• Erakundeak ‘A vueltas con el clima y la biodiversidad: una crítica ecologista’ txostena aurkeztu du, krisi globalaren aurrean merkatu-mekanismoek duten eraginkortasuna zalantzan jartzen duena.
• Txostenean adierazten denez, kreditu-sistemak ez ditu baloratzen ekosistemen funtzioak bezalako alderdiak, bizitzaren bilberako funtsezko elementuak baitira.
• Ecologistas en Acción taldeak merkatu-mekanismoen ordez plangintza-tresnak erabiltzea proposatu du.

Ecologistas en Acción taldeak ‘A vueltas con el clima y la biodiversidad: una crítica ecologista’ txostena argitaratu du, krisi klimatiko eta ekologikoari buruzko egungo estrategien azterketa kritikoa, karbono-kredituetan, naturan oinarritutako irtenbideetan eta natura-kredituetan oinarrituta. Merkatuaren logikak bateraezintasun handiak ditu klima eta natura babestearekin.

Ecologistas en Acción taldeak proposatzen du aurrera egitea merkatu-mekanismoen ordez plangintza publikoko tresnak jarriz, hala nola karbono-aurrekontu sektorialak, gizarte- eta ingurumen-justiziako irizpideekin, zeintzuk sektorek bihurtu behar duten eta zeintzuk itxi behar dituzten zehazteko, horizonte argiekin eta baliabide bermatuekin. Antolaketari dagokionez, erakunde publikoen erregulazioa eta babes-betebeharrak ezin dira ordeztu merkatu-mekanismoen bidez, eta mekanismo horiek, eginkizunen bat betetzen badute, bigarren mailakoa eta berme publikoen eta ingurune naturalaren erkidegoko kudeaketa-prozesuen osagarria izan behar dute.

Karbono-merkatuak: egiturazko gabezia larriak

Txostenak agerian uzten duenez, karbono-tonaren kostuaren hazkundeak sektore elektrikoan aldaketak eragin baditu ere berriztagarriak ezarriz, deskarbonizazio konplexuko sektoreek – altzairua, zeramika, zementua – isurketa-eskubideen kopuru handiak metatzen jarraitzen dute, birmoldaketa-plan argirik gabe.

Sistemak lau arazo estruktural ditu: integritate falta bereziki larria da borondatezko kredituetan, non kanpoko agentziek askotan errealitatea islatzen ez duten konpentsazioak ziurtatzen dituzten, existitzen ez diren inpaktu positiboak barne eta Giza Eskubideen urraketak ezkutatuz. Lehia desorekatuak enpresa handiei laguntzen die sistematikoki, ekoizle txikiak kanpoan utziz. Enpresa-kontzentrazioak sistema manipulatzeko aukera ematen du, aldi eta instalazio batetik bestera isurketak transmitituz, eta soldata-murrizketen eta kaleratzeen bidez langileei modu larrian eraginez. Ingurumen-murrizketa txikiagoak dituzten herrialdeetara produkzio-deslokalizazioa ohiko enpresa-estrategia bihurtzen da.

Kreditu naturalak: araudi arriskutsua

Biodibertsitateak ez luke merkataritza-logikaren mende egon behar. Merkatuak ezin ditu baloratu ekosistemen funtzioak, bizitzaren bilberako funtsezko elementuak. Natura-kredituen azken asmoa biodibertsitatea suntsitzeagatiko konpentsazioak bultzatzea da, proiektu suntsitzaileen garapena erraztuz.

Kreditu naturalak inplementatzen badira, ezinbestekoak dira: funts publiko nahikoak lehentasun gisa, urteko 34.000-48.000 milioi euroak ezabatzea EBko biodibertsitatearentzat kaltegarriak diren subsidioetan, arintze-hierarkia (lehenik eta behin, saihestu egin behar da, gero minimizatu egin behar da, azken aukera gisa bakarrik konpentsatu), kredituak negoziagarriak eta transferigarriak ez izatea, eta lurrak bereganatzearen eta espazio naturalak pribatizatzearen aurkako bermeak.

Horrez gain, EUDR Erregelamenduaren mehatxuak EBren omnibus araudi berrien mehatxupean daude. Behar bezalako arretari eta ingurumenari buruzko informazioari buruzko neurriak geldiarazteari buruzko albiste berriek ingurumen-araudiaren osotasuna murrizten dute. Horren ordez, erakunde ekologistak adierazi du lehengai gehiagotara (artoa, kotoia), finantza-zerbitzuetara eta ekosistemetara (Itxia, Pantanala, Chaco) zabaldu behar dela.

Naturan oinarritutako soluzioak: zehaztugabetasuna eta garbiketa berdea

“Naturan oinarritutako irtenbideak” kontzeptuak zehaztugabetasun problematikoa du, garbiketa berde korporatiboa errazten duena. NKUEren definizioak, termino lausoekin, aukera ematen du partaidetzazko erabilera ekosistemikoko proiektuak eta landaketa industrializatuak eta jatorrizko herrietako lurraldeen gainean ezarritako baso-erreserbak batera egiteko.

Proiektu korporatiboek muga horiek argitzen dituzte. Guztira, 40.000 hektarea landatzea proposatu du Kongoko Errepublikan, eta erakundeek zalantzan jarri dute balizko ingurumen- eta gizarte-hondamendi gisa. Repsolek baso-berritzera eta nekazaritzara murriztu ditu SBNak, eta horrek bioenergia modu desegokian sustatzen du, isurien bahiketa gisa. Erredukzionismo horrek ekosistema konplexuak soiltzen ditu baso-azalera kuantifikagarri hutsetara.

Funtsezkoa da jatorrizko herriekiko errespetua bermatzea: baimen aske eta informatuak nahitaezkoa izan behar du, ez “jardunbide on” bat, eta erabilera ekosistemikoari buruzko antzinako ezagutza benetan integratu behar da lurralde horietako gobernantzan.