• EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak kolpe gogorra eman dio Eusko Jaurlaritzari, Valogreene Paper enpresak sustatutako Bergarako euskal paper-industriaren 155.000 tona hondakin tratatzeko planta bat instalatzeko proiektuari dagokionez

• Ekologistek instalazio horri 2022ko apirilean ingurumen-baimena ematearen aurka jarritako administrazioarekiko auzi-errekurtsoaren hiru arrazoi onartu ditu EAEko Auzitegi Nagusiak

Ekologistak Martxan elkarteak EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak maiatzaren 21ean emandako epaiak ospatzen ditu, atzo, maiatzak 28, argitaratu zirenak. Ekologistek, Bergarako Udalak eta bi partikularrek administrazioarekiko auzi-errekurtso bana jarri zuten 2022ko irailaren 15ean Amaia Barredo Eusko Jaurlaritzako Ingurumen sailburuordeak ingurumen-inpaktuaren adierazpena eta ingurumen-baimen integratua ematearen aurkako gora jotzeko errekurtsoak ezetsi izanaren aurka. Errekurtso horiek baietsi egin dira, eta, beraz, erabat deuseza da baimen hori.

Ekologistek aurkeztutako errekurtsoaren epaiaren kasuan, EAEko Justizia Auzitegi Nagusiak bere defentsan alegatutako hamaika arrazoi edo zuzenbideko oinarrietatik hiru baiesten ditu. Lehenik eta behin, epaiak onartzen du proiektua bateraezina zela Larramendi industrialdeko eta Bergarako Plan Orokorreko hirigintza-araudiarekin, udal-arkitektoak bi txostenetan eta zenbait udal-dekretutan ezarri zuen bezala. Eusko Jaurlaritzak ez zituen kontuan hartu, eta 2021eko uztaileko hirigintza-bateragarritasunari buruzko txosten bat defendatzen tematu zen. Ondoren, Udalak txosten hori baliogabetu zuen, jakin zuenean proiektuaren helburua paper-hondakinen tratamendua zela, eta ez “kare-materialaren ekoizpen ekologikoa“. Aitzakia hori erabili zuen sustatzaileak proiektuaren benetako edukia mozorrotzeko.

Epaian, interesgarria da nabarmentzea ezen, administrazio autonomikoak hirigintza-bateragarritasunari buruzko txosten negatiborik ez dagoela dioen baieztapenaren aurrean, EAEANk baieztatzen duela “emandako ebazpenean horrela baieztatzen denak, eta gora jotzeko errekurtsoaren ebazpenean mantentzen denak, ez duela errealitatearekin bat egiten“. Izan ere, ezin da esan “gaur egun prozeduran ez dagoela ezarri nahi den jarduerari buruzko hirigintza-txosten negatiborik, eta, Kutsaduraren Prebentzio eta Kontrol Integratuari buruzko Legearen Testu Bateginaren 15. artikuluan jasotakoaren arabera, prozedura amaitzea eta jarduketak artxibatzea ekarriko lukeela“; izan ere, horrek esan nahi du ez dakiela emandako administrazio-egintzen indarra eta eraginkortasuna zein den, eta haien legezkotasun-kontrola ez dagokiola Administrazio autonomikoari, ezta egintza horien izaera betearazlea zein den ere.

Ekologistek aurkeztutako errekurtsoa baiesteko beste arrazoi bat da ez dagoela proiektatutako instalazioa kokatzeko alternatiben azterlan egokirik, Bergara eta Larramendi industrialdea izan baitziren aztertutako kokapen bakarra. Auzitegi Gorenaren jurisprudentzia ugari dago, Ingurumen Inpaktuaren Azterketak instalazioa kokatzeko alternatiben azterketa egoki bat izan behar duela bermatzen duen epaian aipatua. Gai horri dagokionez, epaiak honako hau dio: “beraz, transkribatutako jurisprudentzia-doktrina aplikatuz, eta ikusirik ingurumen-inpaktuaren azterlanean ez zegoela inolako erreferentziarik edo azterketarik kokapen-aukera posibleei buruz, eta, gainera, proiektuaren izaera berezia ikusita, zeinaren xedea baitzen Euskadiko paper-industriako hondakinak tratatzea lehen aipatutako jarduera-bolumen handiarekin, auzi-jartzaileak onartu egin behar du horrela artikulatutako errekurtsoa“.

Eta hirugarren arrazoiari dagokionez, hondakinak errausteko instalazioari ondoriozko araudia aplikatzeari dagokionez, sustatzaileak eta Eusko Jaurlaritza kaltzio karbonatoa ekoizteko instalazio hutsa zela sinestarazten saiatu zirenez, eta ez zuenez zerikusirik hondakinak erraustearekin (izan ere, paperren pirolisi-instalazio bat eta ondoriozko gasa erretzeko instalazio bat zituen, paper-lohiak lehortzeko eta labe birakari batean errausteko, hau da, hondakinen errausketa bikoitz batean errausteko), epaiak honako hau dio: “Horrela, ez da behar bezala egiaztatu eta justifikatu aztertzen ari garen instalazioa urriaren 18ko 815/2013 Errege Dekretuaren IV. kapituluan jasotako aurreikuspenen aplikazio-eremutik kanpo geratu izana, eta, beraz, zorrotzagoak dira isuriak neurtzeari eta monitorizatzeari dagokionez (txostenaren 15. orria)”. Erregelamendu honen IV. kapituluak izenburu esanguratsu hau du: “Hondakinak errausteko eta batera erraustzeko instalazioetarako xedapen bereziak“.

Epai hau, nolabait, kontraesanean dago Arlo Zibil eta Penaleko Salaren 2024ko irailaren 25eko EAEko Justizia Auzitegi Nagusiaren autoarekin. Auto horrek uko egin zion Amaia Barredo sailburuorde forudunaren prebarikazio administratiboko delitu-zantzuak ikertzeari, orain baliogabetutako ebazpena eman baitzuen, eta Gasteizko Fiskaltzak salatu zuen 2023ko martxoaren 23an, Instrukzioko 3 zenbakiko Epaitegiak izapidetu baitzuen. Amaia Barredok berak eman zituen, Javier Agirre Orcajo Ingurumenaren Kalitatearen zuzendariarekin batera, orain baliogabetu diren ebazpenak. Ebazpen horiengatik biak salatu eta ikertu zituzten.