Asteroko buletina
Artzai tontuak ziren mendian ondo bizi da otsoa

Itoitz-Nafarroako Kanala ureztatze-sistemak zaurgarriago egin du Nafarroako nekazaritza

Itoitz-Nafarroako Kanalak nekazaritzan izan dituen ondorioak aztertu dituzte BC3-ko ikertzaileek, eta ondorioztatu dute ureztatze-sistema horrek zaurgarriagoa egin dituela, batez ere, nekazari txikiak, baina, baita handiak ere. Regional Environmental Change aldizkarian argitaratu dute ikerketa.

Nafarroako Kanala, Pitillasen (Arg. Iker Adalid Cía / CC-BY-SA)

Nafarroako Erdialdeko eta Goi Erriberako 22 herritan bildutako datuak aztertuta, ikusi dute nekazariek bi mehatxu nagusi dituztela: aldakortasun klimatikoa (klima-aldaketaren eraginez, gero eta handiagoa) eta barazkien prezioen hegakortasuna. Amaia Albizua Aguinaco ikertzaileak iradokitzen duenez, “Nafarroako nekazarien zaurgarritasuna lotuta dago eskala handiko nekazaritza intentsiboa faboratzen duten ureztatze-politikekin”. Albizuak bere doktore-tesiaren baitan egin du lan hau, Unai Pascual García de Azilurekin eta Esteve Corbera Elizalderekin batera.

“Nafarroako eta Espainiako gobernuek Itoitz-Nafarroako Kanala ureztatze-proiektua egin zuten nekazaritzaren garapena sustatzeko, landa-inguruneko bizimoduak hobetzeko eta klima-aldaketari aurre egiteko --azaltzen du Albizuak--; baina gure ikerketak erakutsi du proiektu horrek zaurgarriago egin dituela nekazariak”. Berez zaurgarriak ziren nekazari txikiak zaurgarriago egin ditu ureztatze-proiektuak, lurren eta uraren eskuragarritasunean desberdintasunak areagotu dituelako. Ureztatze-proiektuan parte hartu duten eta haren erabiltzaileak diren eskala handiko ustiapen intentsiboek, berriz, erraztasun handiagoa dute aipatutako mehatxuetara egokitzeko, baina, aitzitik, erakundeekiko mendekotasun handiagoa dute, eta etorkizunean etor litezkeen aldaketekiko (klimatikoak edo instituzionalak, adibidez) sentikorragoak dira orain.

“Joera horri aurre egiteko, uste dugu nekazaritza-politika publikoek ez lituzketela eskala handiko ureztapen-sistemak babestu eta diruz lagundu beharko, eta eskala txikiagoko eta dibertsitate handiagoko nekazaritza sustatu beharko luketela” dio Albizuak. “Beste ikerketa batzuek ere erakusten duten moduan, eskala handiko ureztaketak ez dira egokiak nekazaritzarako, epe luzera ureztaketak ingurumenean dituen eraginak ikusezin egiten dituztelako, eta beste egokitzapen-aukera edo alternatiba batzuen garapena murrizten dutelako”.

Albiste hau Elhuyarrek argitaratu du eta CC-by-sa lizentziari esker ekarri dugu ARGIAra.

Basoilar kantauriarra hibridatzea proposatu dute, galzoritik ateratzeko
2024-05-16 | Ana Galarraga, Elhuyar
Basoilar kantauriarrak (Tetrao urogallus cantabricus) biziraun dezan, beste populazio baten geneak behar dituela ondorioztatu dute Doñanako Estazio Biologikoko ikertzaileek (CSIC). Izan ere, gaur egun basoilarra... (+)
"Portuak zabortegiak dira"
2024-05-10 | Elhuyar, Ana Galarraga
Aixa Barbarin López urpeko arkeologoa da, eta, aitortu duenez, txiki-txikitatik izan nahi izan zuen arkeologoa. Hortaz, unibertsitatera joateko garaia iritsi zitzaionean, historia ikastea hautatu zuen,... (+)
Giza karenan ere aurkitu dituzte mikroplastikoak
2024-02-29 | Ana Galarraga, Elhuyar
AEBetako ikertzaile-talde batek 62 giza karena edo plazenta analizatu ditu, gas-kromatografia eta masa-espektrometria baliatuta, eta frogatu du lagin guztietan mikroplastikoak zeudela. Toxicological Sciences aldizkariak argitaratu... (+)
Intsektiziden eraginpean dauden gizonek espermatozoide gutxiago dituzte
Zenbat eta gehiago egon intsektiziden eraginpean, orduan eta txikiagoa da espermatozoideen kontzentrazioa. Ondorio hori atera dute azken 50 urteetan mundu osoan egindako 25 ikerketa berrikusita.... (+)
Fukushimako urak isurtzeak ez duela arrisku esanguratsurik adierazi dute aditu batzuek
Erradiazio eta segurtasun nuklearreko adituek adierazi dutenez, Fukushima Daiichiko instalazio nuklearretik isurtzen ari diren ur erradioaktiboa ez da mehatxu esanguratsua, ez itsasoko bizidunentzat, ezta pertsonentzat... (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

OlatuKoop

Ekonomia sozial eraldatzailearen sareko kide da ARGIA (Bizi Baratzea). Informazio burujabetza helburu, egunerokoan gauzak egiteko beste modu batean sinesten dugu.

BIZI BARATZEAko edukiak kopiatu, moldatu, zabaldu eta argitaratzeko libre zara, beti ere, gure egiletza direla aitortzen baduzu eta baldintza beretan egiten baduzu.

gora