Iruñerriko hainbat sarrera-irteeretan aritu dira atzera-aurrea traktoreak azken egunetan, baita Nafarroako beste toki batzuetan ere, hala nola Tafallan, Estellerrian eta Erriberan. Nekazari eta abeltzainak joan den ostiralean bildu ziren Nafarroako Gobernuko ordezkariekin, eta ostiral honetan ostera ere bilduko dira.

UAGN, UCAN elikadura kooperatiba, EHNE, Alinar elikadura industriako elkartea eta O6 plataformako nekazariak izan ziren bileran. Joan den ostiralean jarrera ona ikusi zuten gobernuko ordezkarietan, baina nekazarien ordezkariek aipatu zutenez, gaiak airean gelditu ziren eta gehiago zehaztu beharra dago.

Borondate oneko keinu gisa traktoreak hiriburutik aterako zituztela jakinarazi zuten orduan, baina neurri zehatzagoak ikusi ezean, hiriburura eta errepideetara itzuliko zirela berretsi zuten. Eta egunotan itzuli dira, osteguneko manifestazioari indarra emateko, batetik, eta biharko bilerari begira ere presioa mantentzeko, bestetik.

Neurri zehatzen konplexutasuna

Zergen eremua da agian Nafarroako Gobernuak neurri zehatzak har ditzakeen esparruetakoa, baina ez azkar eta ez denean. Foru Gobernuak bultza ditzake landa eta laborantza munduari mesede egiteko neurri fiskalak, baina José María Aierdi kontseilariak gogorarazi duenez, legeak aldatu behar dira horretarako, eta hori Foru Legebiltzarrak egin behar du.

Espainiako Estatuko nekazariek dituzten neurri fiskalekin parekatzea eskatzen zuten ostiraleko bileran. Oraingoz, adostu dute aldaketa horiek bultzatuko dituztela legebiltzarrean eta 2025ean indarrean sartuko direla, 2024ko urteari atzeraeraginezko indarrarekin.

Edozein modutan, BEZari buruzko eskaerak ere badituzte nekazariek eta hori Espainiako Gobernuaren eskumenekoa da. Burokrazia arintzea da nekazarien beste eskari sendoetako bat, baina hori Bruselan negoziatu behar da. Horregatik, Aierdik jakinarazi du ostiraleko bileran ezbaian dituzten neurrien gaineko ahalik eta adostasun handiena lortu beharko luketela, datorren astelehenean erkidegoek eta Espainiako Gobernuak egingo duten bilerara eramateko.

Mahatsaren uzta berdea edo ureztatzearen handitzea

Beste hainbat neurri zehatzei buruz ere jardungo dute, eta batzuetan neurriak hartuko ahal izango dituzte, baina beste batzuetan gaiak korapilatsuak izateaz gain, mamia ez dago inongo gobernuren eskuetan. Adibidez, mahatsaren uzta berdean urrats gehiago ematea eskatzen dute laborariek. Horrek esan nahi du, uztaren zati bat ez biltzea eta horren truke diru-laguntza bat jasotzea. Diru-laguntza handiagoak eta modu eraginkorragoan jasotzea eskatzen dute nekazariek. Esparru horretan, adibidez, negozia daitezke urrats gehiago.

Baina urarekin zerikusirik dutenak konplexuagoak dira. Nafarroako Ubidearen Bigarren Zatiaren eraikuntza azkartzea eskatzen dute –aurten hasiko ei dira lanak–, eta ureztatze planak berrikustea, baina egin ondoren ere, inongo gobernuk ezin du erabaki ubide horrek ur aski izango duen hala ez. Agroekologiaren eta ingurumenaren zaintzaren ikuspegitik, adibidez, ez da ongi ikusten –are gutxiago ur eskasia dagoen garai hauetan– lehorrekoak izan ohi diren uzta eremuetan ur kopuru handia behar duten uztak bultzatzea, artoa adibidez.

Hor dira, halaber, malgutzeko samurrak ez diren ingurumen eta osasun arauak. O6 mugimenduko nekazariek eskatzen dute Europako instituzioek –izan Bruselakoak izan erkidegoetakoak– malgutu ditzatela arau horiek, bestela ezin direlako lehiatu inportatuko produktuekin, haiek euren lurraldeetan ez dutelako halako kontrol zorrotzik.

Konplexutasun handiko gaiak daude negoziazio mahaian, eta badira adostasun handiak nekazarien artean, baina baita desberdintasun sakonak ere. ARGIAko azken zenbakian gaiaren gakoetako batzuk azaleratu ditugu Jenofa Berhokoirigoinen eskutik, eta bertan zehazten denez, arazo horiek guztiek oinarri bera dute: “Bigarren Mundu Gerraren biharamunean abiaturiko nekazaritza eredu produktiboa”.