Pentsamenduen generoko landare belarkara hau 10-15 cm hazten da. Hostoak bihotz formakoak izan ohi dira eta loreak negu erdialderako agertzen dira, udaberria iragarriz. More kolore iluna, usain gozoa eta bost petalo izan ohi dituzte lore hauek. Fruitua hazi ugariz betetako kapsula bat izan ohi da.

Baso ertzetan, eremu itzaletan eta lorategietan jaiotzen da. San Jose lorearen (Primula vulgaris) inguruan jaiotzen da askotan eta bateratsu desagertzen zaie lorea.

Bioleta lore lehorrak hutsik edo plantaina (Plantago lanceolata) eta malbarekin (Malva sylvestris) batera infusioan hartzen dira katarroa dagoenean arnas-bideetako mintzak baretzeko, marranta dagoenean, mukiak kanporatzeko eta eztula baretzeko. Ahots arazoetan eta eztarriko minetan ere erabiltzen da. 

Urdaileko minetarako ere erabiltzen da, mendabeltzarekin (Mentha spicata) batera, otrodu ondoren. 

Izpiliku finarekin (Lavandula angustifolia) batera infusioan hartzen da afalondoren egun gogorra izan dugunean, lotara joan aurretik nerbio sistema baretzeko. 

Oliotan  beratu eta oleatoa egiten da larruazala leuntzeko, baretzeko eta beronen hidratazioa mantentzeko. Oleato hau zuzenean eman daiteke azalean eta ukenduak, krema hidratatzaileak edo xaboiak egiteko osagai bikaina da. Dermatitisa eta narritadura dakartzaten azaleko gaitzak daudenean erabiltzeko egokia da, baita azal lehorrarentzat ere. 

Bioleta ura epeldutakoan begietarako kolirio moduan erabil dezakegu, begietako narritadura oso ondo tratatzen du.

Bioleta lore ura edatea eta oletoa aldi berean masajerako erabiltzea gorputzeko linfa drainatzeko eta garbitzeko modu eraginkorra da. 

Entsaladan jan daitezke; kolorea emateaz gain urdailerako lagungarriak dira. 

Bioleta ura gehiegi hartuz gero beherakoa eragin dezake, beraz, beherakoa izateko joera duten pertsonek gutxiago hartu beharko dute. 

Sustraiak ez ditugu erabiliko botalarria sorrarazten dutelako. 

Edari freskagarria

Intsusa loreekin egiten den moduan, bioleta loreekin ere edari freskagarria egin daiteke. Intsusarekin egindakoari xanpaina deitu izan zaio eta bioletekin egindako honi zenbaitek cava deitzen dio, Azukrea erabiliz hartzidura sortzeko gai dira lore hauek, edari goxoa eginez. Edari hartzitu guztien moduan alkohol pixka bat sortzen du baina %1 etik beherakoa izan ohi da. Gaur egun elikagai eta edari hartzituen onurei buruz hitz egiten den honetan, sendabelar basatiekin egindako produktuek ere toki bat egin dezatela gure sukaldean. 

OSAGAIAK 4 litro egiteko

* 6 eskukada bioleta lore fresko

* 6 koilarakada azukre edo panela

* 3 limoi ekologiko

* 4 litro ur filtratu

* Oihalezko zapia et goma

* Botila hermetikoak

* Kristalezko ontzi aho-zabala, 5 litrokoa

PROZEDURA

1. Kristalezko ontzi handian ipini azukrea, limoiak xerrtuta (azal eta guzti) eta gehitu ura, ondo nahasiz.

2. Bioleta loreak gehitu pixkanaka eta nahasi berriro.

3. Oihalezko zapia ipini ontziaren ahoan et goma batekin kendu.

4. Leiho txapaldan edo balkoian eduki 5 egunez, toki epelean, gauez barrura sartuz. 

5. Egunero eragin, uretan dauden osagaiak mugituz.

6. Bosgarren egunean loreen bueltan apar zuria izango du eta iragazi egingo dugu kristalezko botila hermetikoan sartuz. Bost egun hauetan hotz egingo balu eta aparrik sortuko ez balitzaio, egun gehiagoan eduki kanpoan.

7. Botiletan sartu eta beste 2-3 astez edukiko dugu kartoizko kaxa batean, hori bai, bigarren hartzialdi honetan litekeena da azkarrago hartzitzea, astebetean-edo, hala bada, ez luzatu bestela botila lehertu egin daiteke. 

8. Hozkailuan sartuko dugu eta hilabetean ondo egongo da. 

-------------------------------------

Udaberriko gurina