50 urte energia berriztagarriak erreibindikatzen eta orain uholdean datozenean ekologista gehienak kontra! Nola uler daiteke? Paradoxa hau ulertzeko argitasun izpi bat eman dit Jaume Franquesaren liburuak, Molinos y gigantes. La lucha por la dignidad, la soberanía energética y la transición ecológica-k (Errata Naturae, 2023).
Ikerketa etnografiko hori Kataluniako hegoaldean, La Fatarellan (Terra Alta), Espainiako eskualde nuklearizatuenean eta parke eolikoen dentsitate altua duen bailaran egin da. Interesgarria da oso, gizarte- eta ingurumen-gatazkak zein egungo energia-ereduaren sustrai historikoak aztertuta, sektore elektrikoaren atzean dauden logika politiko eta ekonomikoetatik asko ikasteko.
Franquesak bereizten ditu eoliko beltza deritzona, enpresa handiek monopolizatzen dutena, landa-lurralde pobretuetan kontzentratuta dagoena eta tokiko partaidetzarik ez duena; eta eoliko berdea, banatuagoa, tokiko parte-hartze handiagoarekin eta energia aurreztera bideratua dagoena.
“Trantsizio energetikoa ez da existitzen” dio. Bere ustez, Kataluniako eta Espainiako kasuan, (Hego Euskal Herrian berdin, nire ustez) proiektu eoliko eta fotovoltaiko andana proiektatzen ari dira, energia elektrikoaren ekoizpena eta irabaziak handitzeko asmoarekin, baina energia fosilak edo nuklearra murriztu edo baztertu gabe. Eta hori enpresa sustatzaileen eta erakunde politikoen artean “ateak itxita” adosturik.
Ezin da benetako trantsizio ekologikoaz hitz egin energiaren eta materialen kontsumoa (gure metabolismo soziala) murrizten ez bada
Arazo sozioekologikoak klima-aldaketatik haratago doaz, eta ezin dira energia-teknologien aldaketara mugatu. Garapen berriztagarri handia egon arren, gutxi balio du beste energia-iturri batzuk lekualdatzen edo ordezten ez badira, hala nola ikatza, petrolioa, gasa edo nuklearra.
Ezin da benetako trantsizio ekologikoaz hitz egin energiaren eta materialen kontsumoa (gure metabolismo soziala) murrizten ez bada. Nola? Sistema energetikoa gizartearen oinarrizko beharretan oinarrituta planifikatzen saiatuta eta ez metaketa kapitalistaren interesetan oinarrituta.
Energia berriztagarriak ezinbestekoak ditugu, orain eta hemen, baina ez oligopolio energetikoaren estraktibismoaren azken negozio moduan. Benetako trantsizio energetikoa lurralde antolamendua, planifikazioa eta eztabaida demokratikoan oinarritu behar da, hiri eta landa munduaren arteko harreman orekatuagoak sortzeko, adibidez. Agian, horregatik EAEko Energia Berriztagarien Plan Sektorialen alegazioen epea hauteskunde sasoian eta udalbatzak desegiten ari direnean zabaldu da. Jokaldi ederra herritarrei muzin egiteko.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
