[Jakoba Errekondo]
Baratze bat egiteko orduan, kontuan izan landuko dugun lur sailaz gain beste gune batzuk ere beharko ditugula. Hauek, gutxienez, bai.
Baratzea, haztitegia, tresneriaren txokoa, luartokia edo konposgunea, berotegia, elkar-gunea.
Elkarguneari dagokionez, egokia da hura baratzearen inguruan izatea. Bertan, gauza anitz egin daitezke: baratzeari buruzko erabakiak hartu, eztabaidak egin, galderak eta zalantzak partekatu, arazoei irtenbideak aurkitu, esperimentazioa sustatu...
Ikastetxean jantokia badago, toki bat beharko litzateke jantokian ere, baratzean gertatzen ari dena azaltzeko. Ondo letorke arbela bat edo antzeko toki bat, garaian garaiko barazkiak zeintzuk diren azaltzeko, zer ereiten ari garen, zer landatzen... Baita saskitxo bat ere, aste horretan bildutako gauzekin; hura zozketatu eta bertan bazkaltzen dutenen artean etxera eramateko, adibidez. Bertan jateko aukera ere landu beharko litzateke; besterik ez bada, dastaketa txiki batzuen aitzakiarekin.
Tokia aukeratuta, baratzea zein estilotan egingo dugun erabakik beharko da. Toki hezeetan, itsasaldeko Euskal Herrian, adibidez, komeni da lurraren maila altxatzea, gehiegizko hezetasunari ihen egiteko. Honetarako, mugatutako edo tontortutako taulenak egin daitezke. Toki lehorretan, aldiz, sakondu egin beharko dugu agian, ur apurra biltzeko.
Lurrik ez dugu tokietan, jar daitezke mahai gaineko taulenak. Garaiera erabiltzailearen araberakoa izango da. Egokiena garaiera askotakoak egitea da; bestela, igo eta jeitsi daitezkeenak egitea.
Taulenaren edo mahaiaren sistemak abantaila ugari du. Ez dugu lurra zanpatuko, eta emankortasuna sustatuko dugu. Lursail osoa erabiliko dugu, pasabideak eta tarteakutzi beharrik izan gabe. Zaintza, ongarriketa eta lan guztiak emankorra den zatien soilik egin beharko ditugu. Aukera emango digu landare laguntzaileak modu eraginkorragoan kokatzeko.
Taulenaren edo mahaiaren neurriak mugak izango ditu. Zabalera: bi aldeetatik erdira erraz iristeko modukoa izan behar du; metro bat zabal da egokiena. Luzera, berriz, nahi bestekoa izan daiteke. Hala ere, mahaien formak ez du mugarik. Irudimenak esango digu eta, horrekin batera, eskura ditugun materialek (ontzi, depositu, tutu, kankarta, poltsa, zaku, kontainer, edukiontzi...) zer-nolako forma eta estiloa izango dituen gure baratzeak. Era berean, onena da bertan lantzea baratzea ederrago egiteko diseinua, forma, koloreak eta abar. Hortik abiatzen da baratzezainaren artea! Espiralak, borobilak, izarrak, laukiak... Denak baratze!
Baina kontuz, forma garrantzitsua baita. Horrek geroko lanak erraztu edo zailduko ditu. Kontuz, beraz, irisgarritasunak, taulen garaierak eta formak zeresan handia izango dute-eta geroko lanak egin eta plangintzak betetzeko.
Baratzea bere osotasunean.
Erabakiak hartzeko orduan, sustatu ikasleen parte-hartzea, hala nola baratzearen guneak zein izango diren, horien kokapena et diseinua. Definitu gune bakoitzak zer behar duen: eguzkia, itzala, ura hurbil izatea, elektrizitatea... Horren arabera, marraztu gune bakoitza eta nola egin.
Denontzat al da gure baratzea?
Baratzea eraiki nahi dugunean, gu denongan izan behar dugu burua. Pentsatu mugikortasun mugatua duten lagunengan. Edo etorriko direnengan. Gurpil-aulkian mugitzen denak ba al du baratzeaz gozatzeko aukerarik? Eta itsuak? Denon artean pentsatu eta eraiki behar da denona izango den baratzea.
Argiaren eta haizearen garrantzia.
Baratzeko taulenak nola antolatu erabakitzeko orduan bi baldintza garrantzitsu daude: argia eta haizea. Marraztu baratzeko sailaren plano bat; bertan jaso eguzkiak egun osoan egiten duen bidea eta haize nagusiek nondik jotzen duten. Eguzkiaren bideak itzalak saihesteko balioko digu. Taulenak, oro har, hego-iparra zentzuan egin behar dira. Haize nagusiak ezagututa, babesa antola daiteke. Galdetu etxean haize indartsuenen norabideaz eta izenaz.
EMAN HARTURAKO:
Zirkuitu ibilbidea 2, Industrialdea 15
20160 Lasarte-Oria. Gipuzkoa. Euskal Herria
bizibaratzea@bizibaratzea.eus
+34 943371545
cc by-sa
Sareko kide
Ekoedizioaren Institutuko bazkide
