintropia ekosistemak sortzean datza, gizakia kudeatzaile huts bihurtuz, ikusle, bidelagun. Ekosistema horren parte bihurtzean bertako oparotasunaren onura jasotzen dugu, gu ere oparo bihurtuz. Sintropiak ez du ez ximaurrik ez agrotoxikorik erabiltzen, oreka bilatzen du (baita aurkitu ere) bertako baliabideak erabilita. Kontzeptu horrek naturari berari uzten dio adierazten, eta gu ingurunearen parte berdinzale bihurtzera gonbidatzen gaitu.

Ikastaro egun hartan (Ametxen, Gordexolan), azalpen teoriko labur baten ondoren, 14 x 0,8 metroko bankal bakar bat erein eta landatzen hasi ginen, eta nire buru gogorrak berriro eztanda egin zuen. Hain espazio txiki horretan milaka hazi erein genituen, hamarnaka zuhaitz landatu eta 100 adaxkatik gora lurrean txertatu. Dentsitatea izugarri handia zen eta hura ikusteak benetan urduritu ninduen. Nola demontre garatuko dira osasuntsu landareak bertan? Eta konpetentzia? Landaketa markoa?...

Egun bat eta youtube saio luze bat pasatu behar izan nituen teknika horren balioaz jabetzeko. Azkenean ulertu nuen, dentsitate izugarri horrekin naturari aukerak ematen dizkiozula, adierazteko aukerak, nekazariaren kontrol beharra uxatuz. Baliabide horien kudaketa da gakoa, estratu ezberdinekin jolastea, garai ezberdinetan kimaketa handiak behin eta berriz burutzea.

Ekosistema sintropiko bat instalatzean kontutan izan behar duzun gauza garrantsitsuena da bilatzen duzun klimax baso ideala deiseinatzea: ze espezie nahi dituzun bertan luzaroan geratzea eta ze fruitu nahi izango dituzun batu etorkizunean. Hori kontuan hartuta, espezie ezberdinak gora etorri ahala, adarrak kimatzen eta kontrolatzen goaz, eta kimatze horren ondorioz bakteria eta hormona bonba inguruan askatzen da, mikrobiologia sustatuz. Hor dago koxka, sistemaren dinamismoa bizkortzea, ekosistema guztia helburura gidatuz.

Kimatzea denbora eta espazio tarte ezberdinetan burutzen da (1,3,6,12... hilabete) eta horren arabera erein edo landaketa egiten da. Edozein landare edo zuhaitz erabil genezake, inguruan dituzun edo bikoizten errazak egiten zaizkizun horiek adibidez. Gordexolako egun hartan bankalaren erdian bilatzen genuen klimax basoa (melokotoi eta ahuakateondoak) landatu genuen, sostengu espezieez inguratuta (eukalipto, sahats, lizar...). Erdigunetik kanporantza mugituz porte txikiagoko zuhaixka eta landareak  erabili genituen (izpilikua, erromeroa, agapantus, eskuzuria, zerba, orburua...), bankalean denbora gutxiago emango dutelako. Azkenik, bankalaren ertz-ertzean, ziklo oso motzeko landareak erein genituen (errefautxo, mostaza, ilar, letxuga...).

Aurrekoa irakurrita burua lehertzen zait gaur egun ere, ikasitako guztiaren kontra doalako. Baina horretan datza nekazaritza sintropikoa, markoak apurtzean.