Asteroko buletina
Otsaileko, oloa olo; martxokoa, olotto; apirilekoa, ez olo eta ez lasto.

Amaginarreba

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2013ko martxoaren 13a
Dieffenbachia bowmanii.LucaLuca-CC By SA

Bere katua baino señoragoa den lagun batek, etxeko señora katua pozoitu dezaketen landareez idatzitakoa irakurri ostean, izutu antzera idatzi dit. Señoragoak alaba bat badu lagunaren atzetik Galiziara joana. Eta handik etorri omen zaion berria luzatu dit: “Dieffenbachia landarea pozoitsua omen da. Zuk zer diozu? Oso landare arrunta da eta beraiek bizi osoan izan omen dute etxean”.

Ameriketako Dieffenbachia generoko landareak ohikoak dira, bai, etxe barruetan, arruntena Dieffenbachia bowmanii. Etxean lana latz egiten du dieffenbachiak, etxeko zokoetako itzaletan ondoen bizitzen diren landareetakoa izateaz gain airea garbitzeko gaitasun aparta du. Denok bezala, ordea, horrek ere badu atzeko leihoa.

Landare osoak du pozoia. Kaltzio oxalatozko kristalak ditu. Belarjaleen hortzak bere hostoetatik urruntzeko eraginkorrak. Landare honen zatiren bat murtxikatuz gero ahoan eta eztarrian handituak, hanturak edo eritemak sortuko ditu, hizketarako aukerarik gabe uzteraino, baita egun batzuez ere. Ahokoa sentituta zaila bada ere, gehiago janez gero barruragoko kaltea bueltarik gabea gerta daiteke, glotisa handituz arnasa zeharo galarazi baitezake, ito arte.

Ingelesek Dumb cane deitzen diote, eta itzulpena bikoitza izan daiteke: tentel edo baboaren kanabera, ala mutuaren edo mintzogabearen kanabera. Mutuarena argi dago, hitza galarazten du. Tentelarena, jaten duena nolakoa den azaltzen duelako, agian? Erdialdeko Amerikan Lotería deitzen diote; zori ederra! Frantsesez Canne des muets diote, mutuen kanabera ala puta etxe finetako kanabera? Pozoiarekin katoliko zuriren batek egingo zuen lotura ote? Portugesez Comigo ninguém pode deitzen diote Brasilen. Ez da miraria, garai zaharragoetan esklaboak zigortzeko landare honen hosto zatiak ahoan sartzen zizkieten. Geroztik, energia kaltegarriei eta begizkoari aurre egiten dien landaretzat dute eta zorionerako zazpi landareen artean landatu eta gurtu.

Landareak marraskatzeko ohitura duten haur txikiak eta maskotak urrundu, baita hura ukitu besterik egin ez duen ureztaketa uretik ere.

Ingelesek Mother in law ere deitzen diote, amaginarreba, alegia.

Lezkarekin sagardo hobea
2024-10-07 | Jakoba Errekondo
Barrikoteak, barrikak, bukoiak eta upelak bete berriak ditugu etxean sagar muztioz (Malus domestica). Makina bat beteko ziren, ipar eta hego, gure geografia guztian mahatsarenarekin ere... (+)
Begien egarri direnei begi egiteko
2024-09-30 | Jakoba Errekondo
Sekreturik ez esan baratzean. Bai bai, adi baratzean. Zer agi ere ataizean ibili, begi-belarri. Ezkutatzekorik baduzu ez azaldu baratzean. Patatak (Solanum tuberosum) begiak ditu, artoak... (+)
Sagardoaren kurkubitatik plastikora
2024-09-23 | Jakoba Errekondo
Plastikoan bilduta saltzen dizkigute zuritutako sagarra, mandarina, ahuakatea eta abar. Eta ez gaitu lotsagorritzen. (+)
Usain gaiztoko belar bat
2024-09-16 | Jakoba Errekondo
Amarengandik hurbil bizitzea gustatzen zaie. Ez dira urrutira joango santio-belarraren (Jacobaea vulgaris) haziak, eta haiengandik jaiotako landareak, familia osoa, amaren eta amonaren aldamenean hazi eta... (+)
Borraja jarri eta jan
2024-09-08 | Jakoba Errekondo
"Nai dezu katillu bat borraja loriak?”, idatzi zuen 1906 eta 1908 artean Baserritarra aldizkarian argitaratzen zituen artikuluetako batean Biktoriano Iraola Aristigietak. Borraja (Borago officinalis) sendabelar... (+)
Asteroko buletina

EMAN HARTURAKO:

Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545

gora