Mendiak egiten duenean soinu, uztail beroak euri borondatea du

Lasaigarri

Jakoba Errekondo
Jakoba Errekondo

Bizi Baratzea liburuaren egilea


2018ko uztailaren 19a
Ezki lorea jasotzeko ahalik eta ilunena den tokia erabili. Sare edo gaza baten gainean xabal-xabal eginda jarri eta lehortutakoan ondo itxitako ontzian jaso, urrinari ahalik eta luzeena euts diezaion.Argazkia: Wikimedia Commons
Mundu bizigarriago bat eta bizitza gozagarriago bat egunero lantzen dugunon komunitateak eusten dugu Bizi Baratzea. Horregatik jartzen ditugu sarean eduki denak libre, Lurrari begiratzen eta entzuten diogunak gero eta gehiago izan gaitezen. Batu komunitatera. EGIN BIZI BARATZEAKOA.

Lehen pasean soilik ikusten genituen, baina egun bizikide gero eta ugariagoak ditugun uso-tortoilen urruka eta urruma artean ari naiz. Belarrietako jolasa ezkien (Tilia spp.) azken loreen usainak janzten du. Ekaitzean, trumoi artean. Urtea gainbehera abiatu den seinale, eguna laburtzen ari da: ale honen datarako daborduko 46 minutu ilundua da.

Egunik laburrenak dakartza gogora sasoi beroen honek, eta ordurako biltegia hornitu behar. Bilketa eta jasotze garaia da. Gure etxean nabarmena da. Lagun flandriar bat etorri zaigu, eta erabat harrituta hor aritu da belar txorta bildu berriak miatzen: mendazuria, mendaurdina, inuntzia, peldoa, batana, ahamenta, astamenda, aizpatana, kukuso-belarra, ardi-bedarra, baxaranatzea, basa-menda edo mendaza (Mentha x rotundifolia), txortaloa (Mentha pulegium), berbena-belarra, berdana, berdan-belarra, izusta, ihitzi-belarra, irontzi-belarra edo inuntzi-belarra (Verbena officinalis) eta pasmo-belarra, izugeslia edo amorru-belarra (Anagallis arvensis). Belazeak lehortzen diren hurrengoan larranbiloa, larmina, lili-bitxia edo kamamila (Matricaria chamomilla) bildu beharko dugu. Udazkenera arteko lana izango da: bildu, lehortu eta jaso.

Ez gara aritu zaharrak lagun batentzako ezkia, ezkua, astigarratzea edo zariaren (Tilia spp.) loreak biltzen. Udaren hasiera dakar ezkiaren loreak, eta gure lagun horrentzat ez da usain hobea duen lorerik. Zuhaitz handiak dira ezkiak, eta, basoan bezala, kale eta parkeetako ezkidiek urrutira hedatzen dute bere urrina. Egun bero eta lehorretan urrin-laino horretan biltzen dira, ireki berritan. Ahal den azkarrena ondo lehortu eta jaso behar da. Horretarako ahalik eta ilunena den tokia erabili. Sare edo gaza baten gainean xabal-xabal eginda jarri eta lehortutakoan ondo itxitako ontzian jaso, urrinari ahalik eta luzeena euts diezaion.

Lasaigarria da ezkia; nerbioak lasaitzen eta arnas aparatuko gaixotasunak arintzen ditu. Lasaigarria da, baita ere, belarrak eta uztak etxeratuta izatea. Ospatzeko, dasta ezazu ezkiaren lorearekin egiten den perfumeren bat; ez zara damutuko, eta udaren hasieran izango zara egunero.

Erretxina, sendagai bikaina
2025-11-01 | Jakoba Errekondo
Gaztetan erraz erretxintzen nintzen; aspaldiko kontuak dira, ordea, horiek; behin batean erabaki nuen ez zuela inola ere merezi energia alferrik galtzea eta, harrezkero, lerdoak alde... (+)
Landare meteorologoak eta eguzki-lorea
2025-10-27 | Jakoba Errekondo
Mozolo hutsak gara. Galdua dugu eguraldiaren nondik norakoak iragartzeko gaitasun osoa, ez dakigu ezta hemendik hiru ordura ere zer etor daitekeen. Telebixtak esaten digu zer... (+)
Iroldegia
2025-10-20 | Jakoba Errekondo
Ariketa egiten da iroldegian, baina ez da inolaz ere kiroldegia. Ariketa ez da kirola, alderantziz apika bai, kirola ariketa. Bizitzak eskatzen duen aritzea da ariketa,... (+)
Piperraren prezio guda eta Tuterako akordioa
2025-10-13 | Jakoba Errekondo
Piper sasoia da, airea usaindu besterik ez dago. Bertako biperren (Capsicum annuum) aukera handia dugu: pipermina, Gernikakoa, Ezpeletakoa, Angeluko eztia, txorizeroa, pikilloa, morro edo handia... (+)
Sagar inaurkina
2025-10-06 | Jakoba Errekondo
Inaurkina. Inaurkingintzan buru-begi hasia dago aberats jendea, abeldun jendea, abeltzaina. Buru-begi eta buru-belarriak erne egin beharreko lana da inaurkinarena. Etxeratu nahi den zaborra da inaurkina.... (+)
gora